Πολεοδομικός (μη) σχεδιασμός και εκτός σχεδίου δόμηση

Ο συμπατριώτης μου συγγραφέας και στοχαστής Ανδρέας Λασκαράτος λέγει:

«Οταν ένας πολιτικός χάρτης αρχίζει να γένεται εμπόδιο στην ευημερία της κοινωνίας, ο χάρτης εκείνος δεν πρέπει πλέον να έχη άλλην αξίαν, παρά εκείνην οπού ήθελε δόσει ο μπακάλης για να τον πάρη». (Ανδρέα Λασκαράτου «Στοχασμοί», 1811-1901, εκδόσεις Στιγμή 2007).

«Πολιτικός χάρτης» είναι ο νόμος Χατζηδάκη.

«Κοινωνία» είναι όλοι εκείνοι οι μικροϊδιοκτήτες των οποίων η περιουσία απαξιώνεται από 9η Δεκεμβρίου 2022 (δεν ανήκω σε αυτούς, ούτε εκπροσωπώ επαγγελματικά – δικηγορικά κανέναν).

«Μπακάλης» είναι είτε ο έλληνας νομοθέτης, είτε ο μεγαλοεπενδυτής που δύναται, κατά τα λόγια του Λασκαράτου, να αγοράσει (απαξιωμένες) μικροϊδιοκτησίες με «όσα ήθελε δόσει».

Σε προηγούμενη παρέμβασή μου στηλίτευσα την αδράνεια της κυβέρνησης στο ζήτημα της ολοκλήρωσης του πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας, που είχε ξεκινήσει πριν απ’ το 2019 για την εκπόνηση τοπικών πολεοδομικών σχεδίων (ΤΠΣ) για το σύνολο των Δήμων, με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και σήμερα, 3 χρόνια μετά, δεν υπάρχει καν χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωσή τους.

Διαβάστε επίσης – Εκτός σχεδίου δόμηση: η πελατειακή εργαλειοποίηση μίας προσχηματικής μεταρρύθμισης

Με τον ν. 4759/2020 (νόμος Χατζηδάκη) καθορίζεται για τα ακίνητα επιφάνειας μικρότερης των 4 στρεμμάτων καταληκτική ημερομηνία έκδοσης προέγκρισης οικοδομικής άδειας η 9η Δεκεμβρίου 2022. Με την εκπνοή της προθεσμίας οι ιδιοκτήτες χάνουν το δικαίωμα οικοδόμησης. Ο ίδιος, ωστόσο, νόμος προβλέπει τη δέσμευση της Πολιτείας για την (προηγούμενη) εκπόνηση Τοπικών ή Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων και τον ορισμό νέων ζωνών οικοδόμησης και ανάπτυξης. Μέχρι σήμερα βεβαίως δεν έχει γίνει τίποτα. Με αποτέλεσμα το απόλυτο κομφούζιο: Απουσία ειδικών όρων δόμησης για τα μικρότερα των 4 στρεμμάτων γήπεδα, μηχανικοί, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι και πολεοδομίες σε αδιέξοδο, εκατοντάδες εκκρεμή αιτήματα για διευκρινίσεις από το κράτος και (υποστελεχωμένες) υπηρεσίες δόμησης σε ολόκληρη τη χώρα να αδυνατούν να διεκπεραιώσουν τις χιλιάδες αιτήσεις πολιτών για χορήγηση προέγκρισης οικοδομικής άδειας μέσα στον έναν (1) μήνα που απομένει μέχρι την εκπνοή της προθεσμίας της 9ης Δεκεμβρίου.

Και το ερώτημα είναι: Πράγματι η κυβέρνηση στόχευε το 2020 στην προστασία του περιβάλλοντος για τη δόμηση των εκτός σχεδίου περιοχών; Εάν ναι, γιατί δεν συνέχισε την εκπόνηση και ολοκλήρωση των Τοπικών ή Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων που είχε ξεκινήσει πριν απ’ το 2019; Την ίδια στιγμή μάλιστα που σπεύδει να νομοθετήσει λ.χ. την παράταση της δυνατότητας υπαγωγής αυθαιρέτων σε χαρακτηρισμένα δασικά ακίνητα. Ηδη, ακόμη και (κάποιοι) βουλευτές της συμπολίτευσης προχωρούν στην κατάθεση σχετικής ερώτησης στον υπουργό.

Εν αναμονή λοιπόν των πιθανολογούμενων παρατάσεων για την εκτός σχεδίου δόμηση, κυριολεκτικά στην εκπνοή της προθεσμίας, εμείς γνωρίζουμε και δεν ξεχνάμε, ότι για ακόμη μια φορά η προεκλογική «ανάγκη» θα βαφτιστεί «φιλοτιμία».

Ο συμπατριώτης μου Ανδρέας Λασκαράτος παραμένει τραγικά επίκαιρος και στο ζήτημα αυτό: της «μπακαλίστικης», πελατειακής και αποσπασματικής αντιμετώπισης ενός σοβαρού κοινωνικού, οικονομικού, πολεοδομικού και αναπτυξιακού ζητήματος.

Ο Νικόλας Φαραντούρης είναι καθηγητής της Εδρας Jean Monnet στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο & Δίκαιο της Ενέργειας και διευθυντής Μεταπτυχιακών στην Ενέργεια στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς