ΔΝΤ: Πώς πρέπει να «απαντήσουν» οι χώρες στο ισχυρό δολάριο

Το δολάριο βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδά του από το 2000, έχοντας ανατιμηθεί 22% έναντι του γιεν, 13% έναντι του ευρώ και 6% έναντι των νομισμάτων των αναδυόμενων αγορών από την αρχή του τρέχοντος έτους. Μια τόσο απότομη ενίσχυση του δολαρίου μέσα σε λίγους μήνες έχει σημαντικές μακροοικονομικές επιπτώσεις για όλες σχεδόν τις χώρες, δεδομένης της κυριαρχίας του δολαρίου στο διεθνές εμπόριο και τα χρηματοοικονομικά.

Αυτό γράφουν σε ανάλυσή του στο IMF Blog, οι αναλυτές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Γκίτα Γκόπιναθ και Πιερ Ολιβιε Γκουρενσά αποτυπώνοντας τις τελευταίες εξελίξεις στην αγορά συναλλάγματος, οι οποίες έχουν προκαλούν έντονες ανησυχίες μέσα σε ένα ούτως ή άλλως δυσμενές και αβέβαιο περιβάλλον.

Διαβάστε επίσης – Ισχυρό δολάριο: Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι

Η έκθεση τονίζει ότι, ενώ το μερίδιο των ΗΠΑ στις παγκόσμιες εξαγωγές εμπορευμάτων έχει μειωθεί από 12% σε 8% από το 2000, το μερίδιο του δολαρίου στις παγκόσμιες εξαγωγές διατηρήθηκε περίπου στο 4%. Για πολλές χώρες που αγωνίζονται να μειώσουν τον πληθωρισμό, η αποδυνάμωση των νομισμάτων τους σε σχέση με το δολάριο έχει κάνει τον αγώνα πιο δύσκολο. Κατά μέσο όρο, η εκτιμώμενη μετακύλιση μιας ανατίμησης 10% του δολαρίου στον πληθωρισμό είναι 1%. Τέτοιες πιέσεις είναι ιδιαίτερα έντονες στις αναδυόμενες αγορές, αντανακλώντας την υψηλότερη εξάρτησή τους από τις εισαγωγές και το μεγαλύτερο μερίδιο των εισαγωγών με τιμολόγηση σε δολάρια σε σύγκριση με τις προηγμένες οικονομίες.

Διαβάστε επίσης – Παγκόσμια Οικονομία: Καμπανάκι από τους διεθνείς οργανισμούς

Ο αντίκτυπος στους ισολογισμούς

Η ανατίμηση του δολαρίου αντηχεί επίσης μέσω των ισολογισμών σε όλο τον κόσμο. Περίπου τα μισά από όλα τα διασυνοριακά δάνεια και οι διεθνείς χρεωστικοί τίτλοι εκφράζονται σε δολάρια . Ενώ οι κυβερνήσεις των αναδυόμενων αγορών έχουν σημειώσει πρόοδο στην έκδοση χρέους στο δικό τους νόμισμα, οι ιδιωτικοί εταιρικοί τους τομείς έχουν υψηλά επίπεδα χρέους σε δολάρια. Καθώς τα παγκόσμια επιτόκια αυξάνονται, οι χρηματοοικονομικές συνθήκες έχουν σφίξει σημαντικά για πολλές χώρες. Ένα ισχυρότερο δολάριο απλώς εντείνει αυτές τις πιέσεις, ειδικά για ορισμένες αναδυόμενες αγορές και πολλές χώρες χαμηλού εισοδήματος που ήδη διατρέχουν υψηλό κίνδυνο δυσχέρειας χρέους.

Διαβάστε επίσης: Οι χρηματοπιστωτικές αγορές εισέρχονται σε επικίνδυνη νέα φάση

Υπό αυτές τις συνθήκες, θα πρέπει οι χώρες να υποστηρίζουν ενεργά τα νομίσματά τους; Αρκετές χώρες καταφεύγουν σε συναλλαγματικές παρεμβάσεις. Τα συνολικά συναλλαγματικά αποθέματα που διατηρούνται από τις αναδυόμενες αγορές και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες μειώθηκαν κατά περισσότερο από 6% τους πρώτους επτά μήνες του τρέχοντος έτους .

