Αγρότισσα: Στυλοβάτης της υπαίθρου – Ο ρόλος της στη νέα ΚΑΠ

Περίπου το ένα τρίτο των αγροκτημάτων σε ολόκληρη την ΕΕ διαχειρίζεται από γυναίκα. Ωστόσο, μόλις το 4,2% των γυναικών διαχειριστών αγροκτημάτων είναι κάτω των 35 ετών. Το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών παραμένει σταθερά χαμηλότερο από ό,τι για τους άνδρες της υπαίθρου.

Ως απάντηση σε αυτήν την κατάσταση, η ΕΕ έχει δεσμευτεί να στηρίξει τις αγρότισσες. Η επερχόμενη ΚΑΠ στοχεύει στην ισότητα των φύλων και αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στη γεωργία. Στην πραγματικότητα, αυτό αποτελεί – για πρώτη φορά – μέρος των στόχων των στρατηγικών σχεδίων της ΚΑΠ.

Διαβάστε επίσης: Ελληνίδα αγρότισσα: Η ψυχή της γης μας

Η Ελληνίδα αγρότισσα

Στην Ελλάδα, η αγρότισσα καλείται να στηρίξει την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα, ενώ ο ρόλος της και η συμβολή της καταγράφεται και σε στοιχεία του ΥπΑΑΤ:

• Από τους 328.121 κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, οι 151.055 είναι γυναίκες.
• Από τα στοιχεία του ΟΣΔΕ προκύπτει ότι από τις 661.815 αιτήσεις που έγιναν το 2022, οι 306.749 αφορούν σε γυναίκες αγρότισσες, δηλαδή 46,34%.
• Η καλλιεργήσιμη έκταση που δηλώνεται από γυναίκες είναι το 36% της συνολικής δηλωθείσας έκτασης σε όλη τη χώρα.
• Αλλά και στα ευρωπαϊκά προγράμματα στη Βιολογική Γεωργία, το 37% των δικαιούχων είναι γυναίκες επαγγελματίες αγρότισσες. Στους Νέους Αγρότες το 32,63%, στην Εξισωτική το 54,2%, στα Σχέδια Βελτίωσης το 29%, στα γεωργοπεριβαλλοντικά το 43%, στις μικρές εκμεταλλεύσεις το 45,4%.
• Γενικά το 53,48%, δηλαδή σε πλειοψηφικό ποσοστό, οι δικαιούχοι των ευρωπαϊκών προγραμμάτων είναι γυναίκες.
• Στο πρόγραμμα των χρηματοδοτήσεων από το ΠΑΑ, το 53,48% είναι γυναίκες.

Χαρακτηριστικό στοιχείο είναι επίσης, ότι οι Γυναικείοι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί, στις αρχές του 2000 ανήλθαν σε 71 και σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, αυτοί φτάνουν τους 141, με ενεργούς πάνω από 90, προσφέροντας απασχόληση σε μεγάλο αριθμό γυναικών.

Οι γυναίκες στη νέα ΚΑΠ

Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2021, οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν περίπου το 30% του συνολικού εργατικού δυναμικού στη γεωργία, τη δασοκομία και την αλιεία, αλλά υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών. Για παράδειγμα, στην Αυστρία, το 40% του εργατικού δυναμικού της γεωργίας είναι γυναίκες και μόνο το 15% στην Ιρλανδία.

Τα στοιχεία δείχνουν επίσης ότι περίπου το ένα τρίτο των εκμεταλλεύσεων σε ολόκληρη την ΕΕ διοικούνται από γυναίκες, ωστόσο μόνο το 4,2% των διαχειριστών αγροκτημάτων είναι κάτω των 35 ετών και το 42% είναι άνω των 65 ετών, επομένως το χάσμα μεταξύ των φύλων θα μπορούσε να διευρυνθεί στα επόμενα χρόνια.

Τα ποσοστά απασχόλησης αυξάνονται τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών της υπαίθρου είναι σταθερά χαμηλότερο από αυτό των ανδρών της υπαίθρου και το εισόδημα για τις γυναίκες της υπαίθρου είναι χαμηλότερο από ό,τι για τους άνδρες σε όλα τα κράτη μέλη. Οι γυναίκες της υπαίθρου είναι επίσης πιο πιθανό από τους άνδρες να εργάζονται στην άτυπη οικονομία και με μερική απασχόληση.

Η ΚΑΠ 2023-2027 εστιάζεται περισσότερο στην προώθηση της συμμετοχής των γυναικών στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών, με ιδιαίτερη προσοχή στη γεωργία, υποστηρίζοντας τον βασικό ρόλο των γυναικών.

Οι νέες προκλήσεις

Για πρώτη φορά στην ιστορία της ΚΑΠ, ένας συγκεκριμένος στόχος αναφέρεται ρητά στις γυναίκες προωθώντας την ισότητα των φύλων, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής των γυναικών στη γεωργία.

Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη θα κληθούν να αξιολογήσουν την κατάσταση των γυναικών στη γεωργία και στις αγροτικές περιοχές και να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις  στα στρατηγικά τους σχέδια.

Τα κεφάλαια της ΚΑΠ και άλλες πηγές χρηματοδότησης θα υποστηρίξουν:

• Επενδύσεις σε υποδομές και υπηρεσίες – που διευκολύνουν την κοινωνική ένταξη των γυναικών
• Παροχή κινήτρων για τοπικές ευκαιρίες απασχόλησης για γυναίκες
• Ενισχυμένη υποστήριξη και κίνητρα για τις αγρότισσες
• Βελτίωση της πρόσβασης σε δάνεια για τις γυναίκες για επιχειρηματικές δραστηριότητες.

Επίσης, ως μέρος του μακροπρόθεσμου οράματος της Επιτροπής για τις αγροτικές περιοχές της ΕΕ, θα υπάρξει μια εμβληματική πρωτοβουλία με τίτλο «Κοινωνική ανθεκτικότητα και γυναίκες στις αγροτικές περιοχές».