Η ενέργεια ενώνει τα Βαλκάνια

Υπό τη σκιά της ενεργειακής κρίσης, ο φόβος των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης ως προς την ενεργειακή ασφάλεια ξεχειλίζει. Και καθώς δεν διαφαίνεται άμεση λύση σε ευρωπαϊκό επίπεδο _ οι αναλυτές κρατούν «μικρό καλάθι» για μια συμφωνία στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας στις 24 Νοεμβρίου _ αναζητείται μια διέξοδος, τουλάχιστον σε περιφερειακό επίπεδο.

Έτσι, την ερχόμενη Τρίτη θα συναντηθούν στην Αθήνα οι υπουργοί Ενέργειας χωρών (εντός και εκτός ΕΕ) των Βαλκανίων, όπως της  Αλβανίας, της Βόρειας Μακεδονίας, της Βουλγαρίας, του Κοσσυφοπεδίου και της Ρουμανίας, σε μια σύσκεψη υπό τον Έλληνα Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστα  Σκρέκα.  Στο επίκεντρο η αλληλεγγύη ως προς την ενεργειακή επάρκεια και η δημιουργία μιας ασπίδας με την ολοκλήρωση  στρατηγικών υποδομών.

Τις συζητήσεις αναμένεται να απασχολήσουν ζητήματα που έχουν σχέση με την ενίσχυση της περιφερειακής ενεργειακής σταθερότητας, στα οποία η Ελλάδα παίζει σημαντικό ρόλο, λόγω των κρίσιμων υποδομών που αναπτύσσει ή ήδη διαθέτει, όπως η Ρεβυθούσα, οι αγωγοί ΤΑΡ και IGB και οι υπό κατασκευή τερματικοί σταθμοί LNG.

Ήδη η Ρεβυθούσα εξυπηρετεί τις ανάγκες της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας. Δεν είναι τυχαίο ότι, στην πρόσφατη δημοπρασία του ΔΕΣΦΑ για τα slots εισαγωγής LNG το 2023, πέρα από τους Έλληνες παίκτες,  χωρητικότητα  δέσμευσαν  και τρεις βουλγαρικές εταιρείες, οι Bulgragaz, ΜΕΤ Energy και Kolmar.

Επιπλέον,  με τον επικείμενο διπλασιασμό, έως το 2027, των μεταφερόμενων ποσοτήτων αζέρικου αερίου από τον αγωγό TAP (από 10 σε 20 εκατ. κυβικά μέτρα),  το αέριο θα μπορεί μέσω του ελληνοβουλγαρικού αγωγού IGB να συνεχίσει τη διαδρομή του προς τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Η Βουλγαρία συνδέεται με  Ρουμανία, Μολδαβία και Ουκρανία, μέσω του διαβαλκανικού αγωγού, ενώ υπάρχει και μια μικρότερη διασύνδεση Βουλγαρίας-Ρουμανίας κάτω από τον Δούναβη. Η Ρουμανία συνδέεται επίσης με την Ουγγαρία. Όσο για τον αγωγό φυσικού αερίου Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας, θα κατασκευασθεί με τεχνική δυνατότητα επέκτασης της δυναμικής του προς Κόσοβο και Σερβία.

Επίσης, πληροφορίες αναφέρουν ότι  γείτονές μας ενδιαφέρονται ήδη για δέσμευση χωρητικότητας στο FSRU που ετοιμάζει η Gastrade του ομίλου Κοπελούζου στη Θράκη, ενώ στη “δίδυμη” επένδυση της ίδιας εταιρείας , FSRU Αλεξανδρούπολης , ήδη συμμετέχει η Bulgartransgaz με 20%. Και τα δύο FSRU θα διακινούν 11 με 12 δισ. κυβικά μέτρα αερίου ετησίως, δηλαδή περίπου όσο ο TAP.

Διασυνδέσεις στον ηλεκτρισμό

Στο κεφάλαιο των ηλεκτρικών διασυνδέσεων, στο επίκεντρο των συζητήσεων των υπουργών Ενέργειας των   χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης αναμένεται να βρεθεί το   project  της ηλεκτρικής διασύνδεσης  Ελλάδας, Αυστρίας, Γερμανίας, μεταφορικής ικανότητας 3 GW, με δυνατότητα επαύξησης στα 9 GW,  για το οποίο έγιναν προσφάτως ανακοινώσεις από τον κ. Σκρέκα.  Για το καλώδιο, το οποίο θα μεταφέρει πράσινη ενέργεια  από την Ελλάδα, εξετάζονται δύο διαφορετικές χαράξεις, οι οποίες εκτιμάται ότι θα περιληφθούν στην ατζέντα των συνομιλιών. Η μία προτείνεται να ακολουθεί χερσαία διαδρομή, διασχίζοντας τα Δυτικά Βαλκάνια ενώ,  η εναλλακτική να φτάνει έως την Αλβανία και ακολούθως να ποντίζεται στην Αδριατική και να φτάνει έως τα παράλια της  Σλοβενίας, από όπου θα συνεχίζει έως την Αυστρία.

Όσον αφορά στη   διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου, δυναμικότητας 3 GW και προϋπολογισμού περίπου 3,5 δισ. ευρώ, που αναπτύσσεται από τον όμιλο ELICA, βρίσκεται ήδη στα πρώτα μελετητικά στάδια. Το έργο,  σχεδιάζεται να μεταφέρει στην Ευρώπη ενέργεια που θα παράγεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στην έρημο της Αιγύπτου, μέσω Ελλάδας.    Αλλά για να συνεχιστεί η ροή της ηλεκτρικής ενέργειας προς την Ευρώπη απαιτούνται νέοι διάδρομοι μεταφοράς προς τα βόρεια σύνορά μας. Ήδη έχει ξεκινήσει η κατασκευή νέου καλωδίου με τη Βουλγαρία που αναμένεται να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2023, προχωρά η δεύτερη διασύνδεση με την Ιταλία, έχουν εκκινήσει  οι διαδικασίες για τη μελέτη νέας διασύνδεσης Ελλάδας-Αλβανίας ενώ εξετάζεται η  αναβάθμιση  της υφιστάμενης διασύνδεσης με τη Βόρεια Μακεδονία.

Επίσης, στην ατζέντα των συνομιλιών των υπουργών Ενέργειας δεν αποκλείεται να περιληφθούν και οι εξορμήσεις των ενεργειακών ομίλων στα Βαλκάνια, όπως των ΕΛΠΕ ή της ΔΕΗ, που ενδιαφέρονται  για  την  ανάπτυξη έργων ΑΠΕ στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Άλλωστε, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Επιτροπής για την Ενεργειακή Αποδοτικότητα του Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ), οι  χώρες των Δυτικών Βαλκανίων χρειάζονται επενδύσεις περίπου   20 δισ. ευρώ σε αιολικά πάρκα, προκειμένου να πετύχουν τους ευρωπαϊκούς στόχους διείσδυσης των ΑΠΕ έως το  2030.

Να σημειωθεί ότι, μετά τη σύσκεψη υπό τον κ. Σκρέκα, οι Υπουργοί Ενέργειας θα συμμετάσχουν την ίδια ημέρα σε μια ανοικτή για το κοινό συζήτηση, στο πλαίσιο του 26ου Εθνικού Συνεδρίου «Ενέργεια & Ανάπτυξη» που διοργανώνει το ΙΕΝΕ.