Ουκρανική πολεμική οικονομία: Οι επιχειρήσεις παλεύουν να κρατηθούν στη ζωή καθώς η Ρωσία πλήττει ενεργειακές υποδομές

Πρόσφατα στο καφέ Lila Cake στο κέντρο του Κιέβου, πέντε υπάλληλοι καθόντουσαν κατηφείς στο σκοτάδι περιμένοντας κοσμοσυρροή το μεσημέρι πράγμα που όμως θεωρούσαν απίθανο να συμβεί.

Το ρεύμα είχε διακοπεί και το προσωπικό έπρεπε να ανοίξει χειροκίνητα τις συρόμενες γυάλινες πόρτες για όποιον ήθελε να μπει. Για τρεις συνεχόμενες ημέρες, το καφέ λειτουργούσε χωρίς ρεύμα για 10 ώρες κάθε φορά.

Η διευθύντρια Ιρίνα Μιχαΐλουκ είπε ότι ένα κύμα ρωσικών επιθέσεων σε ενεργειακές υποδομές, που κατέστησαν αναγκαία τη διακοπή ρεύματος, ήταν το τελευταίο πλήγμα για την επιχείρηση εστίασης, η οποία άνοιξε ξανά πρόσφατα, αφότου έκλεισε μετά την ευρείας κλίμακας εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο. Περίπου 20 από τους 50 υπαλλήλους της έχουν απολυθεί και η Μιχαΐλουκ δεν είναι σίγουρη πόσο καιρό μπορεί να παραμείνει η επιχείρηση ζωντανή.

«Έχουμε το ηθικό και την θέληση να μείνουμε ανοιχτοί», ανέφερε. «Μα για πόσο ακόμη;»

Ουκρανοί αξιωματούχοι αποκαλύπτουν ότι οι ρωσικές επιθέσεις, οι οποίες έχουν καταστρέψει το 40% της ενεργειακής υποδομής της χώρας, έχουν επιδεινώσει μια ήδη δεινή οικονομική κατάσταση καθώς οι επακόλουθες διακοπές ρεύματος αναγκάζουν πολλές εταιρείες να περιορίσουν τις δραστηριότητές τους. Η πρωτεύουσα Κίεβο έχει πληγεί περισσότερο.

Η χώρα αντιμετωπίζει ήδη σημαντικές δημοσιονομικά ελλείματα ελλείψεις που προέρχονται από τον πόλεμο. Θα χρειαστεί 55 δισεκατομμύρια δολάρια σε διεθνή βοήθεια για το επόμενο έτος, συμπεριλαμβανομένων 38 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την κάλυψη του προβλεπόμενου δημοσιονομικού ελλείμματος και 17 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ανοικοδόμηση των υποδομών, τόνισε ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε ξένους υπουργούς Οικονομικών στις ετήσιες συνεδριάσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ τον περασμένο μήνα.

Η υπουργός Οικονομίας Γιούλια Σβιρυντένκο προειδοποίησε ότι η ενεργειακή κρίση θα μπορούσε να διευρύνει τη συρρίκνωση του ΑΕΠ της Ουκρανίας πάνω ​​από την προηγούμενη επίσημη πρόβλεψη 35% για το 2022. Οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι η πτώση του ΑΕΠ μπορεί τώρα να φτάσει έως και 40%. Η κυβέρνηση ανέλαβε τον έλεγχο πέντε στρατηγικών εταιρειών την περασμένη εβδομάδα, με αξιωματούχους να λένε ότι θα μπορούσε να αναλάβει το έλεγχο σε περισσότερες εταιρείες εάν δεν στήριζαν την πολεμική προσπάθεια.

Ορισμένοι τομείς της οικονομίας σε πόλεις μακριά από τις πρώτες γραμμές, όπως το λιανικό εμπόριο, είχαν αναφέρει ότι η δραστηριότητα επέστρεψε σχεδόν στα προπολεμικά επίπεδα τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με την επενδυτική τράπεζα Dragon Capital με έδρα την Ουκρανία. Όμως οι διακοπές ρεύματος απείλησαν την ανάκαμψη.

