Ενεργειακή κρίση: Γαλλία – Ιταλία vs Γερμανίας, Ισπανία – Γερμανία vs Γαλλίας – Χίλια κομμάτια η ΕΕ…

Γιαβάς-γιαβάς προχωρούν και εφαρμόζονται οι κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας, λόγω διαφωνιών ανάμεσα στα κράτη-μέλη. Το αποτέλεσμα είναι να αποδεικνύονται λιγότερο ισχυρές και αποτελεσματικές. Αυτό, όμως, δεν είναι το χειρότερο για τους Ευρωπαίους, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, καθώς αναμένεται ένας εξαιρετικά δύσκολος χειμώνας.

Η αιτία είναι ότι την ίδια στιγμή, όλες σχεδόν οι προσπάθειες για τη χάραξη και εφαρμογή μιας ενιαίας ενεργειακής πολιτικής, μπροστά στην κρίση που έχει ξεσπάσει και αναμένεται να κορυφωθεί τους επόμενους μήνες, ναυαγούν στις «ξέρες» των εθνικών συμφερόντων, τα οποία για μια ακόμη φορά υπερτερούν των ευρωπαϊκών.

• Διαβάστε επίσης – Χάμπεκ: Οι ΗΠΑ πωλούν σε αστρονομικές τιμές το φυσικό αέριο

Είναι κάτι που συνέβη, άλλωστε, με τη χρηματοπιστωτική κρίση, με το προσφυγικό, αλλά και την πανδημία της Covid-19. Αναδεικνύοντας τα όρια αυτής της ΕΕ και δίνοντας μια ακόμη ερμηνεία και για τις πολιτικές εξελίξεις, που περιλαμβάνει την άνοδο της Ακροδεξιάς.

Η επιστολή της φον ντερ Λάιεν

Είναι γεγονός, βεβαίως, ότι η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κατέβαλε μια ακόμη προσπάθεια να γεφυρώσει τις αντιθέσεις που υπάρχουν ανάμεσα στους «27». Αυτό είναι, άλλωστε, το περιεχόμενο της επιστολής της την οποία έλαβαν όλοι οι ηγέτες, ενόψει της έκτακτης συνόδου κορυφής της Πράγας, την Παρασκευή.

• Διαβάστε επίσης: Η Ευρώπη παραμένει μια ενεργειακή (και όχι μόνο) Βαβέλ

Σε αυτή την επιστολή, η πρόεδρος της Κομισιόν προτείνει την υιοθέτηση ενός «προσωρινού» πλαφόν στις τιμές αγοράς φυσικού αερίου και ειδικότερα εκείνου που προορίζεται για την παραγωγή ενέργειας.

Η ίδια ανακοίνωσε, παράλληλα, ότι επετεύχθη συμφωνία για την επιβολή πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου το οποίο μεταφέρεται σε τρίτες χώρες με ασφαλιστική κάλυψη της ΕΕ. Πρόκειται για ένα μέτρο που περιλαμβάνεται στο όγδοο κατά σειρά πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, που επιταχύνθηκε μετά την προσάρτηση των τεσσάρων περιφερειών της Ουκρανίας. Αναμένεται δε να εγκριθεί και επισήμως αύριο το πρωί, εφόσον κανένα κράτος-μέλος δεν προβάλει αντιρρήσεις ή δεν θέσει βέτο.

Μηδέν στο πηλίκο

Η ουσία, ωστόσο, είναι ότι παρά τις βαρύγδουπες δηλώσεις της προέδρου της Κομισιόν, η συμφωνία είναι αποτέλεσμα ενός ακόμη συμβιβασμού και υπολείπεται σαφώς όσων είχαν ζητήσει τόσο το Κίεβο όσο και ορισμένοι από τους εταίρους.

Για του λόγου το αληθές, η διακοπή της συνεργασίας με τη Ρωσία στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας δεν επετεύχθη λόγω των αντιρρήσεων της Γαλλίας και των συμμάχων της. Το εμπάργκο στις εισαγωγές διαμαντιών απορρίφθηκε μετά το βέτο του Βελγίου, καθώς η Αμβέρσα αποτελεί κόμβο παγκόσμιου εμπορίου του πολύτιμου λίθου. Ο δε Πατριάρχης Κύριλλος εξαιρέθηκε πάλι από τις κυρώσεις, όπως απαίτησε η Ουγγαρία. Και πολλά ακόμη…

Στην πράξη, μάλιστα, και η απόφαση για πλαφόν στο πετρέλαιο δεν έχει άμεσες συνέπειες για τους «27», καθώς παραμένει σε ισχύ η προηγούμενη απόφαση για εμπάργκο στις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου στην ΕΕ μέσω θαλάσσης από τον Δεκέμβριο, εξαιρουμένων των αγωγών (κυρίως του Druzhba) που καταλήγουν στη Ουγγαρία και άλλες χώρες της ανατολικής Ευρώπης.

Όσο για το πλαφόν στο φυσικό αέριο, οι γνωρίζοντες αναφέρουν ότι η άρνηση της Γερμανίας και αρκετών χωρών του Βορρά δεν έχει καμφθεί και το περιεχόμενο της επιστολής των «15» συνεχίζει να μην γίνεται δεκτό. Κι αυτό διότι αρκετοί παραμένουν σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένες από την Gazprom και τρέμουν τις συνέπειες που θα έχει η υλοποίηση της απειλής του Πούτιν – ότι σε περίπτωση επιβολής πλαφόν, τότε οι στρόφιγγες θα κλείσουν πλήρως.

