Το «λάθος» του 1 δισ. ευρώ

Κυβερνήσεις, νοικοκυριά και επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν για πάνω από ένα χρόνο τεράστιες προκλήσεις καθώς και εκρηκτικά κόστη. Και οι λύσεις όντως δεν είναι εύκολες. Πολύ περισσότερο σε ενιαίες αγορές, όπως αυτή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γιατί οι βασικές γραμμές της άσκησης της οικονομικής πολιτικής ακολουθεί συγκεκριμένους και κοινά συμφωνημένους κανόνες.

Σε μία τέτοιου μεγέθους κρίση, όπως αυτή της ενέργειας, τα κράτη μέλη της Ε.Ε. ακολούθησαν ξεχωριστές πολιτικές ανακούφισης των πολιτών και των επιχειρήσεων τους. Κι αυτό καθώς οι ηγεσίες των 27 χωρών δεν συμφωνούσαν σε ενιαία γραμμή. Κλασσικό παράδειγμα η επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου.

Έτσι και η Ελλάδα ακολούθησε δική της πολιτική κατεύθυνση. Ξεκίνησε από τον περσινό Σεπτέμβριο να επιδοτεί τους λογαριασμούς ρεύματος. Αρχικά μόνο των νοικοκυριών με καταναλώσεις 300 kWh τον μήνα. Στη συνέχεια έβαλε εξαιρέσεις πετώντας εκτός επιχορηγήσεων όσους έμεναν στο ενοίκιο, τους φοιτητές κλπ.

Έπειτα, προς την Άνοιξη άρχισε να επιχορηγεί τους πάντες και τις επιχειρήσεις κι ενώ οι αντιδράσεις οξύνονταν από τη βάση της κοινωνίας και το μέτωπο της αγοράς.

Και στη συνέχεια στις αρχές του καλοκαιριού με εμπνευστή…  τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα άρχισε να στήνει «μηχανισμούς». Όπως εκείνον για την ανάκτηση μέρους των υπερεσόδων των ηλεκτροπαραγωγών. Με πλαφόν στη χονδρεμπορική ανά τεχνολογία παραγωγής ρεύματος αντλεί μέρος των εσόδων για να το διαθέτει σε επιδοτήσεις στους τελικούς καταναλωτές.

Μετά ο υπουργός προχώρησε στην κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής θέλοντας να κατευνάσει τις εσωκομματικές αναταράξεις αλλά και να διασκεδάσει πολιτικά την κριτική του ΣΥΡΙΖΑ.

Επίσης έβαλε τις εταιρείες παροχής ρεύματος να μαντεύουν ένα μήνα πριν τις τιμές που θα πουλήσουν τον επόμενο μήνα κι ενώ οι τιμές του TTF και της χονδρεμπορικής ρεύματος ανεβοκατέβαιναν πιο γρήγορα και από ασανσέρ…

Τα αδιέξοδα

Σύντομα, όμως, οι εμπνεύσεις Σκρέκα ήρθαν μπροστά στα αδιέξοδα της ίδιας της εφαρμογής τους. Το καλοκαίρι για παράδειγμα, το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ πρότεινε στην κυβέρνηση να ορίσει πλαφόν στη λιανική ρεύματος. Και να μην πάει στη λογική της ανακατανομής των εσόδων από τη χονδρεμπορική αγορά ρεύματος στη λιανική για να υποχωρούν οι τιμές.

Ο υπουργός δεν άκουγε… Δεν έβλεπε όμως ούτε και τις επιλογές άλλων χωρών της Ε.Ε. να ορίζουν ανώτατες τιμές πώλησης στη λιανική ρεύματος.

Δεν άκουσε επίσης ούτε και τη ΡΑΕ που του πρότεινε αντί της κατάργησης της ρήτρας αναπροσαρμογής στους λογαριασμούς να υιοθετηθεί ένα άλλο μοντέλο, ένας μαθηματικός τύπος που θα περιόριζε τα κέρδη των παρόχων και θα όριζε την τιμή λιανικής.

Δεν άκουγε ούτε και τους παρόχους, οι οποίοι του μιλούσαν για τη δημιουργία στρεβλώσεων στην αγορά.