Η Dragon Capital ανέφερε ότι από τις 11 Οκτωβρίου, όταν η Ρωσία άρχισε να επικεντρώνει την επίθεσή της στην ενεργειακή υποδομή της Ουκρανίας, οι επισκέψεις είχαν πέσει κατά 15% σε πέντε εμπορικά κέντρα που κατέχει γύρω από το Κίεβο και στη δυτική Ουκρανία, μετά την ανάκαμψη σε σχεδόν προπολεμικά επίπεδα τον προηγούμενο μήνα.

Η εταιρεία αγοράζει γεννήτριες για να συνεχίσει να λειτουργεί τα εμπορικά κέντρα, τα γραφεία και τις αποθήκες της και έτσι να προσελκύει κόσμο σε αυτούς τους προορισμούς όπου θα μπορούσαν να βρουν ρεύμα, ζεστασιά και συνδέσεις στο διαδίκτυο. «Τα μπλακ άουτ “σβήνουν” τη μισή εργάσιμη ημέρα», δήλωσε ο Τομάς Φιάλα, διευθύνων σύμβουλος της Dragon Capital.

Τα εστιατόρια, οι έμποροι λιανικής και οι μικρές επιχειρήσεις που δεν διαθέτουν γεννήτριες ή εξυπηρετούνται από παροχή ρεύματος κατά προτεραιότητα έχουν πληγεί περισσότερο. Τα νοσοκομεία, τα μέσα μαζικής μεταφοράς και άλλες υποδομές ζωτικής σημασίας έχουν προτεραιότητα.

Ωστόσο, τομείς όπως η πληροφορική, όπου πολλοί εργαζόμενοι δεν χρειάζονται κάτι περισσότερο από ένα φορτισμένο φορητό υπολογιστή και σταθερό WiFi, έχουν αποδειχθεί πιο ανθεκτικοί. Ο Κουλράτζ Σμαγκ, διευθύνων σύμβουλος της υπεργολαβικής εταιρείας πληροφορικής Ciklum με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία έχει 1.500 Ουκρανούς υπαλλήλους που έχουν παραμείνει στη χώρα, είπε ότι οι εργασίες της δεν επηρεάστηκαν σε μεγάλο βαθμό και ότι το προσωπικό μπόρεσε να αναπληρώσει τυχόν χαμένες ώρες εργασίες εκτός ωραρίου, εάν χρειαζόταν.

Οι κατασκευαστές, εν τω μεταξύ, έχουν αλλάξει τα ωράρια παραγωγής για να αντιμετωπίσουν τις προγραμματισμένες διακοπές λειτουργίας. Το εργοστάσιο KMZ στην περιοχή Πολτάβα ανατολικά του Κιέβου, το οποίο κατασκευάζει εξοπλισμό διαχείρισης και αποθήκευσης σιτηρών, λειτουργεί τις γραμμές παραγωγής του κυρίως τη νύχτα για να αποφύγει να υπόκειται σε περιορισμούς ενέργειας που επιβάλλονται στον βιομηχανικό τομέα όσο είναι μέρα.

Ο Γιούρι Ρίζενκοφ, διευθύνων σύμβουλος της μεγαλύτερης εταιρείας παραγωγής χάλυβα της Ουκρανίας Metinvest, αποκάλυψε ότι τα δύο μεγαλύτερα χαλυβουργεία της, το εργοστάσιο Azovstal και το Ilyich Metallurgical Plant, βρίσκονταν στη Μαριούπολη και υπέστησαν σοβαρές ζημιές στις σφοδρές μάχες όταν η Ρωσία κατέλαβε το λιμάνι της Μαύρης Θάλασσας τον Μάρτιο.

