Η ομολογία του Νουριέλ Ρουμπινί: «Ελπίζω να μην σας στενοχώρησα πολύ»

Ο διάσημος οικονομολόγος Νουριέλ Ρουμπινί, γνωστός και ως Dr Doom καθώς δρα συχνά ως «μάντης κακών», το τελευταίο διάστημα φαίνεται ότι έχει ξεπεράσει ακόμα και τον εαυτό του σε ό,τι αφορά τις εκτιμήσεις του για το μέλλον.

Βλέπουμε σε αργή κίνηση τον κόσμο να οδεύει προς την καταστροφή, είπε πρόσφατα, προσθέτοντας ότι «υπάρχουν μεγάλες νέες απειλές που δεν υπήρχαν πριν, και συσσωρεύονται και κάνουμε πολύ λίγα για αυτό».

Ενδεικτική είναι η περιγραφή των Financial Times, οι οποίοι αναφέρουν ότι όταν τον συναντά κανείς είναι άκαμπτος, αγέλαστος, επιδιεκνύοντας έναν «ασυμβίβαστο αρνητισμό του φαίνεται σαν μια ρήξη με τους κανονικούς ανθρώπινους μηχανισμούς αντιμετώπισης».

Και αυτές τις ημέρες που η απαισιοδοξία είναι ευρέως διαδεδομένη, ο Ρουμπινί επέλεξε για μία ακόμα φορά να διατηρήσει το προβάδισμά του.

Νουριέλ Ρουμπινί: Ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει ξεκινήσει

Οι «υπερ-απειλές»

Το βιβλίο του Megathreats αποτελεί την καταγραφεί ενός μπαράζ αρνητικών κινδύνων, από τον πληθωρισμό έως την τεχνητή νοημοσύνη, την κλιματική αλλαγή και τον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο, που υποστηρίζει ότι θα συνδυαστούν για τον μέγιστο αντίκτυπο.

«Πρέπει να μάθουμε να ζούμε σε εγρήγορση», γράφει. Θα χρειαστούμε τύχη, παγκόσμια συνεργασία και «σχεδόν άνευ προηγουμένου οικονομική ανάπτυξη» για να τελειώσουν καλά τα πράγματα.

«Η συμβατική σοφία, που προέρχεται από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής ή τη Wall Street, ήταν συστηματικά λανθασμένη. Πρώτον, είπαν ότι ο πληθωρισμός θα είναι παροδικός. . . Στη συνέχεια, υπήρξε μια συζήτηση σχετικά με το εάν ο αυξανόμενος πληθωρισμός οφειλόταν σε κακές πολιτικές ή κακή τύχη», συγκεκριμένα σοκ εφοδιασμού όπως η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι κινεζικοί περιορισμοί μηδενικού Covid.

Μέσα στο κλίμα αυτό ο Ρουμπινί απορρίπτει τις εκτιμήσεις «σύντομη και ρηχή ύφεση», προβλέποντας μια ύφεση «βαθιά και παρατεταμένη».

«Η Fed, η ΕΚΤ, η Wall Street, το City λένε, ναι, θα έχουμε μια ήπια προσγείωση. Στη νομισματική ιστορία των ΗΠΑ τα τελευταία 60 χρόνια, δεν είχαμε ποτέ επεισόδιο όπου ο πληθωρισμός είναι πάνω από 5%— σήμερα είναι 7,1 — και η ανεργία είναι κάτω από 5% — και αυτή τη στιγμή είναι 3,7 — κατά το οποίο η αύξηση των επιτοκίων έφερε ήπια προσγείωση. Πάντα είχαμε μια απότομη προσγείωση».

Όσο για την Ευρώπη, «είναι πολύ χειρότερα. Το Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκεται ήδη σε στασιμοπληθωρισμό. Ο πληθωρισμός είναι πάνω από το 10% και ακόμη και η ΤτΕ αναμένει τουλάχιστον πέντε τρίμηνα αρνητικής οικονομικής ανάπτυξης. . . Και οι Βρετανοί πυροβόλησαν τα πόδια τους με το Brexit, οπότε αυτό είναι άλλο ένα στασιμοπληθωριστικό σοκ».

Ο μονόλογος του Ρουμπινί

Για να εντοπίσουν τις χρηματοοικονομικές φούσκες, οι οικονομολόγοι συχνά επισημαίνουν ιστορικά πρότυπα. Με άλλα λόγια, αυτή η φορά δεν είναι διαφορετική. Όμως το απαισιόδοξο επιχείρημα σήμερα είναι ότι αυτή τη φορά είναι διαφορετική, στο εύρος των απειλών.

