Για ένα νέο κοινωνικό κράτος

Η ταχύτητα με την οποία αλλάζει ο κόσμος, η παγκοσμιοποίηση, οι νέες τεχνολογίες, η κλιματική αλλαγή, οι δημογραφικές εξελίξεις, κ.λπ., δεν μπορούν να αφήσουν ανεπηρέαστη την κυβερνητική πολιτική.

Πριν από μερικά χρόνια, 4 εργαζόμενοι στήριζαν 1 συνταξιούχο στην Ελλάδα. Έτσι είχε φτιαχτεί το ασφαλιστικό σύστημα. Σήμερα η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική: Ενας συνταξιούχος στηρίζεται από μόλις 1,5 εργαζομένους!

Πριν από μερικά χρόνια, η τηλεργασία ήταν σχεδόν άγνωστο φαινόμενο. Ενώ, τώρα πια, συντελούντος και του κορωνοϊού, διευρύνεται συνεχώς. Την ίδια στιγμή έκανε την εμφάνισή της «η μεγάλη παραίτηση» εκατομμυρίων ανθρώπων από τις δουλειές τους μετά την πανδημία, καθώς αναζητούν δουλειές με υψηλότερες αποδοχές, μεγαλύτερη ικανοποίηση, ή για τις οποίες θα μπορούν να επιλέξουν την τοποθεσία εργασίας τους.

Πριν από μερικά χρόνια, το αίτημα ήταν «να βρω μία δουλειά» ή, ακόμα καλύτερα, «να βρω μία θέση στο Δημόσιο», ενώ τώρα το αίτημα είναι μία δουλειά που να δίνει τη δυνατότητα να ισορροπήσω την προσωπική με την επαγγελματική μου ζωή. Με τους millennials να ζητούν ολοένα περισσότερο ποιοτικό χρόνο για τους εαυτούς τους και τις οικογένειές τους και με τους νεότερους να είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι σε θέματα διαφορετικότητας και ισότητας των ευκαιριών.

Εν πάση περιπτώσει, το τοπίο αλλάζει και οι πολιτικές πρέπει να προσαρμόζονται ανάλογα.

Αυτός είναι ο λόγος που η κυβέρνηση νομοθέτησε, για παράδειγμα, τους ατομικούς κουμπαράδες για τις επικουρικές συντάξεις των νέων. Είναι ένα σύγχρονο, ευρωπαϊκό και αποδοτικό σύστημα που δεν περιορίζει μόνο το ρίσκο, βάζοντας τα αυγά μας σε περισσότερα καλάθια επενδυτικά. Αυξάνει, επίσης, την αποταμίευση και τις επενδύσεις, λειτουργώντας ως μοχλός οικονομικής ανάπτυξης. Σύστημα με το οποίο ο νέος αποκτά τον έλεγχο της επικουρικής του σύνταξης. Και το οποίο, με την πλήρη εφαρμογή του: Στηρίζει έμπρακτα την οικονομική ελευθερία. Διευρύνει τα δικαιώματα επιλογής των νέων ανθρώπων. Και μπορεί να τους εξασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον!

Η προσαρμογή των πολιτικών στις οικονομικές, τεχνολογικές και κοινωνικές εξελίξεις, ήταν επίσης ο λόγος που φέραμε τον Νόμο για την Προστασία της Εργασίας. Ενισχύσαμε από τη μια πλευρά την ανταγωνιστικότητα με τη μείωση του γραφειοκρατικού βάρους για τις επιχειρήσεις, την αύξηση των υπερωριών στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, τη δυνατότητα εργασίας τις Κυριακές στις αποθήκες, τα logistics, τα κέντρα δεδομένων, τη φαρμακοβιομηχανία. Ενώ ταυτόχρονα απέκτησαν οι εργαζόμενοι παραπάνω δικαιώματα. Δικαιώματα που αντιστοιχούν σε βασικές ανησυχίες τους και στις προτεραιότητες της νέας εποχής: οι περισσότερες γονικές άδειες, τη δυνατότητα της διευθέτησης του χρόνου της εργασίας τους, το «δικαίωμα αποσύνδεσης» στην τηλεργασία. Σημαντικότερη όλων ίσως, η ρύθμιση για την Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας. Εφαρμόζεται ήδη σε όλες τις τράπεζες και στα σούπερ μάρκετ με περισσότερους από 250 εργαζομένους πανελλαδικά.

Και στόχος μας είναι η επέκτασή της σε όλες τις επιχειρήσεις, μεγάλες, μεσαίες και μικρές, μέχρι το τέλος του 2023. Η οποία, μαζί με τη νέα Επιθεώρηση Εργασίας, που θα λειτουργεί ως Ανεξάρτητη Αρχή, θα εγγυηθεί ακόμα περισσότερο την καταπολέμηση φαινομένων, όπως η μαύρη και η υποδηλωμένη εργασία και οι απλήρωτες υπερωρίες!

Κατά τον ίδιο τρόπο, εργαζόμαστε να περάσουμε σε μία νέα εποχή στην κατάρτιση. Τη στιγμή που η 4η βιομηχανική επανάσταση βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, θα ήταν τρέλα να συνεχίσουμε τη σημερινή κατάσταση, χωρίς να προσαρμοστούμε στη νέα εποχή. Γι’ αυτό, με τον νόμο «Δουλειές Ξανά», βάζουμε π.χ. τα Πανεπιστήμια στην κατάρτιση, ώστε για πρώτη φορά, οι άνεργοι συμπολίτες μας να έχουν πρόσβαση στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας. Προάγουμε, επίσης, την πιστοποίηση, ιδιαίτερα από μεγάλες διεθνείς εταιρείες τεχνολογίας όπως η Google, η Cisco, η Amazon και η Microsoft. Αξιοποιούμε, ταυτόχρονα, στο μέγιστο τους ευρωπαϊκούς πόρους. Πάνω από 700.000 εργαζόμενοι και άνεργοι θα ωφεληθούν από προγράμματα κατάρτισης και αναβάθμισης δεξιοτήτων που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και το νέο ΕΣΠΑ μέχρι το 2025. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στις ψηφιακές, στις πράσινες και σε άλλες δεξιότητες που βρίσκονται σε υψηλή ζήτηση, ώστε η αγορά να καλύπτει τις ανάγκες της και οι εργαζόμενοι και οι άνεργοι να έχουν περισσότερα «όπλα» για ένα καλύτερο εργασιακό μέλλον!

Η νέα εποχή απαιτεί, όμως, και μία νέα προσέγγιση σε σχέση με την επιδοματική πολιτική. Όχι για να μειωθεί η στήριξη. Αλλά για προσαρμοστεί η επιδοματική πολιτική στα νέα δεδομένα. Για να στηρίζονται όσοι πραγματικά έχουν ανάγκη. Αλλά και για μπορούν να εξυπηρετούνται και άλλοι στόχοι πολιτικής, όπως είναι π.χ. η μείωση της ανεργίας. Με τον νόμο «Δουλειές Ξανά», εισήχθη από τη μια πλευρά το σύστημα των τριών προσφορών για κατάλληλες δουλειές, τις οποίες αν αρνηθεί ο εγγεγραμμένος στα μητρώα σημαίνει ότι δεν ενδιαφέρεται πραγματικά να βρει δουλειά. Και από την άλλη υιοθετήθηκαν εισοδηματικά κριτήρια για τα ωφελήματα της ΔΥΠΑ. Ώστε να ωφελούνται οι πραγματικοί άνεργοι και όχι αυτοί που δηλώνουν εισοδήματα 30, 40 και 50 χιλιάδες ευρώ ετησίως. Η πολιτική για τα επιδόματα πρέπει να είναι περισσότερο στοχευμένη, αποτελεσματική και διαφανής. Και να στοχεύει όχι μόνο στην καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, αλλά και στην κοινωνική επανένταξη των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων!

Στενά συνδεδεμένη με τη νέα φιλοσοφία που εισάγουμε στα επιδόματα, είναι και η προσέγγισή μας σε σχέση με τη στήριξη της οικογένειας και την αντιμετώπιση του μεγάλου εθνικού ζητήματος, του Δημογραφικού. Έχουμε ήδη ενισχύσει την πολιτική για την οικογένεια με το νέο επίδομα για κάθε παιδί που γεννιέται και με τη συνολικότερη διεύρυνση της περιμέτρου της πολιτικής για τους τρίτεκνους και τους πολύτεκνους. Το ίδιο και με τις πολιτικές συμφιλίωσης της προσωπικής με την επαγγελματική ζωή (διεύρυνση των γονικών αδειών, διευθέτηση του χρόνου εργασίας, αύξηση των θέσεων στους βρεφονηπιακούς σταθμούς, κ.λπ.). Η ένταση όμως του δημογραφικού προβλήματος στην Ελλάδα, απαιτεί αντίστοιχη ένταση των προσπαθειών μας στο άμεσο μέλλον.

Μιλώντας για κοινωνική πολιτική, διατρέχουμε τον κίνδυνο ως χώρα να ξεπεραστούμε από τις εξελίξεις και να τεθούμε στο περιθώριο της σύγχρονης εποχής. Είναι θλιβερό ότι ορισμένοι που παριστάνουν τους προοδευτικούς, εμπνέονται από θεωρίες και συνθήματα της δεκαετίας του ‘60 και του ‘70. Δεν θα ανακαλύψουμε τον τροχό στην Ελλάδα. Υποχρέωση, όμως, κάθε πολιτικού, που θέλει να έχει στοιχειώδη επαφή με τη διεθνή πραγματικότητα, είναι να υιοθετεί πολιτικές που ήδη αποτελούν καθημερινότητα στις προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες. Και αυτό είναι που επιδιώκει να κάνει πράξη η σημερινή κυβέρνηση!

* Ο κ. Κωστής Χατζηδάκης είναι υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων