Ενεργειακή κρίση: Οι φοροελαφρύνσεις και τα μέτρα στήριξης για να βγει ο χειμώνας [πίνακας]

Συναγερμός έχει σημάνει στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για τον δύσκολο ενεργειακά χειμώνα, καθώς προσπαθούν να ισορροπήσουν τη “δημοσιονομική”  βάρκα, ούτως ώστε η λήψη μέτρων  στήριξης προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις να μην βυθίσουν και τα κρατικά ταμεία. Οι αντοχές της ελληνικής οικονομίας αλλά και οι προβλέψεις για την ανάπτυξη πάνω από 1% το 2023 στέλνουν θετικά μηνύματα.

Από την άλλη, οι κατά περίπου 1,4 δισ. ευρώ περισσότεροι φόροι το 2023, σε σχέση με το 2022, αναμένεται, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, να προέλθουν από την ανάπτυξη και την αύξηση των εισοδημάτων, όμως κατά κύριο λόγο θα προέλθουν από τον πληθωρισμό. Τα έσοδα από φόρους προβλέπονται ως εξής:

Διαβάστε επίσης: Ελληνική οικονομία: Διπλές εξετάσεις από δανειστές και οίκους αξιολόγησης

Για το 2022

Τα έσοδα από τον ΦΠΑ αναμένεται να έχουν κομβική συνεισφορά το 2022– σημειώνοντας άνοδο 23,3% σε ετήσια βάση ή +€4,0 δισ. το 2022 – αντιπροσωπεύοντας περίπου τα 2/3 της ετήσιας αύξησης κατά €6,4 δισ. των συνολικών φορολογικών εσόδων το 2022.

Παράλληλα, τα έσοδα από φόρους εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, αλλά και από ειδικούς φόρους κατανάλωσης υπερέβησαν κατά πολύ τους αρχικούς στόχους εν μέσω ραγδαίας αύξησης της ζήτησης και του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων.

Για το 2023

Τα συνολικά καθαρά έσοδα  αναμένεται να ανέλθουν στα 61,488 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 527 εκατ. ευρώ ή 0,9% έναντι του 2022, λόγω της προβλεπόμενης μεγέθυνσης της οικονομίας

Τα έσοδα από ΦΠΑ και έμμεσους φόρους επί αγαθών και υπηρεσιών αναμένεται να αυξηθούν 668 εκατ. ευρώ έναντι του 2022 (συνολικά 32,138 δισ. ευρώ)

Τα έσοδα από φόρους εισοδήματος αναμένεται να ανέλθουν σε 682 εκατ. ευρώ έναντι του 2022. Προβλέπεται να φτάσουν στα 17,240 δισ. ευρώ συνολικά.

Τα μέτρα για το 2023

Στο πεδίο των φοροελαφρύνσεων

1. Μόνιμη κατάργηση της καταβολής της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στους υπαλλήλους του δημοσίου, στους συνταξιούχους και στον ιδιωτικό τομέα που οδηγεί στην αύξηση του πραγματικού εισοδήματός. Το δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 1,24 δισ. ευρώ. Το  ετήσιο όφελος για τους φορολογούμενους με ετήσιο εισόδημα άνω των 12.000 ευρώ ξεκινάει από 22 ευρώ και μπορεί να υπερβεί και τα 676 ευρώ για υψηλότερα εισοδήματα.  Για παράδειγμα για έναν δημόσιο υπάλληλο με ετήσιο εισόδημα 18.000 ευρώ  η ελάφρυνση θα είναι της τάξεως των 132 ευρώ ετησίως.

2. Συνέχιση έως και τον Ιούνιο του 2023 της μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ σε υπηρεσίες μεταφοράς προσώπων, σε υπηρεσίες διάθεσης μη αλκοολούχων ποτών και ροφημάτων, στα εισιτήρια κινηματογράφων, θεατρικών παραστάσεων και συναυλιών, στα γυμναστήρια και τις σχολές χορού και στο τουριστικό πακέτο (συνολικό δημοσιονομικό κόστος 246 εκατ. ευρώ),

3. Αναστολή του ΦΠΑ 24% για νέες οικοδομές (δημοσιονομικό κόστος 18 εκατ. ευρώ)

4. Διατήρηση της μείωσης κατά τρείς ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα (δημοσιονομικό κόστος 871 εκατ. ευρώ).

Έκτακτες παρεμβάσεις για το εισόδημα

Το 2022 θεσπίστηκαν στοχευμένες παρεμβάσεις για την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας και τη στήριξη των οικογενειακών προϋπολογισμών που πλήττονται από τις έντονες πληθωριστικές πιέσεις. Το συνολικό κόστος αυτών ανέρχεται σε 1 δισ. ευρώ για το 2022 και σε 3,5 δισ. ευρώ για το 2023. Από το σύνολο των παρεμβάσεων έτους 2022, τα 962 εκατ. ευρώ χρηματοδοτούνται από το ΠΔΕ ενώ τα 39 εκατ. ευρώ καλύπτονται από τον τακτικό προϋπολογισμό. Αντίστοιχα, το 2023 τα 377 εκατ. ευρώ θα χρηματοδοτηθούν από το ΠΔΕ και τα 688 εκατ. ευρώ θα καλυφθούν από τον τακτικό προϋπολογισμό.

1.  για την εξοικονόμηση ενέργειας επιδοτείται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάνελ σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και αγροτικές εκμεταλλεύσεις και επεκτείνεται η εφαρμογή του προγράμματος «Ανακυκλώνω/αλλάζω» (δημοσιονομικό κόστος 840 εκατ. ευρώ)

2. για την αντιμετώπιση του αυξημένου κόστους στέγασης για τους νέους εισάγεται το πρόγραμμα «Ανακαινίζω/Εξοικονομώ», με το οποίο παρέχονται επιδοτήσεις για ανακαίνιση και εξοικονόμηση ενέργειας κατοικιών, καθώς και πρόγραμμα χαμηλότοκου δανεισμού για αγορά πρώτης κατοικίας από νέους και νέα ζευγάρια έως 39 ετών

3. για την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας επεκτείνεται από το 2023 το επίδομα μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα από τους 6 στους 9 μήνες με δημοσιονομικό κόστος 64 εκατ. ευρώ και

4. για τη στήριξη των φοιτητών που σπουδάζουν μακριά από τον τόπο κατοικίας τους, δεδομένης της αύξησης του κόστους των μισθωμάτων κατοικίας, χορηγείται αυξημένο επίδομα στέγασης  (δημοσιονομικό κόστος 26 εκατ. ευρώ για καθένα από τα έτη 2022 και 2023).

Από έλλειμμα 3,6 δισ. ευρώ σε πλεόνασμα 1,6 δισ. ευρώ – Ο λογαριασμός των μέτρων

Η επιμονή των υψηλών τιμών ψαλιδίζει κάθε περιθώριο για έξτρα μέτρα και παρεμβάσεις, δεδομένου πως η Ελλάδα πρέπει να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα  €1,6 δισ. (0,7% του ΑΕΠ), από εκτιμώμενο έλλειμμα ύψους €3,6 δισ. το 2022.

Μόνο για το 2022 η κυβέρνηση έχει λάβει για την ενεργειακή κρίση 12 δισ. Ευρώ  από τα οποία 11,3 δισ. ευρώ θα έχουν κατευθυνθεί στις επιδοτήσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων για τους λογαριασμούς τους σε ηλεκτρικό και φυσικό αέριο. Από αυτά τα 2,5 δισ. Ευρώ προέρχονται από τον κρατικό προϋπολογισμό και τα 9,5 δισ. Ευρώ  από το ταμείο ενεργειακής μετάβασης. Οι επιδοτήσεις θα συνεχιστούν και το 2023 και θα υπάρξουν μόνιμα μέτρα ενίσχυσης των εισοδημάτων των φορολογουμένων, συνολικού ύψους 3,5 δισ.ευρώ.

Η ακαθάριστη αξία της δημοσιονομικής στήριξης στην οικονομία το 2022 εκτιμάται σε 13,4 δισ. Ευρώ (6,4% του ΑΕΠ) − συμπεριλαμβανομένων των μέτρων που ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο. Για το 2023 εκτιμάται ότι η ακαθάριστη αξία της στήριξης (περιλαμβανομένων και μη ενεργειακών μέτρων) θα παραμείνει σημαντική, περίπου στα 10 δισ. Ευρώ  (Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης της ΕΤΕ).

Μεγάλο μέρος του κόστους τόσο για το 2022 όσο και για το 2023 χρηματοδοτείται από το Εθνικό Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (€9,5 δισ. σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Προσχεδίου για το 2022 εκ των οποίων τα €7,5 αντιστοιχούν σε τρέχοντα έσοδα του ταμείου).

Η συνολική αξία της καθαρής δημοσιονομικής στήριξης εκτιμάται σε €3,3 δισ., εκ των οποίων το €1,1 δισ. σχετίζεται με μέτρα ενεργειακού χαρακτήρα (€1 δισ. αποθεματικό το οποίο περιλαμβάνεται στο Προσχέδιο Προϋπολογισμού 2023) και τα υπόλοιπα €2,2 δισ. αποτελούν κυρίως το εκτιμώμενο κόστος (για το 2023) των μέτρων που ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ.