Κομισιόν: Πρόταση για αύξηση φόρων στα τσιγάρα

Φόρο που «καίει» για τα προϊόντα ατμίσματος και θέρμανσης καπνού και αύξηση φόρου στα τσιγάρα θέλει να επιβάλλει τώρα η Κομισιόν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει τώρα να προτείνει την επιβολή πανευρωπαϊκού ελάχιστου φόρου ανά πακέτου 20 τσιγάρων στα 3,60 ευρώ από 1,80 ευρώ που είναι σήμερα για να κλείσει τη μεγάλη ψαλίδα που υπάρχει στον τομέα αυτό μεταξύ των χωρών μελών, σύμφωνα με προσχέδιο Νόμου που επικαλούνται οι Financial Times. Το ίδιο νομοθετικό πλαίσιο που προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητά την επιβολή ελάχιστου φόρου τουλάχιστον 40% σε προϊόντα ατμίσματος και φόρο 55% σε προϊόντα θέρμανσης καπνού, ή περίπου 91 ευρώ για κάθε 1.000 από αυτά που πωλούνται σύμφωνα με τους FT.

Αυτό γίνεται επιπλέον στα πλαίσια των προσπαθειών να μειωθεί η χρήση τέτοιων προϊόντων για λόγους υγείας αλλά και για να αυξηθούν τα έσοδα στα δημόσια ταμεία. Η πρόταση θα πρέπει να πάρει πράσινο φως από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ προτού κατοχυρωθεί νομοθετικά.

Η Ελλάδα επιβάλλει φόρο 2,74 ευρώ σε κάθε πακέτο 20 τσιγάρων σύμφωνα με στοιχεία της Κομισιόν για τον Ιούλιο του 2022, οπότε εάν περάσει η πρόταση θα υπάρχει νέα αύξηση στα τσιγάρα στη χώρα μας και αύξηση στο κόστος προϊόντων ατμίσματος και θέρμανσης καπνού από νέους φόρους.

Τι ισχύει στην Ελλάδα

Η αύξηση στους φόρους παράλληλα ενισχύει τους κινδύνους για αύξηση στη διακίνηση λαθραίων τσιγάρων ή τσιγάρων «μαϊμού», ειδικά στην Ελλάδα που ήδη κατέχει τη δεύτερη θέση στη σχετική λίστα –κι ας μην έχει από τους απολύτως υψηλότερους φόρους ειδικής κατανάλωσης στα καπνά, σε αντίθεση με άλλες χώρες.

Η KPMG εκτιμά ότι στην ΕΕ το 2020 καταναλώθηκαν 34,2 δισεκατομμύρια λαθραία και με ψεύτικα εμπορικά σήματα τσιγάρα, αντιπροσωπεύοντας το 7,8% της συνολικής κατανάλωσης τσιγάρων. Αυτό επίσης αποτελεί απώλεια 8,5 δισεκατομμυρίων ευρώ σε φορολογικά έσοδα. Οι μεγαλύτεροι καταναλωτές τσιγάρων λαθραίων και τσιγάρων «μαϊμού» ως ποσοστό της συνολικής κατανάλωσης εντοπίστηκαν στη Γαλλία με 23,1%, στην Ελλάδα με 22,4% και στη Λιθουανία με 20,2% σύμφωνα με την ίδια πηγή.

Διαβάστε επίσης: Κλιματική αλλαγή: Σοβαρές επιπτώσεις από την παραγωγή τσιγάρων

Ουσιαστικά το ένα τα τέσσερα τσιγάρα στην Ελλάδα είναι παράνομο, με τα χαμένα έσοδα από την παράνομη αυτή δραστηριότητα να τοποθετούνται, για το 2021, σε 604 εκατ. ευρώ. Το 2009 η κατανάλωση λαθραίων τσιγάρων ήταν στο  3% του συνόλου, αυξήθηκε στο 21% το 2014 και ανέρχεται στο 24% της συνολικής κατανάλωσης σε όλη τη χώρα, βάσει νέων στοιχείων για το 2021.

Βασική αιτία του λαθρεμπορίου (και) στη χώρα μας αποτελεί η υπερφορολόγηση των νόμιμων καπνικών προϊόντων (τσιγάρα, είδη βιομηχανοποιημένων καπνών, όπως πούρα και καπνός), που σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση έχει ωθήσει τους καπνιστές σε φθηνότερα, πλην ιδιαίτερα επικίνδυνα για την υγεία, υποκατάστατα των νόμιμων τσιγάρων.

Οι υψηλότεροι και χαμηλότεροι φόροι

Όπως φαίνεται από τα στοιχεία που παρουσιάζει σήμερα ο Οικονομικός Ταχυδρόμος, η Ιρλανδία και η Γαλλία επιβάλλουν σήμερα τους υψηλότερους ειδικούς φόρους κατανάλωσης στα τσιγάρα στην ΕΕ, με 8,85 ευρώ και 6,88 ευρώ ανά πακέτο 20 τσιγάρων, αντίστοιχα. Αυτό συγκρίνεται με τον μέσο όρο της ΕΕ που διαμορφώνεται στα 3,44 ευρώ. Χώρες όμως όπως η Βουλγαρία (με ειδικό φόρος κατανάλωσης 1,81 ευρώ) και η Πολωνία (2,03 ευρώ) επιβάλλουν τους χαμηλότερους ειδικούς φόρους κατανάλωσης ανά πακέτο 20 τσιγάρων στην ΕΕ.

Εκτός από τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης, όλες οι χώρες της ΕΕ επιβάλλουν φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) στα τσιγάρα. Λαμβάνοντας υπόψη τόσο τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης όσο και τον ΦΠΑ, το μέσο «πακέτο» φόρων που καταβάλλονται για ένα πακέτο 20 τσιγάρων κυμαίνεται από 69,5% στο Λουξεμβούργο έως 96,1% στη Δανία, με βάση τη σταθμισμένη μέση τιμή λιανικής πώλησης, δείχνουν στοιχεία του ιστότοπου Taxfoundation με στοιχεία από την ΕΕ που παρουσιάζει ο ΟΤ.

Διαβάστε επίσης: ΦΠΑ σε κάθε… ανάσα για να μην έχουμε δημοσιονομικό κόστος

Τι ελπίζει η ΕΕ

Εκτίμηση επιπτώσεων της κίνησης αυτής για αύξηση φόρων στα τσιγάρα και για επιβολή νέων στα προϊόντα ατμίσματος και θέρμανσης καπνού ανέφερε σύμφωνα με τους FT ότι η αύξηση του ελάχιστου ειδικού φόρου κατανάλωσης θα είχε «ισχυρό αντίκτυπο στους καταναλωτές και τους οικονομικούς φορείς» στα κράτη της ΕΕ όπου οι τιμές των τσιγάρων ήταν χαμηλές, συμπεριλαμβανομένης της Βουλγαρίας, της Σλοβακίας, της Πολωνίας και της Ουγγαρίας.

Οι αλλαγές αποσκοπούν στην επιτάχυνση της προσπάθειας της ΕΕ για μείωση της χρήσης καπνού έως το 2040. Ως μέρος του σχεδίου της ΕΕ για την καταπολέμηση του καρκίνου, οι υγειονομικοί αξιωματούχοι θέλουν να μειώσουν τη χρήση καπνού μεταξύ των πολιτών της ΕΕ από το τρέχον επίπεδο του 25% περίπου σε 20% έως το 2025 και σε κάτω από 5% έως το 2040, σύμφωνα με τους FT.