Τράπεζες: Γιατί η κυβέρνηση βρέθηκε απέναντι

Από τον περασμένο μήνα, σύμφωνα με πληροφορίες, είχαν αρχίσει τα σημάδια ρήξης μεταξύ της κυβέρνησης και των τραπεζών και αυτό που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν ο “μουτζούρης”. Το τελευταίο και το πολεμικό εν τέλει ραντεβού μεταξύ τραπεζών και του υπουργείου Οικονομικών την Πέμπτη έφερε ξανά την κυβέρνηση αντιμέτωπη με  την απουσία συγκεκριμένου σχεδίου για τους δανειολήπτες.  Τα αντανακλαστικά του Μεγάρου Μαξίμου εν μέσω ενός δύσκολου χειμώνα για τα νοικοκυριά, και σε μία προεκλογική περίοδο, ενεργοποιήθηκαν, μετά και τις εξώφθαλμες υψηλές προμήθειες των τραπεζών.

Ο πρωθυπουργός με τις δημόσιες δηλώσεις κατά των τραπεζών στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα ότι βάζει πρώτο στην προεκλογική  του ατζέντα την οικονομία και κυρίως ενισχύει το  κοινωνικό του προφίλ, “κλέβοντας”, ταυτόχρονα την ατζέντα της αντιπολίτευσης. ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ σφυροκοπουν εδώ και μήνες την κυβέρνηση για τις τράπεζες, τους πλειστηριασμούς και τα funds. Σύμφωνα με πληροφορίες από το περιβάλλον του πρωθυπουργού, η αναφορά του στις τράπεζες, κατά συνάντηση με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, δείχνει την ιδιαίτερη ενόχλησή του για τη στάση που κρατούν οι τράπεζες. Το μήνυμα προς τους πολίτες είναι ξεκάθαρο: Τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν πρέπει να πληρωθούν από τα κέρδη των τραπεζών και όχι να τα πληρώσει ο προϋπολογισμός, δηλαδή ο Ελληνας φορολογούμενος.

Το οικονομικό  κόστος για μία κρατική παρέμβαση στους ευάλωτους δανειολήπτες δεν είναι το μείζον.  Το πολιτικό κόστος εκτιμάται σημαντικό στο ενδεχόμενο  μίας αμέτοχης κυβέρνησης. Όπως επίσης η κυβέρνηση να βάλει ξανά το χέρι στον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή να πληρώσουν οι φορολογούμενοι τις ρυθμίσεις των τραπεζών στους ευάλωτους δανειολήπτες.  Η κυβέρνηση έχει ζητήσει μεταξύ άλλων, από τις τράπεζες: στήριξη στους ευάλωτους δανειολήπτες, αύξηση στις εγκρίσεις αιτήσεων εξωδικαστικού μηχανισμού, μείωση επιτοκίων χορηγήσεων, φρένο στο κόστος προμηθειών απλών τραπεζικών συναλλαγών και παράλληλα έχει νομοθετήσει να μην δοθεί κανένα bonus στα υψηλόβαθμα τραπεζικά στελέχη για το 2022.

Εκνευρισμός και ταχυδρόμοι

Τα μηδενικά επιτόκια καταθέσεων σε αντίθεση με τις μεγάλες αυξήσεις σε εκείνα των δανείων και οι ανησυχίες για μία νέα γενιά κόκκινων δανείων έχει προκαλέσει εκνευρισμό στην κυβέρνηση. Σε ρόλο ταχυδρόμου το υπουργείου Οικονομικών έστειλε το μήνυμα του πρωθυπουργού προς  στις  τράπεζες και τις  κάλεσε να βρουν τρόπο να στηρίξουν τους πελάτες τους, ενώ οι ίδιες παρουσιάζουν υψηλή ρευστότητα και αύξηση κερδών.

Οι γέφυρες με τις διοικήσεις των τραπεζών κόπηκαν όταν οι διοικήσεις των πιστωτικών  ιδρυμάτων προσπάθησαν να στείλουν το λογαριασμό για το κόστος στήριξης των ευάλωτων πάλι στο κράτος. Από τις εποχές της πανδημίας, η κυβέρνηση είχε πληρώσει και είχε δημιουργήσει πλέγμα προστασίας πληρώνοντας τη δόση των ευάλωτων με τα προγράμματα Γέφυρα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το ραντεβού  μεταξύ της ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών και των συστημικών ιδρυμάτων έγινε σε κακό κλίμα. Οι δύο πλευρές μπορεί να μην κατέληξαν σε ένα τελικό σχέδιο, όμως πηγές αναφέρουν ότι μπήκε ένα πλαίσιο για την περίμετρο των ωφελουμένων, οι οποίοι θα είναι από τη δεξαμενή μόνο των ευάλωτων. Αυτό μεταφράζεται σε έναν αριθμό δανειοληπτών που δεν θα ξεπερνά τους 20.000 – 30.000. 

Το υπουργείο Οικονομικών ζητά από τις τράπεζες πρόταση  για ένα  πρόγραμμα στήριξης ενήμερων ευάλωτων δανειοληπτών λαμβάνοντας υπ’ όψιν τους ευρωπαϊκούς εποπτικούς κανόνες, χωρίς δημοσιονομικό κόστος. Επίσης, έβαλε στο τραπέζι το αίτημα για  προτάσεις  αύξησης της εγκρισιμότητας αιτήσεων του εξωδικαστικού και επίσης την επαναξιολόγηση του κόστους προμηθειών των τραπεζών στις απλές τραπεζικές συναλλαγές. Η κυβέρνηση ζητά επίσης από τις τράπεζες να προβούν σε αύξηση επιτοκίων των  καταθέσεων και σε μείωση των επιτοκίων χορηγήσεων λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τη μεγάλη αύξηση του επιτοκιακού περιθωρίου των τραπεζών το τελευταίο διάστημα.

Φόρος στις τράπεζες;

Το «χαρτί» της κυβέρνησης ή ο μοχλός πίεσης προς τις τράπεζες είναι η επιβολή έκτακτου φόρου. Να πληρώσουν δηλαδή οι τράπεζες ένα ποσοστό επί των κερδών τους που ανέρχονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Ο πρωθυπουργός από το Λονδίνο έσπευσε να το διαψεύσει, αλλά μιλώντας σε επενδυτές.

Ενδεχομένως να βρίσκεται στις σκέψεις της κυβέρνησης ένας τέτοιος φόρος, άλλωστε θα θεωρούνταν φιλολαϊκό μέτρο στο δρόμο προς τις εκλογές. Ομως, υπάρχουν πολλά εμπόδια και γι’ αυτό ο Κ. Μητσοτάκης έσπευσε να κλείσει το θέμα, αλλά με το φόρο να πλανάται σαν φάντασμα πάνω από τους τραπεζίτες στις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται.