Ενεργειακή κρίση: Οι σοβαρές επιπτώσεις της χειμερινής ώρας

Την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου, δηλαδή τα ξημερώματα της Κυριακής 30 Οκτωβρίου 2022, θα εφαρμοστεί για μία ακόμα φορά η αλλαγή ώρας. Και οι δείκτες των ρολογιών θα γυρίσουν μία ώρα πίσω.

Συγκεκριμένα, οι δείκτες των ρολογιών πρέπει να μετακινηθούν μία ώρα πίσω, δηλαδή στις 4 την νύχτα, τα ρολόγια πρέπει να γυρίσουν μία ώρα πίσω και να δείχνουν 03:00.

Η συζήτηση για την κατάργηση του μέτρου αλλαγής της ώρας είχε ξεκινήσει το 2018, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλλει σχετική πρόταση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 12 Σεπτεμβρίου.

Διαβάστε επίσης: Αλλαγή ώρας: Τι θα κάνουμε τέλη Οκτωβρίου;

Και φέτος

Καθώς η θερινή ώρα τελειώνει στα τέλη του φθινοπώρου και η τυπική ώρα συνεχίζει, μεγάλα τμήματα του βόρειου ημισφαιρίου βυθίζονται απότομα στο σκοτάδι νωρίς το βράδυ. Και εκατομμύρια άνθρωποι διερωτώνται εάν αυτή η αποσυντονιστική ετήσια αλλαγή ρολογιού είναι πραγματικά απαραίτητη.

Διαβάστε επίσης – Αλλαγή ώρας: Πότε γυρίζουμε τα ρολόγια – Γιατί διατηρείται

Πώς ξεκίνησε το μέτρο

Το μέτρο της αλλαγής της ώρας, ξεκίνησε καθώς θεωρείτο ότι έτσι θα υπάρχει εξοικονόμηση ενέργειας.

Στη δεκαετία του ’70, μόλις δύο χρόνια μετά την ενεργειακή κρίση που ξέσπασε στην Ευρώπη το 1973, αποφασίστηκε η υιοθέτηση του μέτρου της θερινής ώρας από μεγάλο μέρος των κρατών της, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.

Από το 1996 ισχύει μία ενιαία, πανευρωπαϊκή ρύθμιση, κατά την οποία την Άνοιξη γυρίζουμε τα ρολόγια μία ώρα μπροστά (ώστε να αξιοποιούμε το φως της ημέρας για μία ώρα επιπλέον), ενώ το Φθινόπωρο τα επαναφέρουμε μία ώρα πίσω.

Η παραγωγική δύναμη των αστικών «κέντρων δραστηριότητας»

Τώρα, ωστόσο, μια νέα, επίκαιρη επιχειρηματολογία έχει προκύψει στην Ευρώπη: Η απαλλαγή από την εποχική αλλαγή ώρας θα μπορούσε να μετριάσει την ενεργειακή κρίση της ηπείρου.

Όπως αναφέρει το Bloomberg, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να εκτοξεύει τις τιμές των καυσίμων στα ύψη, ακτιβιστές και πολιτικοί σε αρκετές χώρες έχουν παρατηρήσει ότι η θερινή περίοδος θα μπορούσε να κάνει τη ζήτηση για καύσιμα πιο έντονη. Στην Ιταλία, η Ιταλική Εταιρεία Περιβαλλοντικής Ιατρικής ζήτησε να σταματήσει η αλλαγή ώρας, σημειώνοντας ότι ακόμη και η απλή αναβολή της αλλαγής του ρολογιού από τα τέλη Οκτωβρίου στα τέλη Νοεμβρίου θα εξοικονομήσει στη χώρα 70 εκατομμύρια ευρώ σε λογαριασμούς καυσίμων. Στην Ιρλανδία, ένας γερουσιαστής κάλεσε επίσης να καταργηθεί η αλλαγή για λόγους εξοικονόμησης ενέργειας — μια κίνηση που ο Υπουργός Υγείας είπε ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να εξετάσει εάν η Ιρλανδία παραμείνει σε ευθυγράμμιση με την υπόλοιπη ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Οι έρευνες

Το ενδιαφέρον για τον τερματισμό των αλλαγών του ρολογιού στην Ιρλανδία φαίνεται να έχει πυροδοτηθεί από την καθηγήτρια Aoife Foley, εμπειρογνώμονα ενεργειακών συστημάτων στο Πανεπιστήμιο Queens του Μπέλφαστ, η οποία πρόσφατα μοιράστηκε τα ευρήματα μιας ακόμη αδημοσίευτης έρευνας σχετικά με τις αλλαγές του ρολογιού και την κατανάλωση ενέργειας. Δουλεύοντας με μια ομάδα μεταπτυχιακών φοιτητών και εξετάζοντας το τυπικό μέγεθος του νοικοκυριού και τα πρότυπα κατανάλωσης, η Foley υπολόγισε ότι η κατάργηση της αλλαγής της ώρας θα μπορούσε να εξοικονομήσει στα νοικοκυριά στην Αγγλία, τη Σκωτία και την Ουαλία μεταξύ 1,2 δισεκατομμυρίων λιρών και 2,3 δισεκατομμυρίων λιρών ετησίως ανάλογα με τιμολόγιο που πληρώνουν.

Αυτή η εξοικονόμηση θα ήταν επίσης μια νίκη για το περιβάλλον. Η Foley υπολογίζει ότι η Δημοκρατία της Ιρλανδίας θα μπορούσε να μειώσει τις εκπομπές άνθρακα κατά 3,48% μόνο από τη μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε κατοικίες.

Ο λόγος,  σύμφωνα με τη Foley, είναι εντυπωσιακά απλός. Όταν βραδιάζει αργότερα, οι άνθρωποι ανάβουν τα φώτα τους αργότερα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία, η ημερήσια ζήτηση ενέργειας κορυφώνεται μεταξύ 5 μ.μ. και 7 μ.μ., με τη χειμερινή ζήτηση να αρχίζει να αυξάνεται απότομα λίγο πριν τις 4 μ.μ. – μια περίοδος κατά την οποία (τουλάχιστον τις συννεφιασμένες μέρες του βαθύ χειμώνα) το φως του ήλιου εξαφανίζεται.

Η άλλη άποψη

Το αντεπιχείρημα είναι ότι αυτό απλώς θα μετατοπίσει την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στις πιο σκοτεινές πλέον πρωινές ώρες, χωρίς στην πραγματικότητα να επιφέρει συνολική μείωση. Αλλά τα νοικοκυριά στη Βρετανία και την Ιρλανδία τείνουν να ανάβουν τα φώτα τους τα χειμωνιάτικα πρωινά ούτως ή άλλως. Επιπλέον, πολλοί εργαζόμενοι έχουν ήδη φύγει από το σπίτι για δουλειά πριν ξημερώσει. Με άλλα λόγια, τα πιο σκοτεινά πρωινά δεν θα σήμαιναν απαραίτητα σημαντικά περισσότερη χρήση φωτισμού – στα περισσότερα βρετανικά και ιρλανδικά νοικοκυριά,  καθώς τα φώτα είναι ήδη αναμμένα.

Το καθεστώς θερινής εξοικονόμησης εξακολουθεί να ισχύει, παρά το γεγονός ότι επιβαρύνει άσκοπα τα ενεργειακά μας αποθέματα, λέει η Foley, επειδή ήταν μια απάντηση στις συνθήκες στις αρχές του 20ου αιώνα που ήταν πολύ διαφορετικές από τις σημερινές.