Η καβάντζα των σκανδάλων

Ο Ηρακλής Πουαρό, ο αρχετυπικός ντετέκτιβ της Αγκαθα Κρίστι, όχι μονάχα ήταν Βέλγος, αλλά και ιδιαίτερα εύθικτος με όποιον τον περνούσε για Γάλλο. Με αυτή την τσαχπίνικη πινελιά η Κρίστι πετύχαινε δύο σατιρικούς στόχους ταυτόχρονα: αφενός αναμόχλευε τη διαχρονική αμοιβαία απέχθεια Βέλγων και Γάλλων, αφετέρου κολάκευε τη βρετανική υπεροψία απέναντι σε όλους αυτούς αδιακρίτως που «ομιλούν γαλλιστί». Κατά τα λοιπά, ο Πουαρό ήταν χαμηλών τόνων – «δεν τον έπιανε το μάτι σου», όπως λέμε στα χωριά μας – και ασυνήθιστα μεθοδικός, ένας βράχος ορθολογισμού στον παράλογο κόσμο μας, σύμφωνα και με τις επιταγές του πνευματικού του προπάτορα, του Σέρλοκ Χολμς, που ως γνωστόν έπλασε ο Αρθουρ Κόναν Ντόιλ.

Το πρόβλημα με τον ορθολογισμό – όχι αποκλειστικά στα αστυνομικά μυθιστορήματα – είναι πως, σε λιγότερο επιδέξια χέρια από της Κρίστι ή του Ντόιλ, ανοίγει διάπλατα την πόρτα της παράνοιας. Αρκούν δυο – τρεις αυθαίρετες δρασκελιές που δεν πληρούν τις ορθολογικές προϋποθέσεις για να βρεθείς στον θαυμαστό κόσμο της συνωμοσιολογίας.

Εάν περιοριστούμε μονάχα στο τελευταίο εξάμηνο, θα δρέψουμε πλούσιους καρπούς σκανδάλων εγχώριας παραγωγής ή, εν πάση περιπτώσει, εγχώριας κατανάλωσης. Ενδεικτικά σταχυολογώ: από τις αγνώστου ακόμη αιτιολογίας υποκλοπές περάσαμε αθόρυβα κι ανάλαφρα στο παιδεραστικό άγος επί Κολωνώ, από τον μερακλή θαυματοποιό του Λυκαβηττού  στο πολύπτυχο μυστήριο της «Κιβωτού του Κόσμου», από τον γαλάζιο βουλευτή ρέκτη κόκκινων δανείων στην πράσινη καλλονή του Ευρωκοινοβουλίου… – κάθε μήνα και από ένα μείζον σκάνδαλο μετατρέπει τα συνήθως πολυσυλλεκτικά δελτία ειδήσεων σε  μονοθεματικά ακατάσχετα ρομάντζα με εισέτι ακαταλογογράφητες πολιτικές παρενέργειες,  προς πόση και βρώση μιας κοινής γνώμης που δείχνει να μη χορταίνει και να μην ξεδιψάει, κυριολεκτικά να μπουκώνει με νέες πικάντικες λιχουδιές προτού χωνέψει τις προηγούμενες. Εξυπακούεται πως, υπό τοιαύτες συνθήκες, ο εμετός φαντάζει ως η μόνη δυνατή διέξοδος.

Μια αθώα ψυχή, ανυποψίαστη, θα σας έλεγε πως τα εν λόγω σκάνδαλα, καθώς και όσα, αλίμονο, μέλλεται να αποκαλυφθούν στο αμέσως προσεχές διάστημα, δεν συνδέονται μεταξύ τους, διατηρούν πλήρη ή σχετική αυτονομία, αλλά η ασίγαστη φωνή του Πουαρό μέσα στον καθένα μας καλεί σε διαρκή επαγρύπνηση, μας προτρέπει να εντοπίσουμε τον αόρατο μίτο, τις αδιόρατες μα υπαρκτές ραφές που μαρτυρούν τον κοινό καμβά, το κοινό πατρόν, εντέλει τη κοινή μήτρα των σκανδάλων: όλα από κάπου εκπορεύονται και όλα κάπου αποσκοπούν. «Τόσον καιρό συμβαίνουν όλα αυτά. Τυχαία νομίζετε ότι τα βγάζουν τώρα στη φόρα;».

Είναι ο αποστομωτικός συλλογισμός που ακούμε να εκφέρεται στον δρόμο όλο και συχνότερα, συνοδευόμενος συνήθως και από ένα εξίσου εκφραστικό βλέμμα διεισδυτικής κουτοπονηριάς, αμιγώς νεοελληνικής, του τύπου: «χα! εμένα δεν πρόκειται να με πιάσουν κορόιδο»…

Ακόμη και όσοι αρνούμαστε να αποπλεύσουμε οριστικά από το λιμάνι της κοινής λογικής, μπαίνουμε κατά καιρούς στον πειρασμό να σκεφτούμε ότι, εντάξει, μπορεί όλα τα σκάνδαλα να μη συνδέονται, τουλάχιστον να μη συνδέονται άμεσα και άρρηκτα, αλλά κάπου θα πρέπει να υπάρχει μια καβάντζα σκανδάλων και από καιρού εις καιρόν, όποιος έχει τα κλειδιά της καβάντζας και κρίνει ότι για κάποιον λόγο θίγεται ή/και κινδυνεύει από το ξέσπασμα ενός σκανδάλου, ανασύρει ένα άλλο σκάνδαλο προς αντιπερισπασμό: έτσι στρέφει την προσοχή μας αλλού γι’ αλλού και την κάνει με ελαφρά πηδηματάκια. Ακούγεται πολύ βολικό και δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι απέχει αισθητά από τον ολιστικό τρόπο σκέψης των συνωμοσιολόγων.

Από την άλλη πλευρά, κάθε μέρα που μας φέρνει όλο και κοντύτερα στις κάλπες, αποκτάει όλο και μικρότερη σημασία εάν η καβάντζα των σκανδάλων όντως υφίσταται. Η ζημιά έχει ήδη γίνει.