Τουρισμός: Πόσο κορεσμένη τουριστικά είναι η Αθήνα

Είναι η Αθήνα κορεσμένη τουριστικά; Στο ερώτημα αυτό προσπάθησε να απαντήσει μελέτη Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) με θέμα «Η Φέρουσα Ικανότητα Τουριστικής Ανάπτυξης στην Περιοχή της Αθήνας» που παρουσιάστηκε στη χθεσινή ετήσια γενική συνέλευση της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών-Αττικής _Αργοσαρωνικού (ΕΞΑΑΑ). Η μελέτη προκάλεσε πολλές συζητήσεις καθώς κάνει λόγο για ραγδαία επιδείνωση των δεικτών φέρουσας ικανότητας τουριστικής ανάπτυξης στην περιοχή της Αθήνας, και για τον κίνδυνο κορεσμού, την ίδια στιγμή που είναι σε εξέλιξη σημαντικές επενδύσεις σε νέες ξενοδοχειακές μονάδες τόσο στον Κεντρικό Τομέα της Αθήνας στον οποίο αναφέρεται η μελέτη ΄όσο και σε όλη την Αττική.

Η μελέτη  που παρουσιάσθηκε από τον κ Γιώργο Σώκλη, Επίκουρο Καθηγητή Παντείου Πανεπιστημίου αναφέρεται αρχικά στον όρο «Φέρουσα Ικανότητα Τουριστικής Ανάπτυξης (ΦΙΤΑ)» σημειώνοντας ότι ως ΦΙΤΑ  ορίζεται «ο μέγιστος αριθμός ανθρώπων που μπορούν να επισκεφτούν έναν τουριστικό προορισμό ταυτόχρονα, χωρίς να προκαλούνται αρνητικές επιπτώσεις στο φυσικό, οικονομικό και κοινωνικό-πολιτιστικό περιβάλλον της τουριστικής περιοχής, καθώς και χωρίς να μειώνεται η ικανοποίηση των τουριστών».

Διαβάστε εδώ ολόκληρη τη μελέτη

Οι ειδικοί εξήγησε ο κ. Σώκλης διακρίνουν τα εξής στάδια ανάπτυξης του τουριστικού προϊόντος: 1. Ανακάλυψη-Απογείωση 2. Ανάπτυξη-Μεγέθυνση 3. Ωρίμανση-Σταθεροποίηση 4. Κόπωση-Κορεσμός 5. Παρακμή ή Ανανέωση.

Πρόκειται για μια καμπύλη που όταν η ανάπτυξη του υπό εξέταση φαινομένου φτάσει στο στάδιο της ωρίμανσης, η καμπύλη αθροιστικής ανάπτυξης αρχίζει να γίνεται οριζόντια υποδεικνύοντας ότι το φαινόμενο οδηγείται σε κορεσμό. Όταν επέλθει αυτό το στάδιο, τότε, εάν δεν συντελεστεί κάποια μορφή ανανέωσης, η οποία θα είναι ικανή να οδηγήσει σε έναν νέο κύκλο ανάπτυξης, τότε το υπό εξέταση φαινόμενο θα οδηγηθεί στην παρακμή και απαξίωση, τόνισε ο ομιλητής. Και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα για την Αθήνα.

Tο τουριστικό προϊόν της χώρας φαίνεται ότι βρίσκεται στο στάδιο της ωρίμανσης, ενώ στην περιοχή της Αθήνας τα τελευταία χρόνια έχει γίνει υπέρβαση των βέλτιστων ορίων τουριστικής ανάπτυξης λόγω του ότι συγκεντρώνεται ένας μεγάλος αριθμός διανυκτερεύσεων σε λίγα τετραγωνικά χιλιόμετρα, ανέφερε ο κ. Σώκλης. Αυτή η εξέλιξη, προσέθεσε, οφείλεται στη μεγάλη αύξηση της ζήτησης για υπηρεσίες καταλύματος τα τελευταία χρόνια, η οποία καλύφθηκε σε συντριπτικό ποσοστό μέσω της ραγδαίας εξάπλωσης καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Σύμφωνα με την μελέτη:

-σχεδόν οι μισές κλίνες (περίπου 43%) που λειτουργούν στην Αθήνα ανήκουν σε καταλύματα Airbnb και ενοικιαζόμενα, με τη συντριπτική πλειοψηφία εξ αυτών (περίπου 94%) να αφορούν καταλύματα τύπου Airbnb. Μάλιστα εκτιμάται ότι τον τελευταίο χρόνο το ποσοστό των κλινών τύπου AirBnb έχει ξεπεράσει πλέον το 50%!

