ΕΑΓΜΕ: Γεωενέργεια, Γεωκίνδυνοι, Κρίσιμες Ορυκτές Πρώτες Ύλες, Περιβάλλον και Ψηφιοποίηση οι άξονες των νέων έργων ΕΣΠΑ

Η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ε.Α.Γ.Μ.Ε), ως μετεξέλιξη του ιστορικού ΙΓΜΕ, αποτελεί τον επίσημο θεσμικό σύμβουλο της πολιτείας σε θέματα Γεωεπιστημών. Σκοπός της ΕΑΓΜΕ είναι η διερεύνηση και η επιστημονική παρακολούθηση γεωλογικών και μεταλλευτικών ζητημάτων, η εκπόνηση μελετών και η παροχή γνωμοδοτήσεων, η γεωλογική, υδρογεωλογική, γεωθερμική και μεταλλευτική έρευνα της χώρας καθώς και η αξιοποίηση του υπόγειου πλούτου της.

Πριν από λίγες ημέρες υποβάλλαμε το στρατηγικό μας πλάνο για την αξιοποίηση του ΕΣΠΑ 2021-2027 το οποίο αποτελείται από τους άξονες της Γεωενέργειας, των Γεωκινδύνων, των Κρίσιμων Ορυκτών Πρώτων Υλών, του Περιβάλλοντος και της Ψηφιοποίησης.

Διαβάστε επίσης: Οι επιστήμες της γης και η τεράστια συμβολή της ΕΑΓΜΕ στην κοινωνία, στην οικονομία και στο περιβάλλον

Στο πλαίσιο αυτό η ΕΑΓΜΕ προτείνει την υλοποίηση 6 έργων με συνολικό προϋπολογισμό 18.000.000 €. Για την υλοποίηση των έργων βασιζόμαστε στη δημιουργική συνεργασία όλων των οργανικών μονάδων μας και κυρίως στο επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό της ΕΑΓΜΕ, που αποτελεί τον πλούτο και τη σημαντική προστιθέμενη αξία για την ελληνική Πολιτεία. Ταυτόχρονα η λειτουργία της Αρχής βασίζεται σε ένα σύνολο αξιακών αρχών συμβαδιζόντων με την επιστημονική και ερευνητική της δραστηριότητα.

Μεγάλο στοίχημα για εμάς, εναρμονισμένοι και στις επιταγές των καιρών, αποτελεί η αξιοποίηση της γεωθερμίας – γεωνέργειας και είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε τις σχετικές δράσεις έρευνας προς αυτή την κατεύθυνση. Με τον εντοπισμό νέων περιοχών γεωθερμικού ενδιαφέροντος, την εντατικοποίηση της παρακολούθησης των ήδη υπαρχόντων γεωθερμικών πεδίων της χώρας και μια σειρά άλλων ενεργειών που θα αξιολογήσουν περιοχές της ελληνικής επικράτειας με κατάλληλους χώρους για υπόγεια αποθήκευση ενέργειας. H ανάπτυξή της γεωθερμίας μπορεί επίσης να συντελέσει καταλυτικά στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας, τη διεύρυνση του ενεργειακού μίγματος, την εξοικονόμηση ενέργειας, τον περιορισμό της εξάρτησης της χώρας μας από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα και την προώθηση των ΑΠΕ.

Ένα ακόμα σημαντικό έργο προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής είναι η οριοθέτηση, παρακολούθηση και βέλτιστη διαχείριση των Γεωκινδύνων σε ευπαθείς περιοχές του ελληνικού χώρου, Με έμφαση σε αυτούς που επηρεάζονται και από την κλιματική αλλαγή και ειδικότερα σε ευπαθείς αστικές περιοχές, παράκτιες ζώνες, θέσεις κρίσιμων υποδομών (τεχνικά έργα), βιομηχανικές ζώνες καθώς και μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς, ώστε να προταθούν έγκαιρα οι κατάλληλες παρεμβάσεις με στόχο τη μείωση των επιπτώσεων στο ανθρωπογενές και φυσικό περιβάλλον, καθώς και την προστασία των υποδομών και των μνημείων.

