Συμφωνία Βρετανίας, Ιαπωνίας και Ιταλίας για προηγμένο μαχητικό αεροσκάφος

Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιαπωνία και η Ιταλία συμφώνησαν να κατασκευάσουν από κοινού ένα από τα πιο προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη στον κόσμο μέχρι το 2035. Αυτό το πρώτο τριμερές στρατιωτικό πρόγραμμα των τριών χωρών έχει στόχο την επέκταση των αμυντικών τους δυνατοτήτων για την αντιμετώπιση αυξανόμενων απειλών ασφαλείας από την Κίνα και τη Ρωσία.

Το Global Combat Air Program (GCAP) [Παγκόσμιο Πρόγραμμα Εναέριας Μάχης], αναπτύσσεται ταυτόχρονα με ένα ανταγωνιστικό γαλλο-γερμανο-ισπανικό πρόγραμμα, το οποίο μαστίζεται από πολιτικές και βιομηχανικές εντάσεις μεταξύ των εταίρων.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα που συμφωνήθηκε την Παρασκευή, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία θα συγχωνεύσουν το υπάρχον πρόγραμμα Future Combat Air, που ονομάζεται Tempest, με το έργο F-X της Ιαπωνίας. Τα τρία κράτη θα μοιραστούν το κόστος ανάπτυξης, το οποίο υπολογίζεται σε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια, αν και η τελική απόφαση για τις ακριβείς συνεισφορές θα αποφασιστεί με βάση μια κοινή εκτίμηση του κόστους και των εθνικών προϋπολογισμών.

«Δουλεύοντας μαζί με πνεύμα ισότιμης εταιρικής σχέσης, μοιραζόμαστε το κόστος και τα οφέλη αυτής της επένδυσης στο ανθρώπινο δυναμικό και τις τεχνολογίες μας», ανέφεραν οι ηγέτες των τριών κρατών σε κοινή ανακοίνωση. «Το σημαντικό είναι ότι το πρόγραμμα θα υποστηρίξει τις αυτόνομες ικανότητες και των τριών χωρών να σχεδιάσουν, να παραδώσουν και να αναβαθμίσουν τις σύγχρονες αεροπορικές ικανότητες μάχης, για μεγάλο χρονικό διάστημα».

Η συμφωνία, η οποία πήρε χρόνια διαπραγματεύσεων για να επιτευχθεί, σηματοδοτεί μια άνευ προηγουμένου αλλαγή για την Ιαπωνία. Ιστορικά έχει συνεργαστεί αποκλειστικά με αμερικανικές εταιρείες για μεγάλα εξοπλιστικά προγράμματα, αλλά ταυτόχρονα έχει αναζητήσει βαθύτερους δεσμούς ασφαλείας με μια σειρά συμμάχων για να προετοιμαστεί για την πιθανότητα ενός πολέμου με την Κίνα για την Ταϊβάν.

Το μαχητικό αεροσκάφος αποτελεί επίσης μέρος των αυξανόμενων αμυντικών φιλοδοξιών της Ιαπωνίας με τον πρωθυπουργό Φούμιο Κισίντα να αναφέρει αυτή την εβδομάδα ότι η κυβέρνηση σχεδιάζει να διαθέσει 43 τρισεκατομμύρια γιεν  (315 δισεκατομμύρια δολάρια) για τον πενταετή αμυντικό προϋπολογισμό της, αύξηση 57 τοις εκατό από την προηγούμενη περίοδο.

Άτομα με άμεση γνώση των συζητήσεων ανέφεραν ότι η απόφαση του Τόκιο να συνεργαστεί με το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιταλία οφείλεται στις αυξανόμενες ανησυχίες στην κυβέρνηση και τη βιομηχανία ότι ο εγχώριος αμυντικός τομέας δεν θα μπορέσει να διατηρήσει την ικανότητά του να αναπτύσσει σύγχρονο στρατιωτικό εξοπλισμό και όπλα εξαρτώμενος αποκλειστικά από ΗΠΑ, που τείνει να κρατά για τον εαυτό της την τεχνολογία αιχμής.

