Έκθεση ΙΝΕ – ΓΣΕΕ: Τα ναι μεν αλλά… για μισθούς και απασχόληση

Βελτίωση του κατώτατου μισθού αφενός, κατάρρευση της αγοραστικής του δύναμης αφετέρου. Ανάκαμψη της απασχόλησης με ταυτόχρονη μείωση της ανεργίας, αλλά διατήρηση των διαρθρωτικών προβλημάτων της αγοράς εργασίας.

Πρόκειται διαπιστώσεις της ενδιάμεσης έκθεσης του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, όπου στις εξελίξεις της αγοράς εργασίας και των αμοιβών των εργαζομένων κυριαρχούν τα «ναι μεν αλλά…».

Διαβάστε επίσης: «Γενναία» αύξηση στον κατώτατο μισθό και κλαδικές συμβάσεις

Οι συντάκτες της έκθεσης χαρακτηρίζουν ως «θετική εξέλιξη» την αύξηση του κατώτατου μισθού τον Μάϊο του 2022 (η Ελλάδα ανήλθε στην 11η θέση από τη 16η στην οποία βρισκόταν το 2021), ωστόσο διαπιστώνει κατάρρευση της αγοραστικής δύναμης του κατώτατου μισθού – κατά 19% τον Σεπτέμβριο του 2022 – εξαιτίας της ακρίβειας και του υψηλού πληθωρισμού.

Ως εκ τούτου «το ύψος του κατώτατου μισθού στην Ελλάδα είναι χαμηλότερο εκείνου που θα μπορούσε να διασφαλίσει για τους εργαζομένους ένα εισόδημα αξιοπρεπούς διαβίωσης», διαπιστώνει το Ινστιτούτο.

Διαβάστε επίσης: Πώς επηρεάζεται η αγορά εργασίας από την αύξηση των επιτοκίων

Για το λόγο αυτό θεωρεί «επιβεβλημένη» την αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού και την ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων, ώστε να επανέλθουν οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας.

Και αυτό γιατί το ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές διαπραγματεύσεις στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά χαμηλό. Η χώρα μας τα επόμενα χρόνια είναι υποχρεωμένη – από την πρόσφατη ευρωπαϊκή οδηγία – να αυξήσει το ποσοστό κάλυψης από συλλογικές συμβάσεις στο 80% των εργαζομένων. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει η Ελλάδα να αυξήσει το ποσοστό κάλυψης από συλλογικές συμβάσεις κατά 54,2 ποσοστιαίες μονάδες.

Η αγορά εργασίας

Η έκθεση διαπιστώνει ανάκαμψη της αγοράς εργασίας από το σοκ της πανδημικής κρίσης, ενώ εκτιμά ότι δεν φαίνεται να επηρεάζεται αρνητικά από την τρέχουσα ενεργειακή κρίση και την πληθωριστική έξαρση.

Ωστόσο, η βελτίωση αυτή στα δύο κύρια μεγέθη της αγοράς εργασίας – την απασχόληση και την ανεργία, δεν αποτυπώνεται σέ άλλα διαρθρωτικά προβλήματα της αγοράς εργασίας που παραμένουν, ενώ κάποια από αυτά επιδεινώνονται.

Ορισμένα από αυτά είναι:

1. Η χαμηλή συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, βρίσκεται 22,1% χαμηλότερα κάτω από το μέσο όρο της Ευρωζώνης.
2. Το έντονο το στοιχείο της εποχικότητας της απασχόλησης, καθώς ένας σημαντικός αριθμός ατόμων, απασχολείται κατά την τουριστική περίοδο κυρίως στις τουριστικές περιφέρειες.
3. Η περιορισμένη προσφορά νέων θέσεων εργασίας συγκριτικά με τον αριθμό των ατόμων που επιθυμούν να εργαστούν. Το δεύτερο τρίμηνο του 2022 από τον οικονομικά μη ενεργό πληθυσμό μετέβησαν στους ανέργους 121.000 άτομα, ενώ μόλις 30.000 μη ενεργοί βρήκαν απασχόληση. Παράλληλα, 99.000 άνεργοι βγήκαν εκτός εργατικού δυναμικού και 89.000 άνεργοι βρήκαν απασχόληση.
4. Έλλειψη προσφοράς ποιοτικών θέσεων απασχόλησης. Η απασχόληση επικεντρώθηκε στον τριτογενή τομέα παραγωγής, και κυρίως στο εμπόριο, την παροχή καταλύματος και την εστίαση. Η συρρίκνωση των θέσεων απασχόλησης στον δευτερογενή τομέα και η ενίσχυσή τους στον τριτογενή δημιουργεί ζητήματα βιωσιμότητας της απασχόλησης, δεδομένου ότι οι αμοιβές στον τριτογενή τομέα είναι χαμηλότερες και οι θέσεις εργασίας πιο επισφαλείς.
5. Ο αριθμός των ημιαπασχολούμενων ενισχύθηκε σημαντικά το τέταρτο τρίμηνο του 2021 και το πρώτο τρίμηνο του 2022 κατά 68.700 άτομα και 83.4 00 άτομα αντίστοιχα. Η υποαπασχόληση δεν αφορά τους νέους αλλά κυρίως όσους βρίσκονται σέ παραγωγική ηλικία και συντηρούν το εισόδημα του νοικοκυριού, με συνέπεια ένα χαμηλό επίπεδο διαβίωσης για τους ίδιους και τις οικογένειές τους.
6. Τέλος ο συνδυασμός χαμηλής ποιότητας θέσεων απασχόλησης και περιορισμένης απορρόφησης ανέργων συνεπάγεται χαμηλά εισοδήματα για μεγάλη μερίδα του πληθυσμού και συνεπώς την περιορισμένη δυνατότητά τους να ανταπεξέλθουν στο κύμα ακρίβειας.