-Επίσης κατά τα τελευταία χρόνια, όπου εντοπίζεται και η ραγδαία επιδείνωση των δεικτών φέρουσας ικανότητας τουριστικής ανάπτυξης στην περιοχή της Αθήνας, τα προσφερόμενα δωμάτια και κλίνες βραχυχρόνιας μίσθωσης έχουν αυξηθεί κατά 374% και 377%, αντιστοίχως, ενώ τα ξενοδοχειακά δωμάτια και κλίνες έχουν αυξηθεί κατά μόλις 11% και 12%, αντιστοίχως. Συνεπώς, η αύξηση των καταλυμάτων στην περιοχή της Αθήνας τα τελευταία χρόνια οφείλεται κατά συντριπτικό ποσοστό στην αύξηση των καταλυμάτων τύπου Airbnb.

-Η διερεύνηση της σύνθεσης του ξενοδοχειακού δυναμικού στην περιοχή της Αθήνας έδειξε ότι τα δωμάτια που προσφέρονται στην περιοχή της Αθήνας ανήκουν σε υψηλότερες κατηγορίες, ενώ και η εποχικότητα της τουριστικής δραστηριότητας στα ξενοδοχειακά καταλύματα είναι ήδη σημαντικά χαμηλότερη σε σχέση με την υπόλοιπη επικράτεια. Τα δύο παραπάνω χαρακτηριστικά των ξενοδοχειακών καταλυμάτων συμβάλουν στην άμβλυνση της τουριστικής πίεσης, καθώς τόσο η παροχή υψηλότερης ποιότητας υπηρεσιών όσο και η χαμηλή εποχικότητα που χαρακτηρίζει τα ξενοδοχειακά καταλύματα της Αθήνας υποδεικνύει ότι το προσφερόμενο τουριστικό προϊόν είναι διαφοροποιημένο σε σχέση με αυτό της υπόλοιπης επικράτειας. Από την άλλη πλευρά, η χωρίς ποιοτικά κριτήρια και ανεξέλεγκτη εξάπλωση νέων καταλυμάτων τείνει να επιδεινώσει τους δείκτες φέρουσας ικανότητας της πόλης.

Διαβάστε επίσης: Χειμερινός τουρισμός: 5 πόλεις της Ελλάδας επενδύουν σε χριστουγεννιάτικα πάρκα

-Από την άλλη πλευρά, οι δείκτες φέρουσας ικανότητας τουριστικής ανάπτυξης που εκτιμήσαμε για την περιοχή της Αττικής και το σύνολο της επικράτειας δείχνουν ότι τόσο η χώρα συνολικά όσο και, ειδικά, η περιοχή της Αττικής έχουν περιθώρια περαιτέρω τουριστικής ανάπτυξης.

Πυκνότητα

H εξέταση βασικών δεικτών της φέρουσας ικανότητας τουριστικής ανάπτυξης για την περιοχή της Αθήνας έδειξε ότι η τουριστική πυκνότητα στην περιοχή βρίσκεται σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα, κάτι που υποδεικνύει ότι η περιοχή της Αθήνας ενδέχεται να έχει ξεπεράσει ή να βρίσκεται ήδη στο όριο της φέρουσας ικανότητάς της. Συνεπώς, οι αρχές πολιτικής θα πρέπει να εξετάσουν τρόπους ανανέωσης του τουριστικού προϊόντος ή, εάν δεν υπάρχουν τέτοιοι τρόποι, διαχείρισης της τουριστικής δραστηριότητας στην περιοχή με τέτοιο τρόπο ώστε να μην υπερβαίνει τη φέρουσα ικανότητα της περιοχής και να αποφευχθεί ο κίνδυνος παρακμής της περιοχής ως τουριστικού προορισμού.

