Η οικονομία της Κίνας δεν μπορεί να αντέξει πολύ ακόμη την πολιτική μηδενικής Covid

Δεν έχουν αντιμετωπίσει όλες οι επιχειρήσεις τις δυσκολίες της κινεζικής «εποχής» της μηδενικής Covid. Η εισηγμένη στο Σενζέν εταιρεία, που κατασκευάζει τεστ covid και ιατρικές συσκευές, Andon Health, για παράδειγμα, σημείωσε αύξηση 32.000% στα καθαρά κέρδη το τρίτο τρίμηνο του έτους, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2021, καθώς κατασκεύαζε μαζικά συσκευές δοκιμών για Κίνα και Αμερική. Οι 35 μεγαλύτερες εταιρείες που παράγουν τεστ covid-19 ανέφεραν έσοδα περίπου 150 δισεκατομμυρίων γιουάν (21 δισεκατομμύρια δολάρια) το πρώτο εξάμηνο του 2022, δημιουργώντας μια νέα γενιά μεγιστάνων που αναδείχτηκαν λόγω πανδημίας.

Αλλά πέραν από τις βιομηχανίες της Κίνας που ασχολούνται με την Covid, η οικονομία υποφέρει. Τα lockdown και οι επαχθείς περιορισμοί στις μετακινήσεις έχουν μειώσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, αλλά και την οικονομική ανάπτυξη. Το τελευταίο δεκαπενθήμερο έχουν προκαλέσει διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα, με την ένταση να κλιμακώνεται το Σαββατοκύριακο. Οι νέοι στους δρόμους της Σαγκάης στις 27 Νοεμβρίου αντιτάχθηκαν στην προοπτική συνεχιζόμενων τεστ και lockdowns, φωνάζοντας: «Δεν θέλουμε τεστ Covid. θέλουμε ελευθερία».

Οι οικονομικές επιπτώσεις της προσπάθειας της Κίνας να απαλλαγεί από τον ιό δεν ήταν ποτέ πιο ξεκάθαρες. Οι μετακινήσεις πολιτών έχουν περιοριστεί δραστικά. Την εβδομάδα της 14ης Νοεμβρίου, καθώς αυξήθηκαν τα κρούσματα Covid, ο αριθμός των πτήσεων εσωτερικού μειώθηκε κατά 45% σε ετήσια βάση. Οι τρεις μεγαλύτερες αεροπορικές εταιρείες της Κίνας έχασαν συνολικά 74 δισ. γιουάν τους πρώτους εννέα μήνες του 2022. Η κίνηση του μετρό στις δέκα μεγαλύτερες πόλεις της Κίνας μειώθηκε κατά 32% από έτος σε έτος, σύμφωνα με την αυστραλιανή επενδυτική τράπεζα Macquarie. Τα έσοδα στα ταμεία κινηματογράφων, δείκτης της προθυμίας των ανθρώπων να βγουν έξω για ψυχαγωγία, μειώθηκαν κατά 64%. Μόνο το 42% των κινηματογράφων της Κίνας άνοιξαν στις 27 Νοεμβρίου. Μερικοί από τους μεγαλύτερους κινηματογράφους έκλεισαν οριστικά.

Τα lockdown επιβάλλονται πλέον σε πόλεις που αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τέταρτο του ΑΕΠ της Κίνας, ξεπερνώντας το προηγούμενο μέγιστο του ενός πέμπτου περίπου στα μέσα Απριλίου, όταν έκλεισε η Σαγκάη, σύμφωνα με δείκτη που συνέταξε η ιαπωνική επενδυτική τράπεζα Nomura. Το ποσοστό ανεργίας των νέων στην Κίνα έφτασε σε ιστορικό υψηλό τον Ιούλιο στο 19,9%. Ένας δείκτης εμπορευματικών μεταφορών οδικής διακίνησης την εβδομάδα έως τις 25 Νοεμβρίου ήταν 33% χαμηλότερος από το επίπεδο του προηγούμενου έτους.

Με τις λοιμώξεις από την Covid να φτάνουν σε πρωτοφανή υψηλά επίπεδα, οι υπεύθυνοι χάραξης οικονομικής πολιτικής προσπαθούν να αναζωογονήσουν την οικονομία. Η κεντρική τράπεζα ανακοίνωσε μείωση των υποχρεωτικών αποθεματικών των τραπεζών. Οι τεχνοκράτες προσπάθησαν να δώσουν νέα πνοή και εμπιστοσύνη στην αγορά ακινήτων της Κίνας, όπου οι πωλήσεις έπεσαν κατακόρυφα τον περασμένο χρόνο. Τα μέτρα χαλάρωσης που ανακοινώθηκαν στα μέσα Νοεμβρίου προσπάθησαν να βοηθήσουν τους χειμαζόμενους εργολάβους να αποκτήσουν πρόσβαση σε πίστωση, ώστε να μπορούν να συνεχίσουν να χτίζουν. Το κλίμα αναμένεται να βελτιωθεί λίγο με τον καιρό. Ωστόσο, τα συνεχιζόμενα lockdown και η καταβαραθρωμένη καταναλωτική εμπιστοσύνη πιθανότατα θα αποτρέψουν επίδοξους αγοραστές από το να αγοράσουν κατοικίες. Και οι προοπτικές για την οικονομία συνολικά το 2023 φαίνονται όλο και πιο ζοφερές.