Η κατάλληλη απάντηση

Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η κατάλληλη πολιτική απάντηση στις πιέσεις υποτίμησης απαιτεί εστίαση στους παράγοντες που οδηγούν τη μεταβολή της συναλλαγματικής ισοτιμίας και στα σημάδια διαταραχών της αγοράς. Συγκεκριμένα, η παρέμβαση σε ξένο συνάλλαγμα δεν θα πρέπει να υποκαθιστά την αιτιολογημένη προσαρμογή των μακροοικονομικών πολιτικών. Υπάρχει ρόλος της παρέμβασης σε προσωρινή βάση όταν οι κινήσεις νομισμάτων αυξάνουν σημαντικά τους κινδύνους χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και/ή διαταράσσουν σημαντικά την ικανότητα της κεντρικής τράπεζας να διατηρήσει τη σταθερότητα των τιμών.

Προς το παρόν, τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την ανατίμηση του δολαρίου: η ραγδαία αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων και οι ευνοϊκότεροι όροι συναλλαγών—ένα μέτρο τιμών για τις εξαγωγές μιας χώρας σε σχέση με τις εισαγωγές της—για τις ΗΠΑ που προκαλούνται από την ενεργειακή κρίση. Καταπολεμώντας μια ιστορική αύξηση του πληθωρισμού, η Federal Reserve έχει ξεκινήσει μια ταχεία πορεία νομισματικής σύσφιξης. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ενώ αντιμετωπίζει επίσης πληθωρισμό ευρείας βάσης, έχει σηματοδοτήσει μια πιο ρηχή πορεία για τα επιτόκια πολιτικής της, εξαιτίας της ανησυχίας ότι η ενεργειακή κρίση θα προκαλέσει οικονομική ύφεση. Εν τω μεταξύ, ο χαμηλός πληθωρισμός στην Ιαπωνία και την Κίνα επέτρεψε στις κεντρικές τους τράπεζες να ανακόψουν την παγκόσμια τάση πιο αυστηρής νομισματικής πολιτικής.

Το σοκ του πολέμου

Το τεράστιο σοκ των όρων του εμπορίου που προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι ο δεύτερος σημαντικός μοχλός πίσω από την ισχύ του δολαρίου. Η ζώνη του ευρώ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές ενέργειας, ιδίως φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Η άνοδος των τιμών του φυσικού αερίου έχει φέρει τους όρους συναλλαγών της στο χαμηλότερο επίπεδο στην ιστορία του κοινού νομίσματος.

Όσον αφορά τις αναδυόμενες αγορές και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες εκτός από την Κίνα, πολλές ήταν μπροστά στον παγκόσμιο κύκλο νομισματικής σύσφιξης -ίσως εν μέρει λόγω ανησυχίας για τη συναλλαγματική ισοτιμία του δολαρίου τους. Κατά συνέπεια, οι συναλλαγματικές πιέσεις για τη μέση αναδυόμενη οικονομία της αγοράς ήταν λιγότερο έντονες από ό,τι για τις προηγμένες οικονομίες, και ορισμένες, όπως η Βραζιλία και το Μεξικό, έχουν μάλιστα ανατιμηθεί.

Δεδομένου του σημαντικού ρόλου των θεμελιωδών παραγόντων, η κατάλληλη απάντηση είναι να επιτραπεί στη συναλλαγματική ισοτιμία να προσαρμοστεί, ενώ χρησιμοποιείται η νομισματική πολιτική για να διατηρήσει τον πληθωρισμό κοντά στον στόχο του. Η υψηλότερη τιμή των εισαγόμενων αγαθών θα συμβάλει στην απαραίτητη προσαρμογή στους θεμελιώδεις κραδασμούς, καθώς μειώνει τις εισαγωγές, γεγονός που με τη σειρά του συμβάλλει στη μείωση της συσσώρευσης εξωτερικού χρέους. Η δημοσιονομική πολιτική θα πρέπει να χρησιμοποιείται για τη στήριξη των πιο ευάλωτων χωρίς να τίθενται σε κίνδυνο οι στόχοι του πληθωρισμού.

Απαιτούνται επίσης πρόσθετα βήματα για την αντιμετώπιση αρκετών αρνητικών κινδύνων στον ορίζοντα. Είναι σημαντικό ότι θα μπορούσαμε να δούμε πολύ μεγαλύτερη αναταραχή στις χρηματοπιστωτικές αγορές, συμπεριλαμβανομένης μιας ξαφνικής απώλειας της όρεξης για περιουσιακά στοιχεία αναδυόμενων αγορών που προκαλεί μεγάλες εκροές κεφαλαίων, καθώς οι επενδυτές υποχωρούν σε ασφαλή περιουσιακά στοιχεία.