Ασπίδα προστασίας για την ύφεση το «Ελλάδα 2.0»

Η τιμή του φυσικού αερίου είναι ο μεγάλος άγνωστος στη δύσκολη εξίσωση που προσπαθεί να λύσει η ελληνική κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Το κόστος του σήμερα είναι 12-14 φορές υψηλότερο σε σχέση με το παρελθόν και κανείς στον πλανήτη δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια σε ποια μεγέθη θα φτάσει. Οι απώλειες σε επίπεδο ΑΕΠ το περασμένο έτος, μόνο από το φυσικό αέριο, ανήλθαν σε 4,5-5 δισ. ευρώ. Παρ’ όλα αυτά, η δυναμική της ελληνικής οικονομίας επέτρεψε ρυθμό ανάπτυξης, το πρώτο εξάμηνο του 2022, ύψους 7,8% χάρη στην αύξηση που καταγράφηκε κυρίως σε επενδύσεις, καταναλωτική δαπάνη και εξαγωγές. Γεγονός που δημιούργησε πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο, οδηγώντας στο «πακέτο» μέτρων της ΔΕΘ.

Σε γενικές γραμμές, η πολιτική της κυβέρνησης απέναντι στις εξωφρενικές τιμές του φυσικού αερίου, που εντείνουν την ενεργειακή κρίση, περιλαμβάνει τρία πεδία, στα οποία πρέπει να δράσουμε άμεσα και με αποτελεσματικότητα.

Κατ’ αρχάς, απαιτείται η προσωρινή υποκατάσταση του φυσικού αερίου, εξαιτίας αυτών των παράλογων τιμών, από άλλα καύσιμα. Επειτα, είναι αναγκαία η εξοικονόμηση ενέργειας – στο μέτρο του εφικτού – και βέβαια η προστασία των πιο ευάλωτων οικονομικά νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, κυρίως των πολύ μικρών, των μικρών και των μεσαίων.

Στην προσπάθεια να μείνει όρθια η οικονομία και η κοινωνία, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) είναι ένα πολύτιμο εργαλείο, το οποίο βρίσκεται ήδη σε πλήρη εξέλιξη. Η σωστή αξιοποίησή του θα μας διασφαλίσει πως δεν θα εισέλθουμε σε ύφεση, ακόμη και αν αυτό συμβεί στην υπόλοιπη Ευρώπη. Σε αυτή την κατεύθυνση, προέχει η διαφύλαξη του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» από κομματικές και πολιτικές αντιπαραθέσεις. Απαιτείται σοβαρότητα και μεγάλη προσπάθεια από την κυβέρνηση και αυτοσυγκράτηση από την αντιπολίτευση. Γιατί η απορρόφηση των πόρων αυτών δεν είναι αυτονόητη. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως ο μέσος χρόνος καθυστέρησης – όχι υλοποίησης – των έργων στην Ελλάδα μέχρι το 2019 ήταν περίπου 4 χρόνια. Και το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» θα ολοκληρωθεί σε λιγότερο από 4 χρόνια από σήμερα. Η ασφυκτική χρονική δομή αυτού του αναπτυξιακού εργαλείου δεν αφήνει περιθώρια για καθυστερήσεις. Συνεπώς, βασική προϋπόθεση για να επιτευχθεί ο στόχος της απορρόφησης πόρων είναι να εξαλειφθούν παθογένειες του παρελθόντος, όπως η βαριά γραφειοκρατία. Το «στοίχημα» είναι μεγάλο, αλλά υπάρχουν και σημεία αισιοδοξίας, όπως π.χ. η πορεία που ακολουθεί το δανειακό σκέλος του «Ελλάδα 2.0».

Τα δάνεια του RRF χαρακτηρίζονται από ευελιξία και αμεσότητα, ενώ το εργαλείο απευθύνεται σε όλες τις επιχειρήσεις της χώρας που έχουν ή μπορούν να αποκτήσουν τραπεζικό προφίλ. Και το ενδιαφέρον στο πρόγραμμα των δανείων είναι πως για κανένα από τα επενδυτικά σχέδια που έχουν συμβασιοποιηθεί δεν χρειάστηκε, μεταξύ της επίσκεψης του επενδυτή στην τράπεζα, της συμβασιοποίησης και της εκταμίευσης των χρημάτων του Δημοσίου, κάποια υπογραφή δημόσιου υπαλλήλου ή κυβερνητικού παράγοντα. Η διαδικασία είναι απολύτως αυτοματοποιημένη. Η υποβολή των φακέλων γίνεται σε ειδική πλατφόρμα και ελέγχεται από ομάδες αξιολογητών, ορκωτούς ελεγκτές και επενδυτικούς συμβούλους. Ολη η διαδικασία, από την υποβολή επενδυτικού σχεδίου μέχρι και τη συμβασιοποίηση, διαρκεί 2-2,5 μήνες.

Οσον αφορά τα 107 επενδυτικά σχέδια που έχουν υποβληθεί μέχρι στιγμής στο δανειακό σκέλος του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», ο συνολικός προϋπολογισμός τους ανέρχεται σε 3,93 δισ. ευρώ. Από τα παραπάνω σχέδια έχουν ήδη συμβασιοποιηθεί 13, συνολικού προϋπολογισμού 1,02 δισ. ευρώ, με το μεσοσταθμικό επιτόκιο αυτών των δανειακών συμβάσεων να διαμορφώνεται στο 0,77% και τη μέση διάρκεια αποπληρωμής περίπου στα 11 έτη.

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται και το σκέλος των επιδοτήσεων του «Ελλάδα 2.0», με τις εντάξεις έργων να αυξάνονται διαρκώς, υπερβαίνοντας τα 11 δισ. ευρώ. Μερικά από τα πλέον εμβληματικά έργα που υλοποιούνται ήδη είναι:

• Το «Εξοικονομώ», όπου από τις παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε κατοικίες επωφελούνται περισσότερα από 87.500 νοικοκυριά.
• Η Ψηφιακή Μέριμνα Ι (έχει ολοκληρωθεί) και ΙΙ (βαίνει προς ολοκλήρωση), που παρέχει ψηφιακό εξοπλισμό (laptop, tablet κ.λπ.) σε μαθητές, σπουδαστές, φοιτητές και εκπαιδευτικούς. Έχουν επωφεληθεί 508.742 παιδιά από 360.786 οικογένειες και 166.565 εκπαιδευτικοί.
• Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας, που αφορά σε πρώτη φάση 121.000 εργαζομένους σε τράπεζες και σουπερμάρκετ.
• Ο Προσωπικός Βοηθός ΑμεΑ, που καλύπτει αμοιβή προσωπικού βοηθού για 1.000 άτομα με αναπηρία στην Αττική και σε άλλες περιφέρειες.
• Το πρόγραμμα «Υγεία για όλους» – Πρόγραμμα «Φώφη Γεννηματά», το οποίο αφορά δωρεάν παροχή προληπτικής ψηφιακής μαστογραφίας σε δημόσια και ιδιωτικά κέντρα σε γυναίκες 50-69 ετών, με τον συνολικό αριθμό των δυνητικών δικαιούχων γυναικών να φτάνει τα 1,3 εκατ.

Θα ακολουθήσει η ενεργοποίηση περισσότερων έργων, όπως π.χ. το «Εξοικονομώ» για επιχειρήσεις, τα «Πράσινα ταξί», το «Φορτίζω παντού», η «Εξυπνη μεταποίηση», τα «Βιομηχανικά πάρκα» κ.λπ.

Ακόμη, στο πλαίσιο του «Ελλάδα 2.0» υλοποιούνται σημαντικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες αφορούν, μεταξύ άλλων, την παροχή φορολογικών κινήτρων για την ανάπτυξη επιχειρήσεων, μέσω συνεργασιών και συνενώσεων, στο σύστημα στοχοθεσίας, αξιολόγησης και ανταμοιβής για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης (bonus στο Δημόσιο), τη δημιουργία νέου χωροταξικού σχεδιασμού για ΑΠΕ, βιομηχανία, τουρισμό και υδατοκαλλιέργειες, τον εκσυγχρονισμό και την απλοποίηση του εργατικού δικαίου κ.ά.

Αυτή η καλή πορεία στην υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου θα μας επιτρέψει να καταθέσουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσα στον Σεπτέμβριο, το δεύτερο αίτημα πληρωμής από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αμέσως μετά την επιτυχή ολοκλήρωση των απαιτούμενων οροσήμων.

Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι ένα προνομιακό εργαλείο το οποίο απευθύνεται σε σοβαρούς επενδυτές, με όραμα, που θέλουν να πετύχουν. Υπόκειται σε αυστηρό σύστημα ελέγχου (Ελεγκτικό Συνέδριο – Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο – Ειδική Υπηρεσία Δημοσιονομικών Ελέγχων). Διέπεται από όρους απόλυτης διαφάνειας, καθώς όλες οι αποφάσεις ένταξης, οι προσκλήσεις, οι κανονισμοί και άλλες πληροφορίες αναρτώνται στο Διαδίκτυο, στην ειδικά διαμορφωμένη ιστοσελίδα του «Ελλάδα 2.0». Ο δικός μας ρόλος έγκειται στο να αντεπεξέλθουμε στο απαιτητικό εγχείρημα της έγκαιρης υλοποίησής του με σοβαρότητα, υπευθυνότητα και αποτελεσματικότητα.

* Ο κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης είναι αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών

Πηγή: Εντυπη Έκδοση Το Βήμα