Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη

Το διατλαντικό εμπόριο έφτασε στο ιστορικό υψηλό των 1,2 τρισεκατομμυρίων ευρώ το 2021. Η κρίση του Covid-19 οδήγησε σε προσωρινή συρρίκνωση: μεταξύ 2019 και 2020 οι εισαγωγές αγαθών από τις Ηνωμένες Πολιτείες στην ΕΕ μειώθηκαν κατά 13,6%, όμως το 2021 αυξήθηκαν πάλι κατά 14,5%. Όσον αφορά τις υπηρεσίες, οι ΗΠΑ και η Σιγκαπούρη ήταν οι μόνοι εταίροι από τους οποίους οι εισαγωγές στην ΕΕ εξακολούθησαν να αυξάνονται και κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Οι εισαγωγές αγαθών από τις ΗΠΑ αυξήθηκαν σημαντικά την τελευταία δεκαετία: από 142 δις ευρώ(1,29% του ΑΕΠ της ΕΕ)το 2010 σε 235 δις ευρώ(1,68% του ΑΕΠ) το 2019. Αύξηση εισαγωγών αγαθών από τις ΗΠΑ σε απόλυτα μεγέθη σημειώθηκε σε 24 από τα 27 κράτη μέλη, ενώ ως ποσοστό του ΑΕΠ σε 20 από τα 27 κράτη μέλη.

Στην Ελλάδα το ειδικό βάρος των αμερικανικών εισαγωγών αγαθών στο ΑΕΠ σημείωσε μικρή αύξηση(από 0,63 % του ΑΕΠ το 2010 σε 0,67% το 2019), όμως σε αξία οι εισαγωγές αγαθών από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα υποχώρησαν (από 1,4 δις ευρώ το 2010 σε 1,2 το 2019, σε σταθερές τιμές 2015).

Οι τρεις μεγαλύτεροι εισαγωγείς αγαθών από τις Ηνωμένες Πολιτείες στην ΕΕ το 2021 ήταν η Γερμανία (53,6 δις ευρώ), η Ολλανδία (45,1 δις), και το Βέλγιο (27,5 δις). Ως ποσοστό του ΑΕΠ, το Βέλγιο (6%), η Ολλανδία (5,3%), και η Ιρλανδία (4,1%) είχαν τη μεγαλύτερη εξάρτηση από τις αμερικάνικες εισαγωγές αγαθών. Το ισοζύγιο του διμερούς εμπορίου αγαθών με τις ΗΠΑ ήταν πλεονασματικό για την ΕΕ κατά 167 δις ευρώ το 2021.Στη σύνθεση του εμπορικού πλεονάσματος της ΕΕ με τις ΗΠΑ ιδιαίτερη συμβολή είχαν τα μηχανήματα και οχήματα (66 δις ευρώ), τα χημικά (58 δις), άλλα μεταποιημένα προϊόντα (48 δις), τα τρόφιμα και ποτά (15 δις), και άλλα αγαθά (5 δις). Σε κάποια προϊόντα, όπως η ενέργεια (20 δις) και οι πρώτες ύλες (5 δις), η ΕΕ είχε εμπορικό έλλειμμα με τις ΗΠΑ. Η Γερμανία, η Ιταλία, και η Ιρλανδία είχαν το μεγαλύτερο πλεόνασμα. Άλλα 20 κράτη μέλη εξήγαγαν στις ΗΠΑ αγαθά μεγαλύτερης αξίας από ό,τι εισήγαγαν από τη χώρα αυτή. Η Ελλάδα σημείωσε εμπορικό πλεόνασμα με τις ΗΠΑ 173 εκατ. ευρώ το 2021.

Αναφορικά με τις υπηρεσίες, το 30% των συνολικών εισαγωγών υπηρεσιών της ΕΕ από τρίτες χώρες προέρχεται από τις ΗΠΑ. Ακολουθούν οι εισαγωγές υπηρεσιών από το Ηνωμένο Βασίλειο (18%) και από την Ελβετία(7%). Οι εισαγωγές υπηρεσιών από τις ΗΠΑ προς την ΕΕ αυξήθηκαν σημαντικά την περίοδο 2010-2019(από 118 σε 229 δις ευρώ, και από 1,08% σε 1,63% του ΑΕΠ της ΕΕ).Σε όρους αξίας, το 2019 οι μεγαλύτεροι εισαγωγείς υπηρεσιών από τις ΗΠΑ ήταν η Ιρλανδία (58,2 δις ευρώ), Γερμανία (43,2 δις), και η Ολλανδία (36,5 δις). Ως ποσοστό του ΑΕΠ, το ειδικό βάρος των εισαγωγών υπηρεσιών από τις ΗΠΑ αυξήθηκε σε 20 από τα 27 κράτη μέλη, ενώ σε απόλυτα μεγέθη σημειώθηκε αύξηση σε 26 από τα 27 κράτη μέλη. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στην ΕΕ όπου οι εισαγωγές υπηρεσιών από τις ΗΠΑ υποχώρησαν (από 2,95 δις ευρώ το 2010 σε μόλις 656 εκατομμύρια ευρώ το 2019, σε σταθερές τιμές 2015) και το μερίδιο τους στο ΑΕΠ μειώθηκε (από 1,31% το 2010 σε 0,37% το 2019).

Αντίθετα με το εμπορικό ισοζύγιο (αγαθών), το οποίο όπως αναφέραμε παραπάνω είναι πλεονασματικό για την ΕΕ,το ισοζύγιο του διμερούς εμπορίου υπηρεσιών με τις ΗΠΑήταν ελλειμματικό για την ΕΕ κατά 78 δις ευρώ το 2020. Το μεγαλύτερο τμήμα του ελλείμματος της ΕΕ αφορά την Ιρλανδία (74 δις ευρώ), σημαντικό εισαγωγέα χρηματοοικονομικών και άλλων υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις από τις ΗΠΑ. Από τα υπόλοιπα 26 κράτη μέλη, έλλειμμα στο ισοζύγιο του διμερούς εμπορίου υπηρεσιών με τις ΗΠΑ το 2020 κατέγραψαν άλλα 5, ενώ 21 κράτη μέλη σημείωσαν πλεόνασμα.

Η Ελλάδα καταγράφει πλεόνασμα και στο ισοζύγιο υπηρεσιών με τις ΗΠΑ. Όμως ο όγκος του διμερούς εμπορίου είναι σχετικά μικρός, και βαίνει συνεχώς μειούμενος. Η σημασία των ΗΠΑ ως εμπορικού εταίρου της Ελλάδας είναι πλέον περιορισμένη.Υπό αντίστροφη οπτική, τα περιθώρια σύσφιγξης των εμπορικών σχέσεων Ελλάδας-ΗΠΑ είναι σήμερα μεγάλα.

Η Χρύσα Παπαλεξάτου είναι Υπότροφος της Ερευνητικής Έδρας Α. Γ. Λεβέντη στο Παρατηρητήριο Ελληνικής & Ευρωπαϊκής Οικονομίας του ΕΛΙΑΜΕΠ

Ο Μάνος Ματσαγγάνης είναι Κύριος Ερευνητής, Επικεφαλής του Παρατηρητηρίου Ελληνικής & Ευρωπαϊκής Οικονομίας του ΕΛΙΑΜΕΠ, Υπότροφος της Έδρας «Σταύρος Κωστόπουλος», και Καθηγητής Δημόσιας Οικονομικής στο Πολυτεχνείο Μιλάνου