Ο νέος πυρηνικός εκβιασμός της Μόσχας

Την περασμένη εβδομάδα, ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοίνωσε «μερική επιστράτευση» – υποτίθεται ότι θα αφορά 300.000 εφέδρους, αν και υπάρχουν αναφορές ότι στην ουσία θα αφορά 1,2 εκατομμύρια άτομα. Στο άκουσμα της είδησης, τηλεφώνησα σε μια φίλη στην Αγία Πετρούπολη, η οποία, κλαίγοντας, μου εξήγησε ότι ο 30χρονος γιος της θα προτιμούσε να πάει στη φυλακή παρά να πολεμήσει στην Ουκρανία, τη χώρα όπου είναι θαμμένη η εβραιοουκρανή γιαγιά του. Τώρα εργάζεται εξ αποστάσεως, από φόβο μήπως τον πιάσουν στον δρόμο. Ηταν η δεύτερη φορά που άκουγα τη φίλη μου να κλαίει. Η πρώτη φορά ήταν στις 24 Φεβρουαρίου, όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία.

Διαβάστε επίσης: Ο Πούτιν κλιμακώνει, η Ευρώπη διστάζει

Η ιστορία της φίλης μου δεν είναι μοναδική. Σε ολόκληρη τη Ρωσία, άνθρωποι που κάποτε έβλεπαν την πολιτική ως απόμακρη, τώρα έχουν έντονη επίγνωση των πολιτικών εξελίξεων – και συχνά είναι ταραγμένοι από αυτές. Αλλά δεν αντιδρούν όλοι. Στην πραγματικότητα, όποιος ελπίζει ότι η λαϊκή αντίσταση θα ματαιώσει την επιστράτευση είναι πιθανό να απογοητευτεί. Οι περισσότεροι νέοι φαίνονται έτοιμοι να αποδεχτούν παθητικά το πεπρωμένο τους, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι θα σταλούν να πεθάνουν για τον εγκληματικό πόλεμο ενός εγκληματικού καθεστώτος. Θα γίνουν βορά για τα κανόνια όχι για κάποιο μεγάλο σκοπό, αλλά επειδή ο Πούτιν φοβάται την επανάσταση, ειδικά του «πορτοκαλί» τύπου που εφηύρε η Ουκρανία. Αυτός ο φόβος έγινε ανυπόφορος το 2019, όταν οι Ουκρανοί εξέλεξαν τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι με μια φιλοδημοκρατική πλατφόρμα κατά της διαφθοράς. Μια ευημερούσα, δημοκρατική, προσανατολισμένη προς τη Δύση Ουκρανία είναι ανάθεμα για τον Πούτιν, επειδή αποδεικνύει ότι οι Ρώσοι δεν χρειάζεται να ζουν υπό κλεπτοκρατικό αυταρχισμό. Και ο Πούτιν αισθάνθηκε σαφώς ότι απειλείται από την απώλεια του πολιτικού ελέγχου επί της αντιπολίτευσης. Το Κρεμλίνο δεν έκανε σχεδόν τίποτα για να υποστηρίξει τους ανθρώπους κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 και η μαζική άρνηση των Ρώσων να κάνουν το εμβόλιο Sputnik V έδειξε πόσο κρίσιμη ήταν η απώλεια εμπιστοσύνης στο καθεστώς.

Ο αιφνιδιαστικός πόλεμος του Φεβρουαρίου, ακολουθούμενος από μια παρέλαση νίκης στο Κίεβο, υποτίθεται ότι θα αναζωογονούσε τη φθίνουσα δημοτικότητα του Πούτιν και έτσι θα διατηρούσε το καθεστώς του. Αλλά τα σχέδια ανατράπηκαν από την ουκρανική αντίσταση και έγινε σαφές ότι η Ρωσία δεν θα μπορούσε εύκολα να επαναλάβει την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, την οποία οι περισσότεροι Ρώσοι χαιρέτισαν.

Τώρα η Δύση πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει τις νέες απειλές του Πούτιν να αναπτύξει πυρηνικά όπλα. Οι Ρώσοι έχουν δύο σενάρια στο μυαλό τους: πρώτον, η Δύση θα υποχωρήσει λόγω της «υπεύθυνης πολιτικής» της. Αντιμέτωποι με την προοπτική ενός πυρηνικού πολέμου, οι φοβισμένοι πολίτες θα ωθήσουν τις εκλεγμένες κυβερνήσεις τους σε διαπραγματεύσεις και κατευνασμό. Δεύτερον, η πολιτική ενότητα της Δύσης ενάντια στη Ρωσία δεν μπορεί να αντέξει την απειλή ενός πυρηνικού Αρμαγεδδώνα – αντίθετα, κάθε χώρα θα αγωνιστεί να σώσει τον εαυτό της, κλείνοντας τη δική της συμφωνία με το Κρεμλίνο.

Πλέον, ο Πούτιν πηγαίνει τον πυρηνικό εκβιασμό του ένα βήμα παραπέρα. Με τα εικονικά δημοψηφίσματα στα κατεχόμενα τμήματα των περιφερειών Λουγκάνσκ, Ντονέτσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια στην Ουκρανία, φαίνεται να προετοιμάζει το έδαφος για να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα προκειμένου να τις «υπερασπιστεί». Δεν γνωρίζουμε τίποτα για την αλυσίδα διοίκησης της Ρωσίας για την εκτόξευση πυρηνικών όπλων, συμπεριλαμβανομένου τού αν όλοι στην αλυσίδα αυτή θα υπάκουαν σε μια εντολή εκτόξευσης.

Δεδομένου ότι το μόνο πράγμα που πραγματικά εκτιμούν οι κολλητοί του Πούτιν είναι οι ζωές τους και ο πλούτος τους, πιθανόν να αναζητούν ήδη τον κατάλληλο υποψήφιο για να τον διαδεχθεί. Αν ο πόλεμός του στην Ουκρανία δεν μπορεί να διασφαλίσει το μαφιόζικο καθεστώς τους, ίσως ένας διάδοχος, με τον οποίο η Δύση είναι πρόθυμη να διαπραγματευτεί, μπορεί.

Η απειλή πυρηνικού πολέμου πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Αλλά αν η Δύση ενδώσει στον εκβιασμό του Πούτιν και του επιτρέψει να διεκδικήσει ουκρανικά εδάφη και να κηρύξει τη νίκη στον πόλεμο, τότε η παγκόσμια τάξη όπως την ξέρουμε θα καταρρεύσει, ενταφιάζοντας τις ελπίδες για ασφάλεια και σεβασμό του διεθνούς δικαίου στο μέλλον.

Η Ντίνα Καπάεβα είναι καθηγήτρια Ρωσικών στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Γεωργίας