Ναυτιλία: Απεξάρτηση εξοπλισμού από τις ασιατικές βιομηχανίες

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για ιδιαίτερα αρνητικές εξελίξεις στη ναυτιλιακή βιομηχανία, αν δεν αλλάξει γρήγορα βηματισμό στην ανάπτυξη ενός ανταγωνιστικού τομέα βιομηχανικού εξοπλισμού των εμπορικών και πολεμικών πλοίων.

Οι κοινωνικοί εταίροι που εκφράζονται μέσω της ΕΟΚΕ προειδοποιούν ότι η ΕΕ με την πολιτική της στέλνει την ευρωπαϊκή ναυτιλία στην αγκαλιά βιομηχανιών της Ασίας για τον εξοπλισμό της, σε μια μάλιστα περίοδο που η Ευρώπη αναζητεί την απεξάρτησή της από τρίτες χώρες σε όλους σχεδόν τους τομείς.

Η ναυτιλιακή βιομηχανία εξακολουθεί να ταλαιπωρείται  

Δράση τώρα

«Εάν η ΕΕ δεν αναλάβει επείγουσα δράση, δεν χαράξει και δεν εφαρμόσει ταχέως ειδική θαλάσσια βιομηχανική στρατηγική, ενδέχεται να αναγκαστεί μελλοντικά να εξαρτάται πλήρως από την Ασία για τα στρατιωτικά και μη σκάφη και τις δομές της, καθώς και για τον ναυτιλιακό και υπεράκτιο εξοπλισμό της. Αυτό όχι μόνο θα ήταν πραγματικά ντροπή, αλλά και σοβαρό πολιτικό σφάλμα» καταλήγει η γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Θαλάσσια βιομηχανική στρατηγική. Μια βιομηχανική στρατηγική για τον τομέα της ναυτιλιακής τεχνολογίας».

Ενώ ο κλάδος της ναυτιλιακής τεχνολογίας δημιουργεί περίπου 1 εκατομμύριο θέσεις εργασίας σε θαλάσσιες περιφέρειες σε όλη την Ευρώπη, η ΕΟΚΕ επισημαίνει την έλλειψη δράσεων τομεακής πολιτικής για την εξεύρεση απαντήσεων στα ζητήματα και τις ανάγκες του κλάδου της ναυτιλιακής τεχνολογίας.

Η πανδημία Covid-19 και ο πόλεμος στην Ουκρανία έχουν καταδείξει τους κινδύνους της υπερβολικής εξάρτησης της ΕΕ από τρίτα κράτη, υπογραμμίζει η γνωμοδότηση, ενώ παράλληλα προκαλούν ελλείψεις και φραγμούς στις αλυσίδες εφοδιασμού και ανατιμήσεις των πρώτων υλών και της ενέργειας, με συνέπεια να ασκείται πρόσθετη πίεση στις εταιρείες ναυτιλιακής τεχνολογίας. Επίσης τονίζει ότι ο παγκόσμιος ανταγωνισμός για τους παραγωγούς από την ΕΕ είναι σκληρός, με τις ασιατικές εταιρείες – ιδίως αυτές από την Κίνα και τη Νότια Κορέα – να κατακτούν όλο και περισσότερες αγορές χάρη στην ισχυρή κρατική υποστήριξή τους (μεταξύ άλλων μέσω πολύπλοκων καθεστώτων κρατικών ενισχύσεων) και ενώ ακολουθούν λιγότερα αυστηρά κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα. Αυτό τους έχει επιτρέψει να κερδίσουν παραδοσιακές αγορές της ΕΕ και να προσελκύουν παραγγελίες από ευρωπαϊκές εταιρείες σε ζημιογόνες τιμές.

Εξάλλου, η σημερινή αύξηση του πληθωρισμού και οι υψηλές τιμές της ενέργειας ασκούν πρόσθετη πίεση στους ευρωπαίους παραγωγούς. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της για το μέλλον του τομέα της ναυτιλιακής τεχνολογίας και πιστεύει ότι απαιτείται άμεση δράση για τη θωράκιση της ευρωπαϊκής ναυτιλίας, την ανάκτηση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητάς της, την προστασία της ισχυρής θέσης της Ευρώπης στους τομείς της πολυσύνθετης ναυπηγικής και της ναυπήγησης σκαφών αναψυχής, καθώς και τη διαφύλαξη της στρατηγικής αυτονομίας της ναυτιλίας της.

Παράλληλα οι κοινωνικοί εταίροι ζητούν μέσω της γνωμοδότησης τη λήψη επειγόντων μέτρων που θα τονώσουν την εγχώρια ζήτηση σε πλοία πράσινης και υψηλής τεχνολογίας, καθώς και την εκπόνηση ενός ενωσιακού προγράμματος για την ανανέωση του στόλου, τη μετασκευή των υφιστάμενων σκαφών σύμφωνα με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και την πραγματοποίηση άμεσων επενδύσεων σε υποδομές και εναλλακτικά καύσιμα.

Χρηματοδότηση

Ενα ιδιαίτερο θέμα είναι η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων ναυτιλιακού εξοπλισμού, πολλές εκ των οποίων είναι μικρομεσαίες. Η ΕΟΚΕ ζητεί να θεσπιστούν κανόνες της ΕΕ για την ταξινόμηση που θα υποστηρίζουν τις βιώσιμες επενδύσεις στον ναυτιλιακό τομέα, θα προάγουν τη συμπεριληπτικότητά του και θα εγγυώνται ασφάλεια δικαίου στις επενδύσεις στην τεχνολογία, ενώ πιστεύει ότι η ΕΕ θα πρέπει να παράσχει οικονομικά κίνητρα στους εφοπλιστές της ΕΕ για τη ναυπήγηση σκαφών στην Ευρώπη με τη διατήρηση, παράλληλα, όσο το δυνατόν περισσότερο των αλυσίδων εφοδιασμού και της παραγωγής δευτερευόντων εξαρτημάτων στην ΕΕ.

Τέλος, η ΕΟΚΕ ζητεί να διατίθενται τα έσοδα που συγκεντρώνονται από πρόστιμα λόγω παραβιάσεων της οδηγίας «FuelEU Maritime» και τα έσοδα από το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ ως πρόσθετη χρηματοδότηση του τομέα της ναυτιλιακής τεχνολογίας και δη της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας σε αυτόν. Η ΕΟΚΕ εισηγείται τη δημιουργία ενός ταμείου εγγυήσεων της ΕΕ που θα διευκολύνει τη χρηματοδότηση ιδιαίτερα επισφαλών ναυτιλιακών επενδύσεων