Παροχές και δημοσιονομική εκτροπή

Το συνολικό πακέτο παροχών που εξαγγέλθηκαν από τη ΔΕΘ αγγίζει τα 5,5 δισ. ευρώ, με στόχο τη στήριξη των επιχειρήσεων, την αναθέρμανση της πραγματικής οικονομίας και την ενίσχυση των νοικοκυριών.

Ωστόσο, παρά το γενναίο πακέτο στήριξης το ενεργειακό κόστος θριαμβεύει με εκρηκτική άνοδο του κόστους που δοκιμάζει τις αντοχές επιχειρήσεων και πολιτών. Από τα τέλη του 2021 οι επιχειρήσεις πληρώνουν τετραπλάσια τιμή ανόδου στο ρεύμα και πενταπλάσια στο φυσικό αέριο. Η συμμετοχή του ενεργειακού κόστους έχει διπλασιαστεί ως ποσοστό στον κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων ενώ αντιπροσωπεύει ποσοστό περίπου 30% των γενικών εξόδων της επιχείρησης.

Η προσέγγιση της κυβέρνησης θα πρέπει να εστιαστεί πέραν των πακέτων στήριξης ανά μήνα στη δημιουργία, προληπτικά, μονιμότερου μηχανισμού με αποθεματικό λογαριασμό για κάλυψη εκτάκτων αναγκών ελάφρυνσης των ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Οι επιπτώσεις των ανατιμήσεων στην ενέργεια για μεν τις επιχειρήσεις μεταφράζονται σε διστακτικότητα στην υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων και στην εξαγωγική δραστηριότητα, για δε τα νοικοκυριά σε επιφυλακτικότητα στις αγοραστικές τους προτιμήσεις.

Από την άλλη, χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής τα βασικά μεγέθη της οικονομίας ώστε να αποφευχθεί η δημοσιονομική εκτροπή, καθώς και ο κίνδυνος μιας νέας αυξημένης μνημονιακής επιτήρησης αντί της επιδίωξης εισόδου της οικονομίας το 2023 σε επενδυτική βαθμίδα που θα επιτρέψει τον δανεισμό από τις αγορές. Αξίζει λοιπόν να επιστήσουμε την προσοχή στα εξής: Πρώτον, στο πρωτογενές έλλειμμα που το 2021 άγγιξε το 5% του ΑΕΠ σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης που ήταν 3,3%. Σημειωτέον ότι η πρόβλεψη του ΔΝΤ για το 2022 είναι στο 1,9%, μιλά δε για πρωτογενές πλεόνασμα από το 2023! Δεύτερον, στο δημόσιο χρέος που ανήλθε το πρώτο τρίμηνο του 2022 στο 189,3% του ΑΕΠ (357,66 δισ. ευρώ) αντί των 344,24 δισ. του αντίστοιχου τριμήνου 2021, έναντι 88% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τρίτον, στον δείκτη ανεργίας που βαίνει μεν μειούμενος από το 28% το 2013 στο 12% τον Ιούνιο του 2022, με μέσο όρο όμως στην Ευρωπαϊκή Ενωση 6%. Τέταρτον, στο ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό απασχόλησης στο 62% στις ηλικίες 20-64 ετών με επιπτώσεις στην παραγωγικότητα έναντι 73% του μέσου όρου στην ΕΕ. Και, πέμπτον, στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που το διάστημα Ιανουαρίου – Ιουνίου 2022 κατέγραψε αύξηση κατά 3,5 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2021 και ανήλθε στα 10,8 δισ. ευρώ. Η αύξηση αυτή οφείλεται στη μεγαλύτερη αύξηση των εισαγωγών κατά 49,1% σε τρέχουσες τιμές (22,8% σε σταθερές τιμές) σε σχέση με τις εξαγωγές κατά 39,8% (5,5% σε σταθερές τιμές).

Ως εκ τούτου χρειάζεται σύνεση, σοβαρότητα και προσήλωση στους δημοσιονομικούς και αναπτυξιακούς στόχους της χώρας, με έμφαση στην ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων, στην αντιμετώπιση αρρυθμιών που παρατηρούνται στην αγορά εργασίας και των αγκυλώσεων σε δημόσια διοίκηση και Δικαιοσύνη. Και βεβαίως πρέπει να ξανανοίξει η ατζέντα και να στραφεί εποικοδομητικά ο δημόσιος διάλογος γύρω από το νέο αναπτυξιακό-παραγωγικό μοντέλο της Οικονομίας.

Ο Αντώνης Ζαΐρης είναι αναπληρωτής αντιπρόεδρος του ΣΕΛΠΕ, επίκουρος καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Νεάπολις στην Κύπρο, μέλος της Ενωσης Αμερικανών Οικονομολόγων (ΑΕΑ) και μέλος του Παγκόσμιου Οικονομικού Forum (WEF).