Το να κρατήσεις εκτός συνόρων την Covid κάποτε φαινόταν καλό σχέδιο. Καθώς ο υπόλοιπος κόσμος υπέφερε από τη φαινομενικά ασταμάτητη εξάπλωση νέων παραλλαγών το 2021, η Κίνα φάνηκε να έχει επιστρέψει σε μεγάλο βαθμό στην κανονική ζωή. Οι θάνατοι που σχετίζονται με την Covid στην Κίνα αποτελούν παρά μικρό κλάσμα των θανάτων από Covid που καταγράφηκαν στον υπόλοιπο κόσμο. Όμως, ακόμη και όταν άλλα μέρη έμαθαν να ζουν με τον ιό το 2022, η πολιτική της Κίνας για τον κορωνοϊό, ξεκινώντας με το lockdown, του κύριου επιχειρηματικού κόμβου της χώρας, της Σαγκάης, δείχνει εντελώς ανοργάνωτη και κατασταλτική. Οι πολίτες υποβάλλονται σε τεστ και αυτό δεν έχει τέλος. Επιχειρήσεις και κατοικημένες περιοχές μπορούν να αποκλειστούν χωρίς προειδοποίηση. Τα ταξίδια μεταξύ πόλεων και επαρχιών έχουν πλέον καταστεί επαχθή, με κάθε τοπική κυβέρνηση να επιβάλλει τη δική της εκδοχή των περιορισμών για την Covid.

Οι φήμες για επαναλειτουργία κυκλοφόρησαν εδώ και εβδομάδες, οδηγώντας τις κινεζικές μετοχές σε τρελή πορεία. Η κεντρική κυβέρνηση εξέδωσε λίστα με 20 μέτρα στις 11 Νοεμβρίου που αποσκοπούσαν στη χαλάρωση των διαφόρων περιορισμών για τον κορωνοϊό, όπως η άρση της ανάγκης για καραντίνα σε δευτερογενείς επαφές και η μείωση της καραντίνας των εισερχόμενων ταξιδιωτών από επτά σε πέντε ημέρες. Τα μέτρα έγιναν δεκτά από τα χρηματιστήρια ως ένδειξη ότι η Κίνα σχεδίαζε να καταργήσει σταδιακά την πολιτική μηδενικής Covid. Αλλά η ηγεσία της Κίνας δεν είχε κανένα σκοπό να στείλει ένα τέτοιο μήνυμα. Αντίθετα, η χαλάρωση ήταν απλώς ρύθμιση της πολιτικής, με στόχο, πιθανώς, να την καταστήσει πιο υποφερτή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Και ακόμη και τότε, τα μέτρα χαλάρωσης έχουν εφαρμοστεί τσαπατσούλικα. Καθώς ο αριθμός των κρουσμάτων έχει αυξηθεί σε πολλές πόλεις, οι τοπικοί αξιωματούχοι επανάφεραν ευρεία, αυθαίρετα lockdown.

Με την πίεση να αυξάνεται σε πολλά μέτωπα, οι ηγέτες στο Πεκίνο πρέπει να αντιμετωπίσουν την ιδέα ότι τελικά θα χάσουν τον έλεγχο τόσο του ιού όσο και της υπομονής των πολιτών. Η μελλοντική πορεία είναι θολή. Λίγοι αναλυτές πιστεύουν ότι η Κίνα προετοιμάζεται για ένα επικείμενο άνοιγμα. Αντίθετα, πολλοί βλέπουν περίοδο σύγχυσης και επώδυνων σφαλμάτων πολιτικής στο αμέσως επόμενο μέλλον. Τουλάχιστον για τους επόμενους τέσσερις μήνες, ή μετά από την σημαίνουσα πολιτική συνάντηση τον Μάρτιο, οι ηγέτες στο Πεκίνο αναμένεται να υποστηρίξουν την πολιτική μηδενισμού του κορωνοϊού, ενώ παράλληλα θα προσπαθήσουν να βελτιώσουν τις μεθόδους τους. Αυτή η κατάσταση θα μπορούσε να παραμείνει για μεγάλο μέρος του 2023, εάν οι αρχές της κεντρικής κυβέρνησης δεν καταφέρουν να χαράξουν στρατηγική εξόδου.

Υπό αυτές τις συνθήκες, οι προοπτικές για την οικονομία είναι δυσοίωνες. Το lockdown επιχειρήσεων, συνοικιών και ακόμη και ολόκληρων περιοχών είναι πιθανό να συνεχιστεί, αν και μπορεί να αποφευχθούν τα lockdown ολόκληρων πόλεων. Οι τοπικοί αξιωματούχοι μπορούν επίσης να το κάνουν αυτό χωρίς να ανακοινώσουν επίσημα lockdown, σε μια προσπάθεια να φαίνεται ότι υποστηρίζουν τα νέα μέτρα χαλάρωσης. Το μόνο που θα κάνει αυτό είναι να αυξήσει την σύγχυση. Πολλά από τα τρέχοντα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αεροπορικές εταιρείες και οι κινηματογράφοι πιθανότατα θα συνεχιστούν και θα εξαπλωθούν σε άλλες επιχειρήσεις που βασίζονται στους καταναλωτές.

