Πόσο αξίζει μια ζωή;

Στη ζωή δεν υπάρχουν «κακές στιγμές». Πιο σωστά, στη ζωή οι «κακές στιγμές» είναι πάντα η συμπύκνωση ενός πλήθους παραγόντων. Και όταν οι «κακές στιγμές» πολλαπλασιάζονται, τότε εύλογα κανείς συμπεραίνει ότι έχουμε να κάνουμε με μια πραγματική τάση, ένα φαινόμενο με το οποίο αναμετριόμαστε. Και η αστυνομική αυθαιρεσία είναι ακριβώς ένα τέτοιο φαινόμενο. Το πώς θα αποφασιστεί και θα γίνει μια καταδίωξη, το εάν και πώς θα αποφασιστεί η χρήση βίας ή ακόμη χειρότερα όπλων από αστυνομικούς, μπορεί να κρίνονται στη στιγμή, αλλά δεν είναι ποτέ στιγμιαίες διαδικασίες.

Συγκεφαλαιώνουν ιεραρχήσεις ως προς το τι είναι σημαντικότερο, η καταδίωξη ή οι κίνδυνοι που αυτή μπορεί να έχει, σταθμίσεις για την απαξία μιας παραβατικής συμπεριφοράς που έχουν να κάνουν με την ύπαρξη ή όχι στερεοτυπικών και ρατσιστικών αντανακλαστικών για τους παραβάτες (οι Ρομά στη χώρα μας είναι θύματα μιας τέτοιας στερεοτυπικής αντιμετώπισης σε όλες τις συναλλαγές τους με δημόσιες υπηρεσίες), σχεδιασμούς και πολιτικές για το πώς σχεδιάζεται η αντιεγκληματική πολιτική.

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό. Διεθνώς παρατηρούμε την ίδια αντίφαση ανάμεσα σε μια προσπάθεια (και ρητορική) το αστυνομικό έργο να τροφοδοτηθεί από την επίγνωση του κοινωνικού υποβάθρου της παραβατικότητας και την ολοένα και μεγαλύτερη επένδυση σε αυτό που περιγράφεται ως πολιτική «νόμου και τάξης», μαζί με μια αυξανόμενη στρατιωτικοποίηση των αστυνομικών σωμάτων και μια εντεινόμενη εκ νέου στοχοποίηση «επικίνδυνων τάξεων» – ενδεικτική η διάχυτη αίσθηση ότι υπάρχει ανάγκη να «πειθαρχηθούν» τμήματα της νεολαίας – ή κοινωνικών ομάδων.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, πέρα από την αύξηση των περιστατικών αυθαιρεσίας, αυτό έχει και την επιπλέον επίπτωση η συμπεριφορά των οργάνων της τάξης να γίνει η πιο ορατή και τραγικά απτή έκφραση ενός βαθιά ριζωμένου θεσμικού σχεδόν ρατσισμού. Στον βαθμό που δεν γίνονται οι αναγκαίες παρεμβάσεις για να διακοπεί ο φαύλος κύκλος της αυθαιρεσίας, έχουμε να κάνουμε με μια βασιλική οδό για κοινωνικές εκρήξεις.