Η πρόεδρος της ΕΞΑΑΑ κα Λαμπρινή Καρανάσιου Ζούλοβιτς  έθεσε το ερώτημα «τι θέλουμε για την Αθήνα τελικά; Πρέπει να το σκεφτούμε… Θέλουμε ανεξέλεγκτη δημιουργία κλινών με τον κίνδυνο να μείνουν κενές; Ή επιθυμούμε μια στρατηγική ανάπτυξη η οποία θα μας διασφαλίσει βιωσιμότητα και μια ορθή εξέλιξη σε όλα τα επίπεδα; Η υπερπροσφορά κλινών μας προβληματίζει γιατί βλέπουμε -μεταξύ άλλων- ότι δεν επιτρέπει την αύξηση των τιμών. Με βάση τα στοιχεία μέσης πληρότητας, μέσης τιμής δωματίου και  revpar (ξενοδοχείων) που συγκεντρώνουμε μηνιαίως, η Αθήνα υστερεί σε πληρότητα μονάδων και σε τιμές- έναντι των ανταγωνιστών της. Αυτό παραδοσιακά λειτουργεί σε βάθος χρόνου και σε βάρος της συνολικής ποιότητας που προσφέρουμε ή ελκύουμε και θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν όλων. Ας μην ξεχνάμε πως δραστηριοποιούμαστε σε έναν 12μηνο αστικό και ταυτόχρονα εποχιακό προορισμό, με υψηλό κόστος λειτουργίας και ένα ιδιαίτερα αυστηρό πλαίσιο κανόνων και υποχρεώσεων – κυρίως για τα ξενοδοχεία. Απαιτούνται λοιπόν εκείνες οι πολιτικές αποφάσεις και οι στοχευμένες παρεμβάσεις που θα λειτουργήσουν θετικά για τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις σε Αθήνα- Αττική- Αργοσαρωνικό, κανονιστικά, εποικοδομητικά ή και διορθωτικά για την ποιότητα της τουριστικής δραστηριότητας και προσφοράς του προορισμού στο σύνολό της και για το επίπεδο ζωής πολιτών και επισκεπτών».

Οι επενδύσεις

Την όλη «συζήτηση» σπεύδει να συμμετάσχει με δήλωση του στον ot.gr και ο Πρόεδρος του ΣΕΤΕ κ. Γιάννη Ρέτσος ο οποιος υπογραμμίζει εμμέσως πλην σαφώς ότι δεν τίθεται θέμα «παγώματος» των επενδύσεων για την ανάπτυξη του προορισμού «Αθήνα».

Η εικόνα της Αθήνας και της Αττικής είναι μια εικόνα ενός προορισμού που αναπτύσσεται συνεχώς με στόχο να μπει στο club των κορυφαίων city brake προορισμών, τονίζεις τον ot.gr. Αυτήν την περίοδο σχεδιάζονται και υλοποιούνται μία σειρά επενδύσεων σε υποδομές, όπως η επέκταση του αεροδρομίου, νέο σύγχρονο οδικό δίκτυο ενώ υλοπο0ιούνται και σχεδιάζονται και σημαντικές ιδιωτικές επενδύσεις. Το Ελληνικό είναι μία σημαντική επένδυση που θα αλλάξει και το πρόσωπο της Αθήνας. Νέες διεθνείς αλυσίδες έρχονται στη πρωτεύουσα η σχεδιάζουν να έρθουν. Και έχουμε επίσης και την αρμονική συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού τομέα στην προβολή της Αθήνας ως προρισμού. Η Αθήνα έχει τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης. Μια σύγκριση με την Πράγα μια πόλη 1,3 εκατ. κατοίκων που έχει περί τα 7 εκατ. τουρίστες το χρόνο είναι αρκετή. Προφανώς υπάρχουν και προβλήματα, χρειάζονται και παρεμβάσεις, τις οποίες έχει αναδείξει και ο ΣΕΤΕ μέσα από το «Ελληνικός Τουρισμός 2030 | Σχέδια Δράσης».

Είναι προφανές ότι η Αθήνα ως τουριστικός προορισμός βρίσκεται σε ένα μεταίχμιο. Πολλές παρεμβάσεις κρίνονται αναγκαίες και ο διάλογος για το περιεχόμενο αυτών έχει ξεκινήσει!