«Γεννήθηκα το 1958 στην Τουρκία, μετά μετακόμισα στην Τεχεράνη, μετά στο Ισραήλ και μετά στην Ιταλία», λέει ο Ρουμπινί σε συνέντευξη του στον Hanry Mance στους FT και επιδίδεται σε έναν μονόλογο καταστροφολογίας:

«Ανησύχησα ποτέ για έναν πόλεμο μεταξύ μεγάλων δυνάμεων; Με τιποτα. Υπήρχε η ύφεση τη δεκαετία του 1970 και ο Νίξον πήγε στην Κίνα. Ο κίνδυνος πυρηνικού πολέμου μηδενίστηκε. Ανησύχησα για την κλιματική αλλαγή; Δεν έχω ακούσει καν για την κλιματική αλλαγή. Ανησύχησα για τις παγκόσμιες πανδημίες; Η τελευταία ήταν το 1918. Ανησυχούσα μήπως η τεχνητή νοημοσύνη καταστρέψει τις περισσότερες θέσεις εργασίας; Ανησυχούσα για την αποπαγκοσμιοποίηση, τους εμπορικούς πολέμους; Με τιποτα. Ανησυχούσα μήπως έρθουν στην εξουσία τα λαϊκιστικά κόμματα της ακροδεξιάς ή της αριστεράς; Δεν είχαμε την ίδια πόλωση που έχουμε σήμερα. Ανησυχούσα για σοβαρή ύφεση ή μεγάλη ύφεση; Φυσικά και όχι. Στη δεκαετία του 1970 είχαμε στασιμοπληθωρισμό, αλλά μετά είχαμε της μεγάλη ανάπτυξη. Ανησύχησα για την οικονομική κρίση; Δεν άκουσα ποτέ για οικονομική κρίση. Αυτή η εποχή είναι διαφορετική, αλλά είναι διαφορετική σε σχέση με τα τελευταία 75 χρόνια σχετικής ειρήνης, προόδου και ευημερίας, γιατί πριν από τότε η ιστορία της ανθρωπότητας ήταν μια ιστορία πείνας, πολέμου, ασθενειών και γενοκτονιών κ.λπ. Τα τελευταία 75 χρόνια αποτελούν εξαίρεση, δεν είναι ο κανόνας».

Η αναφορά στην Ελλάδα

Πρόσφατα σε μια εκδήλωση στο Mayfair, ο συντονιστής τον προσφώνησε λέγοντας: «Εδώ είναι, Dr Doom!».

Ο ίδιος ο Ρουμπινί αντιπαθεί αυτό το ψευδώνυμο, προτιμώντας να τον αποκαλούν Δρ Ρεαλιστή. Μάλιστα για να υπερασπιστεί τον νέο χαρακτηρισμό επικαλείται την άποψή του το 2015 ότι η Ελλάδα δεν θα φύγει από την ΕΕ και την άποψή του το 2016 ότι η Κίνα θα είχε μια ήπια προσγείωση. «Τότε ήμουν πολύ πιο αισιόδοξος από τις γενικές εκτιμήσεις».

Χαμός

Αυτή η φορά όμως μιλά για «καθαρό χαμό»: Υποστηρίζει ότι ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος ξεκίνησε τον Οκτώβριο, όταν οι ΗΠΑ μπλόκαραν τις πωλήσεις πολλών μικροτσίπ στην Κίνα. Οι εμπορικές εχθροπραξίες θα είναι εκτενείς, γιατί σύντομα όλα θα έχουν ένα τσιπ. «Ακόμα και αυτό το μπουκάλι θα έχει ένα τσιπ 5G μέσα», λέει χαρακτηριστικά, δείχνοντας ένα μπουκάλι με ανθρακούχο νερόι.

Το προσωπικό τίμημα της απαισιοδοξίας

Σύμφωνα με τη συνέντευξη στους FT για αυτή του την απαισιοδοξία υπάρχει κι ένα προσωπικό τίμημα: σε ηλικία 64 ετών, δεν έχει παιδιά. «Και δεν θέλω να κάνω παιδιά», λέει, αναφέροντας διάφορες απειλές. Και προσθέτει: «Αν συμβεί κάτι, προτιμώ να πεθάνω παρά να ζω σε έναν κόσμο που είναι δυστοπικός».

Αν και ταξιδεύει αρκετά, τα ταξίδια τον επιβαρύνουν «δεν τρωω καλά, δεν ασκούμαι, δεν κοιμάμαι αρκετά και δεν έχω χρόνο για διαλογισμό. Όταν βρίσκομαι στη Νέα Υόρκη, είμαι πολύ πιο ήρεμος και χαλαρός».

Επικαλείται τον στωικισμό και τον βουδισμό. Έμαθε να μαγειρεύει κατά τη διάρκεια της Covid και μαγειρεύει δείπνα Shabbat τις Παρασκευές, όπου 20 άτομα συζητούν το νόημα της ζωής και άλλες ερωτήσεις. Αυτή είναι μια από τις «καλύτερες απολαύσεις μιας ρεαλιστικής ζωής».

«Ελπίζω να μην σου προκάλεσα κατάθλιψη», λέει στον δημοσιογράφο των FT καθώς έφευγε από τη συνέντευξη και έκλεισε λέγοντας «Θα επιβιώσουμε – εμείς. Ανησυχώ για όλους τους άλλους».