Ευρωπαϊκές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών στις ΗΠΑ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τη στενότερη διμερή εμπορική σχέση στον κόσμο. Αθροιστικά οι οικονομίες των δύο χωρών αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο του παγκόσμιου εμπορίου σε αγαθά και υπηρεσίες. Η εμπορική σχέση ΕΕ-ΗΠΑ παρέμεινε ισχυρή παρά τους κλυδωνισμούς που προκάλεσε η πανδημία.

Πράγματι, η κρίση του Covid-19 οδήγησε σε προσωρινή μόνο συρρίκνωση του διμερούς εμπορίου ΕΕ-ΗΠΑ. Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών από την ΕΕ στις ΗΠΑ μειώθηκαν το 2020 (κατά 8,16% και 12,13% αντιστοίχως σε σχέση με το 2019).Το 2021 όμως οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών από την ΕΕ στις ΗΠΑ είχαν ανακάμψει και πάλι (κατά 13,1% και 20,5% σε σχέση με το 2020).

Όπως αναφέραμε σε προηγούμενο In focus, η Κίνα ήταν το 2021 η χώρα από την οποία η ΕΕ εισήγαγε τα περισσότερα αγαθά (22,4% του συνόλου),αφήνοντας τις ΗΠΑ στη δεύτερη θέση (11%). Ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούσαν να είναι η χώρα προς την οποία η ΕΕ εξήγαγε τα περισσότερα αγαθά (18,3% του συνόλου),σε αρκετά μεγάλη απόσταση από το Ηνωμένο Βασίλειο (13,0%) και την Κίνα (10,2%).

Οι μεγαλύτεροι εξαγωγείς αγαθών στις ΗΠΑ το 2019 μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ ήταν η Γερμανία (119 δις ευρώ), η Ιρλανδία (47 δις ευρώ), και η Ιταλία (45 δις ευρώ). Στην Ιρλανδία, η αξία των εξαγωγών αγαθών στις ΗΠΑ αντιστοιχούσε σε 13,2% του ΑΕΠ. Σημαντική εξάρτηση από τις αμερικάνικες εισαγωγές ευρωπαϊκών προϊόντων είχαν επίσης το Βέλγιο (5,1% του ΑΕΠ), η Ολλανδία (3,6%), η Εσθονία (3,5%), και η Δανία (3,3% του ΑΕΠ).

Από το 2010 έως το 2019, οι εξαγωγές αγαθών από την ΕΕ προς τις ΗΠΑ αυξήθηκαν σημαντικά: από 202 σε 384 δις ευρώ, και από 1,85% σε 2,74% του ΑΕΠ της ΕΕ. Οι εξαγωγές αγαθών στις ΗΠΑ αυξήθηκαν την περίοδο 2010-2019 σχεδόν σε όλα τα κράτη μέλη. (Μόνο στη Μάλτα έπεσαν και σε αξία και ως ποσοστό του ΑΕΠ, ενώ στη Ρουμανία οι εξαγωγές αγαθών προς τις ΗΠΑ έπεσαν λίγο ως ποσοστό του ΑΕΠ, αν και ανέβηκαν σε αξία.) Σε κάποια κράτη μέλη, η αύξηση ήταν σημαντική. Στην Κύπρο οι εξαγωγές αγαθών στις ΗΠΑ τριπλασιάστηκαν, ενώ στην Ιταλία και στην Πολώνια διπλασιαστήκαν. Στην Ελλάδα, το ειδικό βάρος των εξαγωγών αγαθών στις ΗΠΑ αυξήθηκε από 0,44 % το 2010 σε 0,71% του ΑΕΠ το 2019.Όμως η Ελλάδα βρισκόταν στην 23η θέση μεταξύ 27 κρατών μελών ως προς το μερίδιο στο ΑΕΠ των εξαγωγών αγαθών προς τις ΗΠΑ.

Αναφορικά με τις υπηρεσίες, οι ΗΠΑ ήταν με διαφορά ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ. Το διμερές εμπόριο υπηρεσιών έφτασε σε ρεκόρ το 2021 και ανήλθε σε περισσότερα από 500 δισεκατομμύρια ευρώ. Από το 2010 έως το 2019, η σημασία των εξαγωγών υπηρεσιών από την ΕΕ προς τις ΗΠΑ αυξήθηκε σημαντικά (από 101 σε 208 δις ευρώ, και από 0.92% σε 1,49% του ΑΕΠ της ΕΕ). Ως προς την αξία των εξαγωγών υπηρεσιών στις ΗΠΑ, οι μεγαλύτεροι εξαγωγείς ήταν η Γερμανία (47,5 δις ευρώ), η Ιρλανδία (35,8 δις ευρώ), και η Γαλλία (29 δις ευρώ).Οι εξαγωγές υπηρεσιών στις ΗΠΑ αυξήθηκαν την περίοδο 2010-2019 σχεδόν σε όλα για κράτη μέλη, και μάλιστα σε αρκετές χώρες διπλασιάστηκαν. (Στη Μάλτα από το 2011-2019 οι εξαγωγές υπηρεσιών προς τις ΗΠΑ έπεσαν λίγο ως ποσοστό του ΑΕΠ, αν και ανέβηκαν σε αξία.) Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που σημειώνει υποχώρηση των εξαγωγών υπηρεσιών(κατά 3,8 δις), εν μέσω αύξησης των συνολικών εξαγωγών υπηρεσιών από την ΕΕ στις ΗΠΑ.Το μερίδιο των ελληνικών εξαγωγών υπηρεσιών στις ΗΠΑ μειώθηκε από 2,85% του ΑΕΠ το 2010 σε 1,40% το 2019.

Αν και η πανδημία αποτέλεσε προσωρινό μόνο εμπόδιο για το διατλαντικό εμπόριο, ο πρόσφατος Νόμος για τη Μείωση του Πληθωρισμού (IRA) στις ΗΠΑ, που μεταξύ άλλων προσφέρει 369 δις δολάρια σε επιδοτήσεις και φορολογικές ελαφρύνσεις σε εταιρείες που αναπτύσσουν πράσινες τεχνολογίες, δημιουργεί ένταση ανάμεσα στους δύο μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους του κόσμου. Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις της πρόεδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: «Υπάρχει κίνδυνος ο IRA να οδηγήσει σε αθέμιτο ανταγωνισμό, να κλείσει τις αγορές, και να κατακερματίσει τις εφοδιαστικές αλυσίδες που έχουν ήδη δοκιμαστεί από τον COVID-19».

Η Χρύσα Παπαλεξάτου είναι Υπότροφος της Ερευνητικής Έδρας Α. Γ. Λεβέντη στο Παρατηρητήριο Ελληνικής & Ευρωπαϊκής Οικονομίας του ΕΛΙΑΜΕΠ

Ο Μάνος Ματσαγγάνης είναι Κύριος Ερευνητής, Επικεφαλής του Παρατηρητηρίου Ελληνικής & Ευρωπαϊκής Οικονομίας του ΕΛΙΑΜΕΠ, Υπότροφος της Έδρας «Σταύρος Κωστόπουλος», και Καθηγητής Δημόσιας Οικονομικής στο Πολυτεχνείο Μιλάνου