Δεν χτυπάει το τηλέφωνο

Εκπληκτη η κοινή γνώμη – μαζί και η αντιπολίτευση – μαθαίνει τώρα που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αυξάνει τα επιτόκια ότι αυτά που χρεώνουν οι εγχώριες τράπεζες νοικοκυριά και επιχειρήσεις είναι πολύ υψηλά. Εδώ υπάρχει μια μεγάλη πλάνη. Τα επιτόκια γίνονται πράγματι υψηλότερα ύστερα από κάθε αύξησή τους από την ΕΚΤ. Αυτό θα συνέβαινε ούτως ή άλλως. Είναι αυτό που συνηθίζουμε να περιγράφουμε ως ανελαστικό έξοδο. Δηλαδή δεν μπορεί να παρακαμφθεί. Το αν ένα επιτόκιο είναι υψηλό ή χαμηλό στην αγορά δεν πρέπει να κρίνεται από τις επιδόσεις της ΕΚΤ αλλά από την τιμή που βάζει ο «μεταπωλητής» του επιτοκίου, εν προκειμένω οι εγχώριες τράπεζες.

Το πρόβλημα με τις άδικες επιβαρύνσεις του κόστους του χρήματος βρίσκεται αλλού και δεν δημιουργήθηκε τώρα. Ούτε καν την τελευταία τριετία. Από το 2011 και μετά οι πτωχεύσεις της χώρας και των τραπεζών αύξησαν τον βαθμό αθέτησης πληρωμών, ο οποίος μεταφράστηκε από πλήρη αδυναμία πληρωμής μέχρι ρύθμιση με ευνοϊκότερους όρους. Αυτό αφορούσε τα παλαιά δάνεια. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο η κατάσταση για όλους αυτούς πήρε τον δρόμο της. Αλλοι αποδέχθηκαν ησύχως την απώλεια της κατοικίας τους, οι πολλοί ρύθμισαν με ευνοϊκότερους όρους και μια τρίτη κατηγορία ταλαιπωρείται μεταξύ δικαστηρίων (νόμος Κατσέλη) και εταιρειών διαχείρισης κόκκινων δανείων. Για όλες αυτές τις κατηγορίες, το πολιτικό σύστημα έχει αναπτύξει κάθε στάση συμπαράστασης, από νομοθετική μέχρι ακτιβίστικη.

Υπάρχει όμως μια άλλη μεγάλη κατηγορία με την οποία ουδείς ασχολήθηκε και αφορά αυτούς που δανειοδοτήθηκαν την τελευταία 10ετία. Τα νέα δάνεια, λόγω της πτώχευσης της χώρας, των τραπεζών της και μεγάλου μέρους των πολιτών της, επιβαρύνθηκαν με υψηλότερο περιθώριο (spread), που έφτανε στο αδιανόητο ύψος για στεγαστικό δάνειο της τάξης του 4% και 5%. Μια ολόκληρη γενιά δανειοληπτών, που έφτιαχναν τη ζωή τους και τις δουλειές τους μέσα στην κρίση, βρέθηκε με ένα μόνιμο «χαράτσι», ανεξάρτητα από το τι θα έκανε ή κάνει η ΕΚΤ. Για αυτό το «χαράτσι» δεν έφταιξαν οι ίδιοι. Για αυτούς τους δανειολήπτες δεν υπήρχαν ευνοϊκές ρυθμίσεις. Κανένας δεν τους πήρε τηλέφωνο να τους ρωτήσει πώς τα καταφέρνουν. Ουδείς πολιτικός τούς επισκέφθηκε στο σαλόνι τους. Πλήρωναν και πληρώνουν αθόρυβα μια δόση που είναι επιβαρυμένη με τα βάρη δύο-τριών γενεών Ελλήνων. Φορτώθηκαν στην πλάτη την ασύδοτη ζωή άλλων, και μάλιστα με «καπέλο».

Αλλαξαν οι κυβερνήσεις, πέρασαν τα μνημόνια, ήρθε η πανδημία, ακολούθησαν η ενεργειακή κρίση και ο πληθωρισμός, και το πρόβλημα ήρθε στην επιφάνεια τώρα που η ΕΚΤ αποφάσισε να αυξήσει το κόστος του χρήματος. Το πρόβλημα όμως προϋπήρχε. Η υποκρισία όμως περίσσευε και περισσεύει.

Η αντιπολίτευση φωνάζει. Ο συλλογισμός είναι εντελώς απλός: το πρόβλημα με τις υπέρογκες χρεώσεις στα δάνεια των συνεπών δανειοληπτών προϋπήρχε, γιατί η «ευαίσθητη» κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν έκανε τίποτα; Εχουμε δει τον κ. Τσίπρα να επισκέπτεται το σπίτι «κόκκινου» δανειολήπτη, αλλά στο σπίτι του «συνεπούς» λες και έχει «ναρκοπέδιο», δεν πάτησε ποτέ κανένας.

Η κυβέρνηση με την τακτική της καλλιέργησε την έλευση μιας νέας και ευνοϊκότερης ρύθμισης. Αυτή δεν μπορεί να αφορά τους «ευνοημένους» της πολιτικής και κοινωνικής πόλωσης της προηγούμενης δεκαετίας. Ούτε πρέπει να αφεθεί σε μια απλή απορρόφηση μέρους των αυξήσεων της ΕΚΤ. Πρέπει να μπει στις συμβάσεις. Πρέπει επιτέλους να χτυπήσει το τηλέφωνο των ενήμερων δανειοληπτών για καλό σκοπό. Η τράπεζά τους, χωρίς να τους κάνει χάρη, αποκαθιστώντας την αδικία, πρέπει να μειώσει τα περιθώρια (spread) των δανείων τους…