Φυσικό αέριο: Η πρόταση της ΕΕ για το πλαφόν στην τιμή

Την επιβολή ανώτατου ορίου τιμής για έναν από τους μεγαλύτερους κόμβους φυσικού αερίου στον κόσμο, μελετά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εν μέσω πιέσεων από πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, στο πλαίσιο των προσπαθειών που καταβάλλονται για να περιοριστεί η άνευ προηγουμένου  ενεργειακή κρίση.

Όπως αναφέρει το Bloomberg σε δημοσίευμά του, επικαλούμενο έγγραφο της Κομισιόν που κοινοποιήθηκε στα κράτη μέλη την Τρίτη, οι ακριβείς παράμετροι για την ενεργοποίηση του λεγόμενου μηχανισμού διόρθωσης της αγοράς στο ολλανδικό Title Transfer Facility (γνωστό ως TTF), θα καθοριστούν εκ των προτέρων, προκειμένου να αποφευχθούν μακροχρόνιες διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Επίσης, σύμφωνα με την πρόταση θα υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες που θα διασφαλίζουν ότι το προσωρινό αυτό μέτρο, μπορεί να ανασταλεί ανά πάσα στιγμή, εάν θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια του εφοδιασμού και τις ροές εντός της αγοράς της ΕΕ.

Διαβάστε επίσης – Κομισιόν: Πριν τις 24 Νοεμβρίου η πρόταση για προσωρινό πλαφόν στο φυσικό αέριο

Ενώ τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης TTF έχουν υποχωρήσει από το υψηλό όλων των εποχών τον Αύγουστο, εξακολουθούν να είναι υπερδιπλάσιες από τον μέσο όρο της πενταετίας. Σημειώνεται επίσης, ότι το ευρωπαϊκό σημείο αναφοράς εξακολουθεί να είναι πάνω από το κανονικό για την εποχή του έτους.

Διαβάστε επίσης: Φυσικό αέριο: Βουτιά στην κατανάλωση στην Ευρώπη τον Οκτώβριο

Ο κίνδυνος ανεφοδιασμού

Σύμφωνα με το δημοσίευμα του Bloomberg, η Επιτροπή προσπαθεί να βρει έναν τρόπο να περιορίσει τις τιμές αποφεύγοντας τους κινδύνους για την ασφάλεια του εφοδιασμού και τις επιπτώσεις στην εσωτερική αγορά ενέργειας. Οι ηγέτες της ΕΕ τον περασμένο μήνα κάλεσαν ομόφωνα την εκτελεστική εξουσία να προτείνει μέτρα, συμπεριλαμβανομένου ενός προσωρινού «δυναμικού διαδρόμου τιμών» στις συναλλαγές φυσικού αερίου, αλλά η δομή του παρέμεινε ασαφής.

Το ανώτατο όριο θα ενεργοποιηθεί «εάν η βάση TTF-Price φτάσει σε ένα προκαθορισμένο επίπεδο και εάν η αύξηση της τιμής δεν αντιστοιχεί σε παρόμοια αύξηση σε επίπεδο παγκόσμιας αγοράς (σύγκριση με τις τιμές του υγροποιημένου φυσικού αερίου)», σύμφωνα με το έγγραφο που αποκαλύπτει το Bloomberg News.

Βάσει αυτού, όταν ενεργοποιείται ο μηχανισμός διόρθωσης της αγοράς, δεν θα επιτρέπεται η εκτέλεση εντολών για παράγωγα TTF του πρώτου μήνα με τιμές πάνω από το προκαθορισμένο επίπεδο.

Η πρόταση πρόκειται να συζητηθεί από εκπροσώπους των εθνικών κυβερνήσεων στις Βρυξέλλες την Τετάρτη. Η πλειονότητα των κρατών μελών — με επικεφαλής την Ιταλία, την Πολωνία, την Ελλάδα και το Βέλγιο — απαιτούν ένα ανώτατο όριο τιμών για να περιορίσουν το κόστος, αλλά κράτη όπως η Γερμανία και η Ολλανδία εκφράζουν επιφυλάξεις.

Ο υπό εξέταση μηχανισμός θα περιλαμβάνει:

• Ένα σταθερό ανώτατο όριο που θα επανεξετάζεται κάθε μήνα και θα απενεργοποιείται εάν τα στοιχεία ενεργοποίησης δεν ισχύουν πλέον
• Δύο παράγοντες ενεργοποίησης: TTF του επόμενου μήνα πάνω από ένα ορισμένο επίπεδο για έναν απροσδιόριστο ακόμα αριθμό εβδομάδων και απόκλιση μεταξύ της τιμής spot TTF και ενός καλαθιού spot τιμών LNG πάνω από ένα προκαθορισμένο επίπεδο για έναν αριθμό ημερών που δεν έχει καθοριστεί ακόμα
• Δεν καλύπτει τις εξωχρηματιστηριακές συμφωνίες, καθώς δεν είναι δυνατή η αποτελεσματική παρακολούθησή τους
• Χωρίς καθυστέρηση μεταξύ της αύξησης της τιμής και της ενεργοποίησης του μηχανισμού για να εγγυηθεί άμεσο αποτέλεσμα
• Εφαρμογή για περιορισμένη περίοδο ενός έτους

Πλεονεκτήματα

Σύμφωνα με το έγγραφο, τα πλεονεκτήματα ενός ανώτατου ορίου τιμών περιλαμβάνουν τον περιορισμό πιθανών κερδοσκοπικών κινήσεων και επεισοδίων υπερβολικών αυξήσεων των τιμών καθώς και τη βελτίωση της βεβαιότητας της αγοράς. Ωστόσο, οι κίνδυνοι είναι ότι οι συναλλαγές ενδέχεται να μετακινηθούν σε αγορές εκτός χρηματιστηρίου, οι δυνατότητες αντιστάθμισης κινδύνου θα μπορούσαν να περιοριστούν και να επηρεαστεί η λειτουργία της αγοράς παραγώγων. Οι προμήθειες στην περιοχή θα μπορούσαν επίσης να επηρεαστούν, σύμφωνα πάντα με το έγγραφο.

«Εάν δεν τηρηθεί η προϋπόθεση ότι το ανώτατο όριο θα πρέπει να είναι υψηλότερο από τις παγκόσμιες τιμές για το LNG, θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο στην προσέλκυση φορτίων στην ΕΕ», ανέφερε η Επιτροπή. «Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης χρησιμεύουν ως σημείο αναφοράς για μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Τα χαμηλά ανώτατα όρια θα μπορούσαν να παρεμποδίσουν μακροπρόθεσμα την ασφάλεια του εφοδιασμού.»

Οι δεσμεύσεις

Υπενθυμίζεται ότι την περασμένη εβδομάδα σε κοινή επιστολή της Προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του Πρωθυπουργού της προεδρεύουσας στο Συμβούλιο Τσεχίας, Πετρ Φιάλα προς τα 27 κράτη-μέλη, αναφέρθηκε ότι  «η Επιτροπή θα υποβάλει λεπτομερή περιγραφή της πρότασης για διορθωτικό μηχανισμό της αγοράς (προσωρινό ανώτατο όριο τιμών) που θα λαμβάνει υπόψη τις προϋποθέσεις και τις διασφαλίσεις που ζητούν τα κράτη μέλη εγκαίρως για να συζητήσουν οι υπουργοί στο συμβούλιο των υπουργών ενέργειας στις 24 Νοεμβρίου».

Κοινές αγορές

Στην επιστολή επίσης επισημαίνεται ότι «το επόμενο έτος οι αγορές είναι πιθανό να παραμείνουν σφιχτές. H Eπιτροπή θα είναι έτοιμη να παρουσιάσει στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την αξιολόγηση πιθανού κενού στον εφοδιασμό φυσικού αερίου. Ως εκ τούτου, η βασική μας πρόκληση είναι να διασφαλίσουμε ότι έχουμε αρκετό αέριο διαθέσιμο πριν από τον χειμώνα 2023/24 για πλήρωση  της αποθήκευσης. Αυτό απαιτεί να έχουμε πρόσβαση στις αγορές με πιο συντονισμένο τρόπο στο πλαίσιο της κοινής μας ενεργειακής πλατφόρμας για τη συγκέντρωση της ζήτησης και τις από κοινού αγορές, ενώ συνεχίζουμε τις προσπάθειές μας για μείωση της ζήτησης και επιδιώκουμε τη σταθεροποίηση των αγορών και των τιμών».

Το μπλοκ των «15»

Μία ημέρα νωρίτερα, τα 15 κράτη-μέλη που υπογράφουν την επιστολή για πλαφόν στο φυσικό αέριο, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, η Πολωνία, το Βέλγιο, η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία, προειδοποιούσαν ότι θα μπλοκάρουν τον κανονισμό αλληλεγγύης σε περίπτωση που η Κομισιόν δεν παρουσιάσει πρόταση για το πλαφόν πριν από το Συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας στις 24 Νοεμβρίου.

Το μέτωπο της ομάδας των 15 χωρών παρέμενε αρραγές στη συνεδρίαση των μόνιμων αντιπροσώπων το πρωί της Παρασκευής συνεχίζοντας την άσκηση πιέσεων προς την εφαρμογή ενός ανώτατου ορίου τιμής στο φυσικό αέριο. Τονίζουν ότι αυτό που θέλουν συγκεκριμένα από την Επιτροπή είναι να καταθέσει νομοθετική πρωτοβουλία και όχι κάποια άλλη μορφή πρότασης πριν από το Συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας στις 24 Νοεμβρίου, αλλιώς εμμένουν στο να μπλοκάρουν τον κανονισμό αλληλεγγύης.

Τέλος, στο Συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας αναμένεται να παρουσιαστεί και δεύτερος κανονισμός έτσι ώστε να είναι ταχύτερες οι διαδικασίες αδειοδότησης για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.