«Σκωτσέζικο ντους» στην οικονομία – Τι θα γίνει με τα επιτόκια

Μία “κρύο” – μία “ζέστη” είναι οι ειδήσεις για την ευρωπαϊκή οικονομία η οποία εισέρχεται ίσως στην πιο αβέβαιη περίοδο των τελευταίων ετών. Οι τιμές στο φυσικό αέριο είναι ασανσέρ, αφού καταγράφουν σημαντικές διακυμάνσεις όλο το 11μηνο, και οι κυβερνήσεις προσπαθούν να προετοιμαστούν για όλα τα σενάρια.

Τα νέα των τελευταίων 24 ωρών έχουν θετική νότα καθώς επιβραδύνθηκε τον Νοέμβριο ο πληθωρισμός για πρώτη φορά μετά από αρκετούς μήνες και οι τιμές στο πετρέλαιο είναι πτωτικές.Από την άλλη, το δυσάρεστο φιρμάνι εστιάζει στην πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας, καθότι οι αναλυτές ρίχνουν ακόμα περισσότερο τον πήχη για το 2023 και σε κάποιες χώρες βλέπουν σίγουρα ύφεση.

O πληθωρισμός τον Νοέμβριο έκοψε ταχύτητα στην Ελλάδα (9% από 9,5%) και στην Ευρωζώνη (10% από 10,6%) γεμίζοντας προσδοκίες τις κυβερνήσεις και τους ιθύνοντες χαραξης νομισματικής πολιτικής για την αρχή του τέλους της ανόδου στις τιμές. Η Eurostat για την ευρωζώνη εκτιμά ότι ο ετήσιος πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 10%, από 10,6% τον Οκτώβριο, ενώ οι αναλυτές του Bloomberg προέβλεπαν ότι θα διαμορφωθεί στο 10,4%. Η πτώση από το 10,6% του Οκτωβρίου ήταν η μεγαλύτερη από το 2020 και η πρώτη εδώ και 17 μήνες.

Τα συναίσθημα της αγοράς είναι ανάμεικτα καθώς οι ενδείξεις ότι ο πληθωρισμός αλλάζει πορεία ίσως σημαίνει ότι η ΕΚΤ θα αυξήσει σε μικρότερο βαθμό τα επιτόκια, κατά 50 μονάδες τον Δεκέμβριο, μετά από δύο διαδοχικές αυξήσεις των 75 μονάδων.

Τα θετικά

• Η επιβάρυνση, που δείχνουν τα στοιχεία της Eurostat, φέρνει χαμόγελα στο οικονομικό επιτελείο καθώς προοιωνίζεται ενδεχομένως μεγαλύτερη μείωση του εθνικού δείκτη, η οποία θα φανεί από τις ανακοινωσεις της ΕΛΣΤΑΤ στις αρχές Δεκεμβρίου. Οι μειώσεις των διεθνών τιμών στην ενέργεια, σε σχέση με τον Οκτώβριο, έχει συμβάλλει κυρίως στην αποκλιμάκωση των τιμών.
• Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα πέρασε το σημείο καμπής και αναμένεται, σύμφωνα με ειδική ανάλυση της Εθνικής Τράπεζας, να αποκλιμακωθεί στο 3% στα τέλη του 2023, από περίπου 8% στα τέλη του 2022, με πιθανότητα ακόμη ταχύτερης υποχώρησης, αν συνεχιστεί η βελτίωση στις διεθνείς αγορές ενέργειας και πρώτων υλών. Ο πληθωρισμός, βάσει του εγχώριου ΔΤΚ, στην Ελλάδα επιβραδύνθηκε στο 9,1% τον Οκτώβριο, από 12,0% τον Σεπτέμβριο, και αναμένεται να υποχωρήσει περαιτέρω το Νοέμβριο , αντιδρώντας στη διαφαινόμενη κάμψη των τιμών της ενέργειας και άλλων πρώτων υλών, από τα υψηλά που σημειώθηκαν τους προηγούμενους μήνες.
• Η διολίσθηση, η οποία είναι η μεγαλύτερη από το 2020,δίνει πάτημα στα μέλη της ΕΚΤ να υποστηρίξουν πιο σθεναρά τις σταδιακές και μικρές αυξήσεις επιτοκίων Τα λεγόμενα “περιστέρια” μπορούν να πιέσουν προς μία ήπια αντιμετώπιση της ανόδου των τιμών και να μην προβεί η ΕΚΤ σε νέες, άμεσες αυξήσεις των επιτοκίων. Οι αυξήσεις των επιτοκίων έχουν επιβαρύνει αρκετά τους δανειολήπτες με κυμαινόμενο επιτόκιο και τη χορήγηση νέων δανείων. Αρκετοί επίσης, οικονομολόγοι, αλλά και μέλη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, έχουν βάλει στο τραπέζι το ενδεχόμενο η Ευρωζωνη να εισέλθει σε ύφεση από το 2023 καλώντας την ΕΚΤ να λάβει πιο σταδιακά μέτρα κατά του πληθωρισμού. Η επικεφαλής της ευρωτράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ πάντως είναι σε επιφυλακή για το αν τελικά θα διαρκέσει η υποχώρηση των τιμών.
• Η πρόσφατη υποχώρηση των τιμών του πετρελαίου στα χαμηλότερα επίπεδα από το Δεκέμβριο του 2021 δίνει ανάσα στα νοικοκυριά και επιχειρήσεις, λόγω των ταραχών που ξέσπασαν λόγω των περιορισμών για την πανδημία στην Κίνα, η οποία είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας αργού στον κόσμο. Τα μάτια αγορών, κυβερνήσεων και καταναλωτών είναι στραμμένα στις διαπραγματεύσεις που πραγματοποιούνται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης για το θέμα της επιβολής πλαφόν στις τιμές του ρωσικού πετρελαίου με βάση τις προτάσεις του G7. Aπό τις 5 Δεκεμβρίου το G7 και η ΕΕ έχουν σχεδιάσει να απαγορεύσουν τις αγορές ρωσικού πετρελαίου που μεταφέρεται δια θαλάσσης, ενώ μια ημέρα πριν, στις 4 Δεκεμβρίου τα μέλη του ΟΠΕΚ+ συνεδριάζουν για να καθορίσουν την παραγωγή.

Τα αρνητικά

• Ο δομικός πληθωρισμός στην Ευρωζώνη όμως ο οποίος εξαιρεί τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων, παρέμεινε στο υψηλό ρεκόρ του 5%. Σύμφωνα με την Eurostat, τον πληθωρισμό της ευρωζώνης κύρια συμμετοχή είχαν η ενέργεια, με ετήσιο ποσοστό 34,9% (από 41,5% τον Οκτώβριο), τα τρόφιμα, το αλκοόλ και ο καπνός με 13,6% (από 13,1% έναν μήνα πριν).
  Ακόμα μία ανάλυση έρχεται να προστεθεί στη λίστα όσων προβλέπουν πτώση του ΑΕΠ το 2023. Χθες, ηταν η σειρά της Bank Of America, η οποία εκτιμά στο 5,3% την ανάπτυξη της Ελλάδα το 2022. Είναι σταθερή σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και έναντι 4,4% τον Σεπτέμβριο και 3% τον Ιούνιο. Για το 2023,όμως υποβαθμίζει την ανάπτυξη στο 0,4% από 0,6%. Η Κομισιόν εκτιμά ότι η Ελλάδα θα ρυθμό ΑΕΠ 1% το 2023.
• Υψηλά τοποθετεί τον ελληνικό πληθωρισμό εφέτος, στο 9,4% από 8,4% πριν, ενώ υψηλότερα και συγκεκριμένα στο 5,7% εκτιμά ότι τελικά θα κινηθεί το 2023 και το 2024 θα υποχωρήσει στο 1,6%.
• Για την Ευρωζώνη, Bank Of America επισημαίνει ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αλλάξει ριζικά τις προοπτικές. Η ύφεση τον χειμώνα του 2022/2023 είναι πλέον αναπόφευκτη.
  Η ανάπτυξη θα είναι μηδενική στο σύνολο του έτους, ενώ στο δ’ τρίμηνο του 2022 θα σημειωθεί ύφεση 1,2% η οποία θα συνεχιστεί στο α’ τρίμηνο του 2023 στο 1,6%. Επίσης, θα κινηθεί στο 0,9% το 2024. Ο πληθωρισμός θα κινηθεί στο 5,6% το 2023 και δεν θα υποχωρήσει στο 2% πριν το 2024.
• Το τελικό επιτόκιο της ΕΚΤ αναμένεται να αυξηθεί στο 3,25% και από το 2024 θα ακολουθήσουν μειώσεις επιτοκίων.