Αξιωματούχοι του υπουργείου Άμυνας δήλωσαν ότι η Ιαπωνία θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με τις ΗΠΑ, τονίζοντας ότι η επιλογή του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιταλίας ως εταίρων έγινε μόνο επειδή η Ουάσιγκτον δεν είχε το ίδιο χρονοδιάγραμμα για την ανάπτυξη του επόμενου μαχητικού αεροσκάφους της.

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν τη συνεργασία της Ιαπωνίας σε θέματα ασφάλειας και άμυνας με ομοϊδεάτες συμμάχους και εταίρους», ανέφερε το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ σε κοινή ανακοίνωση με το υπουργείο Άμυνας της Ιαπωνίας.

Η συνεργασία της Βρετανίας με την Ιταλία και την Ιαπωνία χαιρετίστηκε την Παρασκευή από τον πρωθυπουργό Ρίσι Σούνακ ως απόδειξη ότι «η ασφάλεια των περιοχών του Ευρω-Ατλαντικού και του Ινδο-Ειρηνικού είναι αδιαίρετη».

Το Ηνωμένο Βασίλειο επιδιώκει να ενισχύσει τις σχέσεις με την περιοχή του Ειρηνικού, κυρίως με τη αποκαλούμενη πρωτοβουλία Aukus που οδήγησε το Λονδίνο, την Ουάσιγκτον και την Καμπέρα να συμφωνήσουν να συνεργαστούν στην τεχνολογία πυρηνικών υποβρυχίων.

Ωστόσο, το δόγμα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου – γνωστό ως «ολοκληρωμένη αναθεώρηση» και δημοσιεύτηκε το 2021 – ξαναγράφεται από την Ντάουνινγκ Στριτ για να αντικατοπτρίζει τις προκλήσεις που προκάλεσε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Το αρχικό έγγραφο αποκαλέστηκε βρετανική «στροφή προς τον Ειρηνικό», αλλά η σύγκρουση στην Ουκρανία είναι πιθανό να τροποποιήσει το αναθεωρημένο έγγραφο ώστε να αντιπροσωπεύει κάτι σαν μια στροφή προς την Ευρώπη. Το Ηνωμένο Βασίλειο δέσμευσε 2 δισεκατομμύρια λίρες για το πρόγραμμα Tempest, το οποίο είναι το κλειδί για τη διατήρηση των δεξιοτήτων και των θέσεων εργασίας του βρετανικού μαχητικού αεροσκάφους εναέριας υπεροχής μόλις το Eurofighter Typhoon τεθεί εκτός λειτουργίας, σε μια αρχική περίοδο τεσσάρων ετών.

Το νέο πρόγραμμα θα διευθύνεται από τους αμυντικούς κολοσσούς της κάθε χώρας: BAE Systems του Ηνωμένου Βασιλείου, Leonardo της Ιταλίας και Mitsubishi Heavy Industries της Ιαπωνίας. Οι τρεις εταιρείες έχουν ήδη συνεργαστεί σε διάφορους κρίσιμους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των τεχνολογιών πρόωσης και ραντάρ.

Οι τρεις χώρες θα συνεργαστούν τώρα για να δημιουργήσουν την ιδέα για το κύριο μαχητικό — το οποίο είπαν ότι θα είναι εξοπλισμένο με «προηγμένους αισθητήρες, όπλα αιχμής και καινοτόμο σύστημα δεδομένων» — με στόχο την έναρξη της φάσης ανάπτυξης το 2024 .

Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιαπωνία δήλωσαν και οι δύο ότι η πόρτα ήταν ανοιχτή για άλλους να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα.

Δεν είναι ακόμη σαφές εάν η Σουηδία, η οποία έχει μια μικρή ανάμειξη από το 2019, θέλει να εμβαθύνει τη συμμετοχή της.