Πόλεμος στην Ουκρανία: Τα drones-καμικάζι «δυναμιτίζουν» το σκηνικό και στη Μέση Ανατολή

«Κάθε 10 λεπτά λαμβάνω ένα μήνυμα σχετικά με τη χρήση των ιρανικών Shahed από τον εχθρό», διαμαρτυρήθηκε προ εβδομάδας στην τηλεδιάσκεψη κορυφή των G7 o Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι.  Έκτοτε, η χρήση των ιρακινικής τεχνολογίας -και κατασκευής, όπως καταγγέλλουν το Κίεβο και οι ΗΠΑ- φονικών drones (μη επανδρωμένων αεροσκαφών) από τις ρωσικές δυνάμεις κατά στόχων στην Ουκρανία έχει ενταθεί, συμπεριλαμβανομένου του Κιέβου.

«Από την πρώτη κατάρριψη στο ουκρανικό έδαφος καμικάζι drone Shahed 136 ιρανικής κατασκευής, στις 13 Σεπτεμβρίου (…) έχουν καταστραφεί 223 μη επανδρωμένα αεροσκάφη τέτοιου τύπου», ανέφερε την Τετάρτη σε ανακοίνωση  στο Telegram η ουκρανική Πολεμική Αεροπορία.

Το διαδίκτυο έχει κατακλυστεί από βίντεο με επιθέσεις αυτού του τύπου drones -που είναι σχετικά φθηνά, εύκολα στην κατασκευή, ευέλικτα και λειτουργούν ως πύραυλος κρουζ πέφτοντας πάνω στον στόχο- καθώς και από την περισυλλογή συντριμμιών τους σε διάφορα σημεία στην Ουκρανία.

Shahed 136 pic.twitter.com/j9NEcBUvqD

— Le Polynésien (@Force_A_Ukraine) October 17, 2022

Το Ιράν αρνείται ότι προμηθεύει αυτά τα φονικά τηλεκατευθυνόμενα μη επανδρωμένα αεροσκάφη στη σύμμαχό της, Ρωσία, για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ανάλογη στάση τηρεί και το Κρεμλίνο, παραπέμποντας για τα περαιτέρω στο ρωσικό υπουργείο Άμυνας, που καταγγέλλεται ότι απλά «βαφτίζει» τα ιρανικά Shahed-136 σε ρωσικά Geran-2.

Ανοίγοντας πάντως θέμα διακοπής των διπλωματικών σχέσεων με την Τεχεράνη, το Κίεβο υποστηρίζει ότι η Ρωσία έχει παραγγείλει έως και 2.400 drones-καμικάζι από το Ιράν.

Κάλεσε εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ να επιθεωρήσουν συντρίμμια που λέει ότι έχει περισυλλέξει. Απέστειλε μάλιστα επιστολή στα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καταγγέλλοντας -σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters- την Τεχεράνη για παραβίαση της απόφασης 2231 του Σ.Α., με την οποία επικυρώθηκαν οι όροι της (βαλτωμένης σήμερας) συμφωνίας του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.

Ταυτόχρονα, η Ουκρανία ζητά από τη Δύση την άμεση αποστολή περισσότερων και πιο εξελιγμένων συστημάτων αεράμυνας. Εντείνει, δε, τις πιέσεις στο Ισραήλ για την αποστολή του εξελιγμένου αντιπυραυλικoύ συστήματος Iron Dome (Σιδηρούν Θόλος), μεταξύ πολλών άλλων…

Today Odessa was again attacked by Shahed-136 kamikaze drones, which Russia got from Iran. Ukrainian army mastered to successfully land Russian aircraft, and these drones will follow. For that Ukraine needs more Western modern air defense systems. Drone launcher video below. pic.twitter.com/jZvYupj2IR

— Maria Avdeeva (@maria_avdv) September 25, 2022

Διπλωματική στήριξη, στρατηγικά κωλύματα

«Η πολιτική μας έναντι της Ουκρανίας δεν θα αλλάξει – θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε και να είμαστε δίπλα στη Δύση, δεν θα παρέχουμε οπλικά συστήματα», τόνισε την Τετάρτη ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ Μπένι Γκαντς σε ενημέρωση Ευρωπαίων πρέσβεων, επικαλούμενος «περιορισμούς» και «ένα εύρος επιχειρησιακών θεμάτων».

«Ζητήσαμε από τους Ουκρανούς να μοιραστούν πληροφορίες σχετικά με τις ανάγκες τους», προσέθεσε, «και προσφερθήκαμε να βοηθήσουμε στην ανάπτυξη ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης που σώζει ζωές».

Είχε προηγηθεί την Τρίτη επίσημο αίτημα από την Ουκρανία στο Ισραήλ για συνεργασία στην αεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα. Τη σχετική επιστολή δημοσιοποίησε o ιστότοπος Axios.

Ως επιχείρημα το Κίεβο δεν επικαλείται μόνο τη χρήση από τη Ρωσία ιρανικών επιθετικών drones (Shahed 136 και Mohajer-6)   άλλα και «διαθέσιμες πληροφορίες… για μεγάλη πιθανότητα έγκαιρης παράδοσης στη Ρωσική Ομοσπονδία βαλλιστικών πυραύλων Fateh-110 και Zolfaghar από το Ιράν».

Προοπτική που δύο ανώτεροι Ιρανοί αξιωματούχοι και δύο Ιρανοί διπλωμάτες ανέφεραν στο Reuters ως ήδη ειλημμένη απόφαση από τις 6 Οκτωβρίου.

Στο αίτημα προς το Τελ Αβίβ, το Κίεβο ζητά μια σειρά αμυντικών συστημάτων ισραηλινής, αλλά και αμερικανικής κατασκευής: από το Iron Dome και το Iron Beam, έως πυραύλους Patriot.

«Η θετική εμπειρία που αποκτά το Ιράν από τη χρήση… όπλων στην Ουκρανία θα οδηγήσει σε περαιτέρω βελτίωση των ιρανικών συστημάτων», αναφέρεται στην επιστολή.

Αυτό θα «συμβάλει σημαντικά στην ενίσχυση της δυνατότητας του Ιράν να παράγει επιθετικά όπλα και, κατά συνέπεια, θα αυξήσει τις απειλές ασφαλείας για το κράτος του Ισραήλ και για την περιοχή της Μέσης Ανατολής».

⚡️⚡️Video showing how a Shahed-136 drone approaches it’s target.

From a few hours ago. pic.twitter.com/CozpM1VmHV

— War Monitor (@WarMonitors) October 17, 2022

Γεωπολιτικός «γρίφος»

«Βλέπουμε ότι το Ιράν παρέχει μη επανδρωμένα αεροσκάφη και ενδέχεται επίσης να διαθέσει πρόσθετα προηγμένα συστήματα στο εγγύς μέλλον. Οι Ιρανοί λένε ψέματα συστηματικά για την πώληση αυτού του εξοπλισμού», ανέφερε σε ραδιοφωνική συνέντευξη ο Μπένι Γκαντς. Αυτού του είδους η ιρανική ανάμειξη συμβαίνει επίσης, τόνισε, «σε όλη τη Μέση Ανατολή».

Ωστόσο για το Ισραήλ -που αν και στρατηγικός σύμμαχος των ΗΠΑ, δεν συμμετέχει στις κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας- η συγκυρία είναι κρίσιμη και οι ισορροπίες εξαιρετικά λεπτές.

Κάτι που φρόντισε να υπενθυμίσει τη Δευτέρα ο αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας της Ρωσίας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, προειδοποιώντας το Τελ Αβίβ ότι η «απερίσκεπτη» προμήθεια ισραηλινών όπλων στο Κίεβο «θα κατέστρεφε όλες τις διμερείς μας σχέσεις».

Ήταν μια σαφής προειδοποίηση ότι δεν υπάρχει «λευκή επιταγή» από τη Μόσχα στην απρόσκοπτη έως τώρα πρόσβαση του Ισραήλ στον εναέριο χώρο της Συρίας για επιδρομές εναντίον ιρανικών και φιλοϊρανικών στόχων επί του συριακού εδάφους.

Για το Τελ Αβίβ αυτό αποτελεί προτεραιότητα, πολλώ μάλλον μετά και την αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ τη Χαμάς και του καθεστώτος Άσαντ, η οποία «σφραγίστηκε» με τη χθεσινή επίσκεψη στελεχών της ισλαμιστικής παλαιστινιακής οργάνωσης στη Δαμασκό.

Η (ευκαιριακή ή μη) συνεργασία χωρών του Κόλπου με τη Μόσχα εν τω μεταξύ, και δη της Σαουδικής Αραβίας, περιπλέκουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση, καθώς το Τελ Αβίβ επιχειρεί -με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ- εμβάθυνση της διπλωματικής προσέγγισης και συνεργασίας με τους Άραβες γείτονές του.

Στάση αναμονής;

Ταυτόχρονα, στο εσωτερικό του ίδιου του Ισραήλ  η πολιτική κατάσταση είναι εξαιρετικά ρευστή. Η σημερινή κυβέρνηση είναι υπηρεσιακή και η χώρα οδεύει στις πέμπτες εκλογές μέσα σε λιγότερο από τρία χρόνια.

«Οι συζητήσεις γύρω από το ζήτημα της Ουκρανίας κρατιούνται σε χαμηλούς τόνους εδώ, καθώς οι πολιτικοί είναι απασχολημένοι με την προετοιμασία για τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου», γράφει στο Breaking Defense από το Ισραήλ ο αμυντικός συντάκτης Αριέ Εγκοζί.

«Eφόσον σχηματιστεί ένας σταθερός κυβερνητικός συνασπισμός», επισημαίνει επικαλούμενος πηγές, «το θέμα της στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία υπό το πρίσμα της ιρανικής εμπλοκής θα αποτελέσει υψηλή προτεραιότητα, προκειμένου να αποφασιστεί η συνέχιση της τρέχουσας πολιτικής ή η αλλαγή της».

