Αναζητώντας συμμάχους στα Τίρανα – Η σημασία της Χάγης και ο ρόλος της Τουρκίας

Στα νέα δεδομένα που θα μπορούσε να δημιουργήσει το κλείσιμο της υπόθεσης της οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης Ελλάδας – Αλβανίας στρέφει το βλέμμα η Αθήνα. Με το θέμα να είναι στην κορυφή της ατζέντας των διμερών επαφών του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος πραγματοποιεί διήμερη επίσκεψη στην Αλβανία, με αφορμή την Σύνοδο Κορυφής ΕΕ – Δυτικών Βαλκανίων. Της πρώτης τέτοιας συνόδου που πραγματοποιείται σε υπό ένταξη χώρα.

Δεύτερο μεγάλο θέμα για την Ελλάδα το ζήτημα της ελληνικής εθνικής μειονότητας. Με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να σχεδιάζει την Τετάρτη περιοδεία στα χωριά που ζουν οι Έλληνες ομογενείς.

Οι συναντήσεις

Το πρόγραμμα του πρωθυπουργού στα Τίρανα ξεκινά στις 12 το μεσημέρι, με τη συμμετοχή στις εργασίες της Ολομέλειας της Συνόδου Κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης – Δυτικών Βαλκανίων.

Στις 18:00 ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα συναντηθεί με τον Αρχιεπίσκοπο Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστάσιο. Στις 18:45 θα έχει συνάντηση με την Πρόεδρο της Βουλής της Αλβανίας Λιντίτα Νικόλα και στις 19:30 με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας της Αλβανίας Μπαϊράμ Μπεγκάι. Στη συνέχεια, στις  20:00 ο Πρωθυπουργός θα συναντηθεί με τον ομόλογό του της Αλβανίας Έντι Ράμα.

Την Τετάρτη 7 Δεκεμβρίου ο Πρωθυπουργός θα επισκεφτεί τη Χειμάρρα, τη Λειβαδιά και τη Δερβιτσάνη, όπου θα έχει συναντήσεις με μέλη και εκπροσώπους της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας.

Κυβερνητικές πηγές έκαναν λόγο για ένα «ταξίδι που ο Μητσοτάκης ήθελε καιρό και κατάφερε να κάνει επ’ ευκαιρία της Συνόδου Κορυφής ΕΕ – Δυτικών Βαλκανίων».

Ισορροπίες

Με τους διπλωμάτες να κάνουν λόγο για ένα ταξίδι «φιλόδοξο» που είναι ταυτόχρονα και μία άσκηση λεπτών ισορροπιών και απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή.

Άλλωστε κανείς δεν παραβλέπει το γεγονός ότι η Αλβανία είναι μία ιδιαίτερη περίπτωση για την Ελλάδα. Και οι σχέσεις Αθήνας – Τιράνων έχουν πολλές διαστάσεις.  Και σε αυτό το πλαίσιο ο πρωθυπουργός θα συνοδεύεται από τον Υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Δένδια και τον ΥΦΥΠΕΞ, Κώστα Φραγκογιάννη.

Στο βάθος η Χάγη

Στο κομμάτι των διμερών επαφών ο τόνος μπαίνει σαφώς στις θαλάσσιες ζώνες και το ζήτημα της προσφυγής στη Χάγη, που έχει συμφωνηθεί στη συνάντηση Ράμα – Δένδια το 2020 και ακόμα δεν έχει προχωρήσει. Η υλοποίηση της κοινής προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για την ΑΟΖ, είναι κάτι που για την Αθήνα αποτελεί απόφαση υψηλού συμβολισμού απέναντι και στις τουρκικές μεθοδεύσεις.

Η υπόθεση δείχνει να έχει «κολλήσει», αφού μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει συνυποσχετικό και λευκός καπνός δεν βγήκε ούτε από τη συνάντηση του Δένδια με την Αλβανή ομόλογο του, Όλτα Τζάστα την Παρασκευή, η οποία είχε προπαρασκευαστικό χαρακτήρα. Σήμερα η ελληνική πλευρά αναμένεται να τονίσει για μία ακόμα φορά την βούληση της προκειμένου να υπάρξει πρόοδος και να προχωρήσει η υπόθεση, ανάλογα και με την πρόοδο που έχει γίνει από τα υπουργεία Εξωτερικών των δύο χωρών.