Τα υπόλοιπα εργοστάσιά της, στη Ζαπορίζια στη νότια Ουκρανία και στο Καμιανσκέ στο κέντρο της χώρας, λειτουργούσαν στο 50 με 65% των κανονικών αποδόσεων, ανέφερε, προσθέτοντας ότι και τα δύο είχαν τις δικές τους δυνατότητες παραγωγής ρεύματος που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν εάν οι εγκαταστάσεις απωλέσουν ηλεκτρική σύνδεση.

Εκπρόσωποι του κλάδου συναντούσαν αξιωματούχους της περιφερειακής διοίκησης κάθε μέρα για να σχεδιάσουν τη χρήση ενέργειας με βάση τη διαθέσιμη χωρητικότητα και τις ανάγκες της βιομηχανίας, ομολόγησε.

Ο Μαξίμ Τιμτσένκο, ηγετικό στέλεχος της μεγαλύτερης ιδιωτικής εταιρείας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας DTEK, δήλωσε ότι οι ελλείψεις ενέργειας είναι πιθανό να συνεχιστούν για κάποιο χρονικό διάστημα. «Κάποια βελτίωση είναι δυνατή, αλλά σίγουρα δεν θα ζήσουμε όπως πριν από τους βομβαρδισμούς», τόνισε σε πρόσφατη συνέντευξή του στην ουκρανική τηλεόραση.

Αξιωματούχοι δήλωσαν ότι οι επιθέσεις της Ρωσίας σε υποδομές σχεδιάστηκαν για να πλήξουν το ηθικό των Ουκρανών, ακόμη και όταν οι δυνάμεις του Κιέβου κέρδιζαν στο πεδίο της μάχης. Αυτή την εβδομάδα, τα ρωσικά στρατεύματα αποχώρησαν από τη Χερσώνα μετά από αντεπίθεση στο νότο, και το Κίεβο έχει επίσης ανακτήσει εδάφη στα ανατολικά.

Ο υπουργός Ενέργειας Γκερμάν Γκαλουστσένκο δήλωσε ότι η υποδομή για την παροχή ηλεκτρισμού και θέρμανσης θα μπορούσε να επισκευαστεί μέχρι το τέλος του έτους εάν η Ρωσία σταματήσει τα πλήγματα, αλλά δεν ήταν αισιόδοξος. «Θα είναι δύσκολα τον χειμώνα, αυτό είναι σίγουρο. Διαισθάνομαι ότι δεν θα σταματήσουν», εξομολογήθηκε.

«Ο Πούτιν διεξάγει νέο τύπο ψυχρού πολέμου που είναι κυριολεκτικά ψυχρός», δήλωσε ο πρώην πρωθυπουργός Αρσένι Γιατσένιουκ.

Αξιωματούχοι της πόλης του Κιέβου δήλωσαν ότι προετοιμάζονται για πλήρη απώλεια θερμότητας, νερού και ρεύματος στην πρωτεύουσα σε περίπτωση που οι επιθέσεις ενταθούν. Όμως, προς το παρόν, οι κάτοικοι λένε ότι μαθαίνουν να ζουν με τη νέα κανονικότητα.

Σε κατάστημα ηλεκτρονικών ειδών σε υπόγειο εμπορικό κέντρο του Κιέβου την περασμένη εβδομάδα, ο πωλητής Αντρί Κραϊνούκοφ είπε ότι το κατάστημα δεν είχε ηλεκτροδότηση για περίπου οκτώ ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας. Για μεγάλο μέρος αυτής της περιόδου, το μαγαζί ήταν εντελώς στο σκοτάδι, με την ανοιχτή πόρτα μόνη ένδειξη ότι δεν είχε κλείσει. Οι διακοπές ρεύματος μείωσαν τη δουλειά της μέσης επιχείρησης κατά περίπου 80%, ανέφερε ο ίδιος.

«Ο κόσμος το συνηθίζει, τι άλλο μπορούμε να κάνουμε;» πρόσθεσε. «Είναι πιο εύκολο για εμάς σε σύγκριση με εκείνους στην πρώτη γραμμή».