Ο εθνικισμός της Γερμανίας

Αυτή, όμως, δεν είναι η μοναδική ενέργεια του Βερολίνου που προκαλεί την αντίδραση και την οργή των εταίρων του. Ειδικά μετά την ανακοίνωση του πακέτου ενίσχυσης των γερμανικών νοικοκυριών και επιχειρήσεων με ένα «πακέτο» 200 δισ. ευρώ, που είναι εφικτό εξαιτίας των πλεονασμάτων των προηγούμενων ετών και του μικρού ποσοστού δημόσιου χρέους – την ίδια στιγμή που υπάρχει άρνηση για ουσιαστικά χαλάρωση των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης για τους υπόλοιπους.

Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά το Politico σε ανάλυσή του, «το ενεργειακό σχέδιο του Σολτς με τίτλο “Πρώτα η Γερμανία” πυροδοτεί την έκρηξη Γαλλίας και Ιταλίας στις Βρυξέλλες». Κι αυτό αποτυπώθηκε στο κοινό άρθρο του Πάολο Τζεντιλόνι και του Τιερί Μπρετόν, των Επιτρόπων της Ιταλίας και της Γερμανίας, που δημοσιεύτηκε την Τρίτη σε αρκετά ευρωπαϊκά ΜΜΕ, «καρφώνοντας» το Βερολίνο και προσωπικά τον καγκελάριο.

«Ο Επίτροπος Μπρετόν σίγουρα βλέπει τι συμβαίνει γύρω του, ακόμη και εκεί από όπου προέρχεται και για τον λόγο αυτό, γνωρίζει ότι τα μέτρα που λαμβάνουμε δεν είναι εξαίρεση, αλλά αφορούν και άλλες χώρες και έχουν καλό σκοπό», απάντησε ο Όλαφ Σολτς, που σήκωσε το «γάντι» και δεν άφησε την αιχμή να πάει αναπάντητη.

Το Παρίσι, πάντως – αν και αναγνωρίζει ότι επίσης λαμβάνει γενναία μέτρα στήριξης της εγχώριας οικονομίας – έδωσε συνέχεια, στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο. «Το ζήτημα που τίθεται αφορά το τεράστιο μέγεθος αυτού του προγράμματος στήριξης, που μπορεί να αποδυναμώσει οικονομίες που διαθέτουν μικρότερο δημοσιονομικό χώρο», δήλωσε σύμβουλος του προέδρου της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου – απηχώντας, προφανώς, τις ανησυχίες τόσο της χώρας του όσο και της (πολύ πιο χρεωμένης) Ιταλίας.

Το βέτο του Μακρόν

Η εικόνα για την κατάσταση στην Ευρώπη γίνεται ακόμη πιο σκοτεινή εάν προστεθούν και άλλες πλευρές, που αναδεικνύουν ξεκάθαρα τον έντονο ανταγωνισμό και την πρόταξη των εθνικών συμφερόντων. Μία από αυτές, μάλιστα, αφορά τη Γαλλία, η οποία μπορεί να επικρίνει τους Γερμανούς, αλλά δεν πάει πίσω όταν απειλούνται τα δικά της συμφέροντα.

Πράγματι, ενώ Βερολίνο και Μαδρίτη έχουν ήδη συμφωνήσει – όπως επιβεβαιώθηκε και κατά τη σημερινή συνάντηση του Σολτς με τον Πέδρο Σάντσεθ, για την κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου μέσω των Πυρηναίων που θα καταλήγει σε γερμανικό έδαφος, το Παρίσι συνεχίζει να προβάλει βέτο. Επικαλούμενο φυσικά διάφορους λόγους – αλλά, επί της ουσίας, φοβούμενο μήπως αποδυναμωθεί ο ρόλος της Γαλλίας στις ενεργειακές ισορροπίες εντός της ΕΕ.

Το «καμπανάκι» της ΙΕΑ

Σε αυτό το φόντο, αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία η προειδοποίηση του προέδρου της Διεθνούς Επιτροπής Ενέργειας (ΙΕΑ) για την εξέλιξη και την πορεία της κρίσης.

«Αυτός ο χειμώνας θα είναι δύσκολος, αλλά ο επόμενος ίσως αποδειχθεί εξίσου δύσκολος», είπε χαρακτηριστικά ο Φατίχ Μπιρόλ. Κι αυτό διότι, όπως υπογράμμισε, θα προκύψει τεράστιο πρόβλημα στις αρχές της άνοιξης, όταν η πλήρωση των αποθηκευτικών χώρων θα φτάνει μόλις στο 25-30%, ενώ πιθανότατα δεν θα υπάρχουν πλέον οι ροές του ρωσικού αερίου για να γεμίσουν γρήγορα και με ασφάλεια.

Οι απαντήσεις, λοιπόν, που καλούνται οι «27» να δώσουν σήμερα μπορούν να καθορίσουν τις εξελίξεις σε αυτόν τον τομέα για τους πολλούς επόμενους μήνες ή και χρόνια. Οι οποίες θα είναι εξαιρετικά αρνητικές στην περίπτωση που, όπως όλα δείχνουν, οι απαντήσεις δεν δοθούν.