Οι πολυεθνικές εταιρείες θα πρέπει να αναμένουν συνεχιζόμενα lockdown. Και οι Αμερικανοί καταναλωτές που θέλουν να αγοράσουν νέο τηλέφωνο θα πάρουν επίσης μια γεύση της πολιτικής μηδενικής Covid. Πρόσφατο lockdown σε κινεζικό εργοστάσιο που συναρμολογεί iPhone έχει προκαλέσει σοβαρές διαταραχές στην Apple. Το εργοστάσιο, το οποίο απασχολεί 200.000 άτομα και ανήκει στη ταϊβανέζικη εταιρεία Foxconn ανέφερε ξέσπασμα της νόσου τον Οκτώβριο το οποίο προκάλεσε μερικό lockdown. Το φαγητό άρχισε να σπανίζει. Σκουπίδια άρχισαν να συσσωρεύονται. Μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου, πολλοί υπάλληλοι προσπάθησαν να δραπετεύσουν, πηδώντας πάνω από τοίχους και περπατώντας σε αυτοκινητόδρομους στη προσπάθεια τους να επιστρέψουν στα σπίτια τους.

Για να επιλύσουν τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού, αξιωματούχοι στην επαρχία Χενάν, όπου βρίσκεται το εργοστάσιο, κάλεσαν τα στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος στα κατώτερα κλιμάκια να αρχίσουν να στελεχώνουν τις γραμμές παραγωγής, ενώ η Foxconn προσπαθεί να στρατολογήσει περισσότερους εργάτες. Η παραγωγή πιθανότατα θα παραμείνει χαμηλή.

Υπάρχει επίσης ενδεχόμενο το 2023 να είναι ακόμη πιο χαοτικό, με τα κρούσματα να εκτοξεύονται  και τις αρχές να αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη πολιτική μηδενικής Covid. Πολλοί παρατηρητές της Κίνας οραματίζονται τις προοπτικές του εκούσιου ή ακούσιου τέλους αυτής της πολιτικής. Κάποιοι έχουν οραματιστεί τη μετάβαση της χώρας από την τρέχουσα καταπιεστική κατάσταση στη συνήθη λειτουργία, με ελάχιστη διακοπή μεταξύ των δύο φάσεων. Αυτή η ρόδινη άποψη δεν λαμβάνει υπόψη κάτι που θα μπορούσε να προκαλέσει μια από τις μεγαλύτερες καταστροφές στη δημόσια υγεία παγκοσμίως, στην πρόσφατη ιστορία: δηλαδή την τεράστια αναζωπύρωση κρουσμάτων σε πληθυσμό σχεδόν εντελώς απροστάτευτο από τον ιό.

Αυτή η περίοδος θα μπορούσε να ενέχει συνολική επιβράδυνση της εμπορικής δραστηριότητας. Τόσο οι καταστηματάρχες όσο και οι αγοραστές μπορούν να επιλέξουν να προστατευτούν παραμένοντας σπίτι. Τα εργοστάσια θα μπορούσαν να σταματήσουν προσωρινά να λειτουργούν καθώς οι μολύνσεις θα σαρώνουν τις μονάδες παραγωγής. Η σύγχυση των πολιτικών και οι ασυνέπειες μεταξύ περιφερειών, πόλεων και επαρχιών μπορεί να τσακίσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού για εβδομάδες. Ορισμένοι τοπικοί αξιωματούχοι, οι οποίοι έχουν μάθει τα τελευταία τρία χρόνια να αποφεύγουν πάση θυσία τα κρούσματα του κορωνοϊού, πιθανότατα θα χρησιμοποιήσουν μη-ανακοινώσιμα lockdown για να περιορίσουν την εξάπλωση. Αυτές οι συνθήκες, εάν επιτραπεί η μετάδοση του ιού να γίνει αρκετά γρήγορα, θα μπορούσαν να διαρκέσουν τουλάχιστον για ένα τρίμηνο. Ο Τίνγκ Λου της Nomura τονίζει ότι κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης οι περιοχές που θα υφίστανται lockdown θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν έως και το 40% του ΑΕΠ, με την παραγωγή να μειώνεται για πάνω από ένα ή δύο τρίμηνα.

Ακόμη και αν η Κίνα τερμάτιζε αμέσως την πολιτική μηδενικής Covid, οι θετικές οικονομικές επιπτώσεις πιθανότατα δεν θα ήταν αισθητές μέχρι το 2024, ανέφεραν αναλυτές της εταιρείας συμβούλων Capital Economics. Η ενδιάμεση περίοδος θα είναι περίοδος αναταράξεων και αστάθειας. Η ανάπτυξη θα είναι χαμηλή – και, ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο οι τοπικές αρχές εφαρμόζουν τους περιορισμούς για την Covid, οι διαμαρτυρίες μπορεί κάλλιστα να συνεχιστούν.