Στο μεσοδιάστημα, ανώτερος Ουκρανός αξιωματούχος δήλωσε στους New York Times ότι το Τελ Αβίβ έδωσε στη χώρα του βασικές πληροφορίες σχετικά με ιρανικά drones-καμικάζι, καθώς και ότι ιδιωτική ισραηλινή εταιρεία παρείχε στο Κίεβο δορυφορικές εικόνες με τις θέσεις ρωσικών στρατευμάτων.

Παρά τη γνωστή σκληροπυρηνική στάση του απέναντι στην Τεχεράνη ο Μπενιαμίν Νετανιάχου -νυν ηγέτης της ισραηλινής αντιπολίτευσης, που φιλοδοξεί να επανέλθει στην εξουσία- χαρακτήρισε τη σημερινή πολιτική της χώρας του απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία «συνετή», τασσόμενος ουσιαστικά κατά της αποστολής όπλων.

«Υπάρχει η πιθανότητα -και αυτό έχει συμβεί επανειλημμένα- τα όπλα που προμηθεύσαμε σε ένα πεδίο μάχης να καταλήξουν σε ιρανικά χέρια και να χρησιμοποιηθούν εναντίον μας», είπε στο δίκτυο MSNBC.

«Θεωρώ ότι αυτό απαιτείται τώρα είναι ένας συνδυασμός σταθερότητας και σύνεσης για να διασφαλιστεί το τέλος αυτής της σύγκρουσης και σίγουρα όχι η εξάπλωσή της».

Ιρανικά οφέλη;

Εν μέσω πληροφοριών για επικείμενες αποστολές βαλλιστικών πυραύλων και επιπλέον drones από την Τεχεράνη στη Μόσχα, Αμερικανοί εν ενεργεία και πρώην αξιωματούχοι είπαν οι New York Times ότι μέλη των Φρουρών της Επανάστασης (τρομοκρατική οργάνωση κατά τις ΗΠΑ, τη Σαουδική Αραβία και το Μπαχρέιν) έχουν ήδη αναπτυχθεί σε βάση στην Κριμαία για να εκπαιδεύσουν τους Ρώσους στον χειρισμό των μη επανδρωμένων αεροσκαφών.

Όμως με όλα αυτά ως φόντο «ανοίγει ένα άλλο μέτωπο ανησυχίας», επισημαίνει η εφημερίδα La Repubblica: «ποιο είναι το υποσχόμενο αντάλλαγμα για το καθεστώτος των Αγιατολάχ;».

Στις 15 Σεπτεμβρίου, υπενθυμίζει η ερευνήτρια δημοσιογράφος Φλοριάνα Μπουλφό, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν συναντήθηκε με τον Ιρανό ομόλογό του στη Σαμαρκάνδη, «συζητώντας μια στρατηγική συμφωνία» στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης.

«Οι Αγιατολάχ θέλουν να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία για να εκσυγχρονίσουν τον στρατό με μια λίστα αγορών που περιλαμβάνει άρματα μάχης, ερπυστριοφόρα οχήματα μάχης, αντιπλοϊκούς και αντιαεροπορικούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς».

Αν και η Μόσχα σήμερα δεν μπορεί να τα στερηθεί, επισημαίνει, μπορεί να παραχωρήσει στους Ιρανούς την τεχνογνωσία να τα κατασκευάσουν μόνοι τους.

Ωστόσο «υπάρχει μία εξαίρεση: τα μαχητικά αεροσκάφη». Η Τεχεράνη, αναφέρει, ήθελε εδώ και καιρό Sukhoi 30, αλλά τώρα ζητά τα εξελιγμένα Su-35, με δυνατότητα φόρτωσης οκτώ τόνων βομβών.

«Στους κύκλους των δυτικών υπηρεσιών πληροφοριών κυκλοφορεί επίσης άλλο ένα σενάριο», προσθέτει. «Η Μόσχα θα μπορούσε να προσφέρει στην Τεχεράνη την τεχνολογία των υπερηχητικών “σούπερ πυραύλων”. Μια άμεση απειλή για το Ισραήλ, η οποία – εάν επιβεβαιωθεί – θα μπορούσε να ωθήσει τη χώρα να άρει την ουδετερότητα απέναντι στην ουκρανική σύγκρουση».

Προσώρας, οι Ιρανοί πανηγυρίζουν για άλλα. Όπως ανακοίνωσε ο στρατηγός Γιαχία Ραχίμ-Σαφαβί, ανώτατος στρατιωτικός σύμβουλος του Αγιατολάχ Χαμενεΐ, 22 χώρες έχουν στείλει αιτήματα για την αγορά ιρανικών επιθετικών drones. Μεταξύ αυτών, σημείωσε, είναι η Σερβία, η Αλγερία, η Αρμενία, το Τατζικιστάν και η Βενεζουέλα.