Μία επιβεβαίωση της δυνατότητας και της δέσμευσης της Αθήνας για την επίλυση εκκρεμών ζητημάτων στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, με τρόπο που συμβάλλουν στην ασφάλεια και σταθερότητα στην περιοχή.

Ακόμα στο τραπέζι εκτιμάται ότι θα μπουν σύμφωνα με αρμόδιες πηγές οικονομικά θέματα, ζητήματα της μειονότητας, της μεγάλης αλβανικής κοινότητας που ζει στην Ελλάδα και θέματα που αφορούν τη συνεργασία των δύο χωρών. Ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να τονίσει την σταθερή βούληση της Αθήνας για διαρκή βελτίωση των σχέσεων με τα Τίρανα.

Ο ρόλος της Τουρκίας

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Άγκυρα έχει ισχυρό ρόλο στην Αλβανία και σύμφωνα με αρκετές εκτιμήσεις έπαιξε ρόλο στο να ναυαγήσει η πρώτη προσπάθεια οριοθέτησης ΑΟΖ Αθήνας – Τιράνων το 2009.

Ο τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην ανταλλαγή επισκέψεων του με τον Έντι Ράμα έχει επιχειρήσει επανειλημμένα να τονίσει την επιρροή του στη χώρα και τα έργα που κάνει η Τουρκία στην Αλβανία.

Ωστόσο διπλωματικές πηγές στην Αθήνα κάνουν διάκριση στις σχέσεις που αναπτύσσει η ελληνική διπλωματία από την τουρκική πολιτική και σημειώνουν πως η Αλβανία είναι μία πολύ σημαντική χώρα για την Ελλάδα.

Η επίσκεψη στη μειονότητα

Το δεύτερο σκέλος της επίσκεψης αφορά την απόφαση του Κυριάκου Μητσοτάκη να είναι ο πρώτος πρωθυπουργός μετά τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, το 1991 που θα βρεθεί στα χωριά που ζει η ελληνική μειονότητα. Χειμάρρα, Λειβαδιά και Δερβιτσάνη, είναι στα χωριά που θα επισκεφθεί ο πρωθυπουργός με στόχο να δει από κοντά, να ακούσει και να γνωρίσει τους ανθρώπους της ελληνικής μειονότητας.

Όπως ανέφεραν αρμόδιες πηγές στόχος είναι «να καταγράψει ζητήματα και να εξετασθεί κατά πόσο η Ελλάδα μπορεί να συμβάλει εποικοδομητικά στην επίλυση τους», με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών ζωής και την ευημερία της μειονότητας. Πρόθεση του Μητσοτάκη όπως έλεγαν κυβερνητικά στελέχη είναι να «ακούσει» κυρίως.

Το παρών Φραγκογιάννη, ο οποίος είχε βρεθεί στην περιοχή τον Απρίλιο είναι να κάνει και ένα follow up των όσων έγιναν και όσων εκκρεμούν σε επίπεδο συμβολής στη βελτίωση των υποδομών.

Ξεχωριστή θέση στην περιοδεία του πρωθυπουργού η περιοχή της Χειμάρρας. Αφού εκεί δεν έχει γίνει βρεθεί ποτέ ξανά εν ενεργεία πρωθυπουργός.

Η υπόθεση «Αλβανία» είναι σημαντική και ενόψει εκλογών, αφού τα εθνικά θέματα μπαίνουν ψηλά στην ατζέντα των πολιτών. Κυβερνητικά στελέχη ωστόσο απορρίπτουν το χαρακτηρισμό του ταξιδιού ως προεκλογικού. Και επιμένουν να υπογραμμίζουν με έμφαση ότι το μεγάλο στοίχημα είναι οι χαμηλοί τόνοι.