Μελέτη: Λιμάνι Πειραιά vs Λιμάνι Θεσσαλονίκης

Σύμφωνα με μελέτη τα ελληνικά λιμάνια καλούνται να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους, σε ένα ταχύτατα μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Η αναστάτωση στις παγκόσμιες αλυσίδες μεταφορών και εφοδιασμού, αλλά και η αύξηση του αριθμού των ακυρώσεων δρομολογίων (blank sailings) από τις ναυτιλιακές εταιρείες μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων προκάλεσαν αλυσιδωτές επιπτώσεις ναυλαγορά των εμπορευματοκιβωτίων και στους λιμένες.

Στην Μεσόγειο η μείωση των προσεγγίσεων πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στου λιμένες από το 2019 μέχρι σήμερα ανέρχεται στο 2%. Την ιδία περίοδο τα λιμάνια καλούνται να εξυπηρετήσουν μεγαλύτερα πλοία. Το ποσοστό των προσεγγίσεων από πλοία χωρητικότητας άνω των 8.500 ΤΕU αυξήθηκε το 2021 κατά 3,9% και το 2022 είναι αυξημένο κατά 5.2%. Η εξέλιξη αυτή μεταφράζεται στη διαχείριση μεγαλύτερης ποσότητα εμπορευματοκιβωτίων ανά προσέγγιση, με την αύξηση αυτή να ανέρχεται σε 5,7% μέσα στη τριετία 2019-2022, αναφέρει στον ot.gr ο κ. Θάνος Πάλλης, καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς.

Ο κ. Θάνος Πάλλης

Σε αυτές τις συνθήκες, η όποια βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών λιμένων αντικατοπτρίζεται στην  συνδεσιμότητά του στα παγκόσμια δίκτυα. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζει το GREPORT2022, την περίοδο 2020-2021 στο τομέα αυτό το ελληνικό λιμενικό σύστημα  παρουσίασε μια αντιστροφή της δυναμικής που κατέγραφε πριν το 2020.

Λιμάνι Πειραιά: Με δύο ταχύτητες η ανάκαμψη

Η συνδεσιμότητα των Ελληνικών λιμένων  υποχώρησε τόσο σε απόλυτα μεγέθη όσο και σε σύγκριση με τους γειτονικούς λιμένες, λέει ο κ. Γιώργος Βαγγέλας, αναπληρωτής καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου. Η απόσταση από τα γειτονικά Ιταλικά λιμάνια διευρύνθηκε, επιστρέφοντας στα επίπεδα τα οποία βρισκόταν μια δεκαετία νωρίτερα. Είναι ενδεικτικό ότι στα τέλη του 2021, μετά από ένα τετραετές διάλλειμα  οι Τουρκικοί λιμένες εμφανίζουν και πάλι μεγαλύτερη συνδεσιμότητα από τους Ελληνικούς λιμένες.

Ο κ.  Γιώργος Βαγγέλας

Η τάση στον Πειραιά είναι φυσικά καθοριστική. Από το 2020 μέχρι το τρίτο τρίμηνο του 2022, η συνδεσιμότητα του λιμένα του Πειραιά με το παγκόσμιο δίκτυο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων δεν παρουσίασε την δυναμική της περιόδου που εμφάνισε τα προηγούμενα έτη, παραμένοντας στα επίπεδα του 2019. Την ίδια στιγμή, στα τρία πρώτα τρίμηνα του 2022, η διακίνηση των εμπορευματοκιβωτίων εμφανίζεται μειωμένη κατά 10,5%  σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021, επισημαίνει η μελέτη των ελλήνων επιστημόνων.

Το λιμάνι του Πειραιά συνεχίζει βέβαια να συνδέεται άμεσα με ορισμένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια-κόμβους στο παγκόσμιο δίκτυο θαλασσίων μεταφορών. Ειδικότερα το λιμάνι το 2021 συνδέονταν απευθείας (προέλευση-προορισμός) με τη Σιγκαπούρη με 25 δρομολόγια ανά μήνα, το Πορτ Κλανγκ (Μαλαισία) με τέσσερις συνδέσεις και με τα ευρωπαϊκά λιμάνια του Ρότερνταμ και της Αμβέρσας με 16 και 13 μηνιαίες συνδέσεις αντίστοιχα. Την ίδια περίοδο το μεγαλύτερο σε χωρητικότητα πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που εξυπηρέτησε το λιμάνι του Πειραιά το 2022 (στοιχεία Ιανουαρίου – Ιουλίου) είχε χωρητικότητα 23.992 TEU, όταν το αντίστοιχο μέγεθος για το 2021 ήταν 21.413 TEU και το 2020 ήταν 21.400 TEU.

Παρότι ο Πειραιάς συμπεριλαμβάνεται στα μεγαλύτερα λιμάνια εμπορευματοκιβωτίων παγκοσμίως, το 2021, το λιμάνι υποχώρησε στη 33η θέση της σχετικής κατάταξης, από την 28η θέση το 2021. Στο Ευρωπαϊκό χώρο, καταλαμβάνει την 5η θέση στη σχετική κατάταξη των λιμένων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, την οποία σύμφωνα με τα στοιχεία των τριών πρώτων τριμήνων, παρά την μείωση της διακίνησης, αναμένεται να διατηρήσει και το 2022.

Την ίδια περίοδο η συνδεσιμότητα του λιμένα της Θεσσαλονίκης εμφανίζεται ιδιαίτερα βελτιωμένη –  αν και, όπως είναι αναμενόμενο, βρίσκεται σε επίπεδα χαμηλότερα του Πειραιά. Ο σχετικός δείκτης (Liner Shipping Connectivity Index )του λιμένα αυξήθηκε το τρίτο τρίμηνο του 2022 σε υψηλότερα επίπεδα συγκριτικά με τις αρχές της δεκαετίας, ενώ το τελευταίο τρίμηνο του 2021 βρέθηκε στο υψηλότερο ιστορικά επίπεδο της δεκαπενταετίας για την οποία υπάρχουν σχετικές μετρήσεις, επισημάινει η κλαδική μελέτη.

Όπως στη περίπτωση του Πειραιά και στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης αυξήθηκε σημαντικά το μέγεθος του μεγαλύτερου σε χωρητικότητα πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων το οποίο προσεγγίζει το λιμάνι. Το  2022 το μεγαλύτερο πλοίο είχε χωρητικότητα 6.722 TEU έναντι 5.730 TEU το 2021 και 5.300 TEU το 2020.

Όπως καταγράφει το GREPORT 2022,, οι  απαραίτητες επενδύσεις και η διαμόρφωση συνθηκών και στρατηγικών για την περαιτέρω βελτίωση της ικανότητας του Ελληνικού λιμενικού συστήματος παραμένουν αναγκαίες ώστε αυτό να μπορέσει να εξυπηρετήσει αποδοτικά και αποτελεσματικά τα μεταφερόμενα φορτία. Μαζί με τη διεύρυνση του εύρος των υπηρεσιών που προσφέρονται στα μεταφερόμενα φορτία πριν τη προώθηση των μεταφερόμενων αγαθών στον τελικό τους προορισμό,  αποτελούν προϋποθέσεις για τη διεύρυνση του αριθμού των εμπορευματοκιβωτίων τα οποία εξυπηρετούνται από τους ελληνικούς λιμένες και την αύξηση της συνδεσιμότητας της Ελληνικής οικονομίας με τον υπόλοιπο κόσμο.