Πολύ σύντομα, τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο ο Κώστας Σκρέκας βρέθηκε αντιμέτωπος με την πραγματικότητα: Άθελα του πέτυχε… να μοιράσει υπερκέρδη 1 δις. ευρώ στους προμηθευτές σε μόλις δύο μήνες.

Πως το έκανε αυτό…; Οι πάροχοι ρεύματος αδυνατώντας να προβλέψουν τις τιμές του επόμενου μήνα προχωρούσαν σε υψηλές εκτιμήσεις των τιμών της λιανικής για τους πελάτες τους. Ενσωμάτωναν πιθανές επισφάλειες από μία έκρηξη των τιμών και άλλα κόστη διαχείρισης του πελατολογίου τους.

Έτσι, τον Σεπτέμβριο η μέση τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς ήταν στα 414,2 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Η μέση τιμή λιανική ρεύματος ήταν στα 790,8 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Δηλαδή η «ψαλίδα» ήταν της τάξης του 90,9%

Τον Οκτώβριο η μέση χονδρεμπορική ρεύματος ήταν στα 232,8 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Ο μέσος όρος των τιμών λιανικής ήταν στα 619,8 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Η διαφορά ήταν 166%.

Το μπόνους…

Τα στοιχεία αυτά τα έφεραν στη δημοσιότητα ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ. Προκύπτει πως το κράτος για να ρίξει ο υπουργός Ενέργειας τις προαναφερόμενες λιανικές τιμές στα επίπεδα των 150 με 200 ευρώ ανά Μεγαβατώρα μοίρασε  1 δις. ευρώ στο δίμηνο Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου. Από περίπου 500 εκ. ευρώ κάθε μήνα.

Τα χρήματα αυτά τα διέθεσε στους παρόχους προκειμένου εκείνοι να τα μεταφέρουν στους λογαριασμούς ως επιδότηση.

Τι διαπίστωσε, όμως, εκ των υστέρων ο κ. Σκρέκας κι ας τον προειδοποίησαν μήνες νωρίτερα ΠΑΣΟΚ, ΡΑΕ, οι ίδιοι οι πάροχοι αλλά και ας υπήρχε το παράδειγμα άλλων κρατών;

Υπερκέρδη… Ο υπουργός δεν λάμβανε υπόψη του τις εισηγήσεις για τον ορισμό ανώτατης τιμής λιανικής στο ρεύμα.

Ας δούμε, όμως, πόσο είναι το πραγματικό κόστος για τη λιανική ρεύματος μόνο για τον Σεπτέμβριο. Για τον μήνα αυτό είναι στα 493 ευρώ ανά Μεγαβατώρα και όχι στα 790,8 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Αν ο υπουργός εφάρμοζε το πλαφόν στη λιανική, οι επιδοτήσεις που θα έπρεπε να δώσει θα ήταν σημαντικά χαμηλότερες. Για τον συγκεκριμένο μήνα θα ήταν στα περίπου 250 εκ. ευρώ και όχι στα 500 εκ. ευρώ…!

Ο υπουργός είδε μεθόδευση από τους παρόχους, αντί να παραδεχτεί το πολιτικό λάθος! Και τώρα έρχεται να φορολογήσει αναδρομικά τις εταιρείες ενέργειας.

Αλήθεια, πέρα από το ό,τι δαπανήθηκε 1 δις. ευρώ κρατικού χρήματος άσκοπα, σαν μπόνους υπερτιμολόγησης στην αγορά, πιστεύει κανείς πως μία τέτοια αναδρομική φορολόγηση θα τη δεχτούν οι εταιρείες;

Ή αρμόζει σε μία κυβέρνηση που διεκδικεί εμπιστοσύνη από τους πολίτες και τους επενδυτές να κάνει ένα τέτοιο πανάκριβο «λάθος» και στη συνέχεια να το επιρρίπτει αλλού;

Μήπως τελικά οι πολιτικές εμμονές μόνο κακό κάνουν στην αντιμετώπιση πρωτόγνωρων κρίσεων;

Δεν θα έπρεπε επιτέλους κυβέρνηση και αντιπολίτευση να συνεργάζονται απέναντι σε τέτοιες κρίσεις;