Καίριας σημασίας για την ΕΑΓΜΕ είναι και οι δράσεις έρευνας ορυκτών πρώτων υλών για τη στήριξη της πράσινης συμφωνίας – ανάπτυξης και της εφαρμογής της κυκλικής οικονομίας. Ενδεχόμενη αύξηση της προμήθειας των Κρίσιμων Πρώτων Υλών από πρωτογενή και δευτερογενή αποθέματα της χώρας θα ελαττώσει την εξάρτηση μας (και κατ΄ επέκταση της Ευρώπης) από τις εισαγωγές τέτοιου είδους πρώτων υλών και θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών τεχνολογιών παραγωγής ενέργειας, αποθήκευσης και μεταφοράς ενέργειας. Το υπέδαφος της χώρας μας μπορεί να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην επίτευξη της πράσινης μετάβασης, συνδυαζόμενη με τη βελτιωμένη ψηφιακή πρόσβαση σε ενημερωμένες, υψηλής ποιότητας γεωεπιστημονικές πληροφορίες και τεχνογνωσία. Η επιτυχία της ενεργειακής μετάβασης βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ικανότητά μας για βιώσιμη παραγωγή ενέργειας και αποθήκευση ενέργειας. Τα περισσότερα ορυκτά που χρειάζονται για να επιτευχθεί αυτό εξορύσσονται παγκοσμίως από λίγες μόνο χώρες.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον και πάντα με επίκεντρο της επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής συγκεντρώνει και η δράση για τις απολήψεις και χρήσεις υπογείου νερού των υδροφόρων συστημάτων της χώρας. Με την υλοποίησή της θα επιτευχθούν:

• Πλήρης και λεπτομερής γεωχωρική και υδρογεωλογική αποτύπωση των απολήψεων κάθε χρήσης και συσχετισμού με τα όρια Δήμων, των Υπόγειων Υδατικών Συστημάτων Λεκανών Απορροής και περιοχών ευαίσθητης οικολογικής σημασίας.
• Ολοκληρωμένη πληροφορία για τη λεπτομερή αξιολόγηση της ποσοτικής κατάστασης των Υπόγειων Υδροσυστημάτων και ειδικότερα των υπό «πίεση».

Παράλληλα σκοπεύουμε να συνεχίσουμε την έρευνά μας για το Δίκτυο Παρακολούθησης Υπόγειων Νερών προκειμένου να καταγράφεται η ποσοτική και ποιοτική κατάσταση τους, με σκοπό, τόσο την προστασία τους, όσο και την αντιστροφή της όποιας τάσης υποβάθμισης έχει εκδηλωθεί σε αυτά, με στόχο τη διασφάλιση της βιώσιμης χρήση τους. Η χώρα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα υπόγεια ύδατα και εκτιμάται ότι συμβάλουν σε ποσοστό 80% στις ετήσιες απαιτούμενες ποσότητες για ύδρευση, άρδευση και άλλες χρήσεις. Ήδη, σε περιοχές όπου υφίστανται εντατική χρήση, έχουν καταγραφεί φαινόμενα ποσοτικής και ποιοτικής υποβάθμισης με αυξανόμενους ρυθμούς

Mega project συνιστούν για την ΕΑΓΜΕ και οι δράσεις γεωλογικών χαρτογραφήσεων τόσο στο χερσαίο, όσο και στο θαλάσσιο χώρο για τη στήριξη της πράσινης ανάπτυξης, της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και της περιβαλλοντικής βιο-γεωποικιλότητας. Οι δράσεις αυτές αποσκοπούν στην παραγωγή πρωτογενών γεωχωρικών δεδομένων, την επεξεργασία και αποτύπωσή τους σε χάρτες και τη διάχυση της πληροφορίας με καινοτόμα ψηφιακά προϊόντα, που θα αποτελέσουν το υπόβαθρο για οποιαδήποτε πράσινη αναπτυξιακή δράση με οφέλη για την κοινωνία και την οικονομία.

Η ΕΑΓΜΕ επενδύει στην ενεργειακή μετάβαση, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στη καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η ΕΑΓΜΕ του μέλλοντος είναι ένας οργανισμός στην αιχμή του επιστημονικού δόρατος της χώρας, με κρίσιμη συμβολή στην αξιοποίηση των πόρων του ΕΣΠΑ και στον κυβερνητικό σχεδιασμό για τη μετάβαση σε μια οικονομία με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, σύμφωνα με τις προκλήσεις που σχετίζονται με το περιβάλλον και την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.

Ο Διονύσιος Γκούτης είναι ο Γενικός Διευθυντής της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ε.Α.Γ.Μ.Ε.)