Ώρα για ένα εθνικό New Deal και εθνική συνεννόηση

Το 2023, έτος εκλογικό, έχει πολλές «μαύρες τρύπες» και κρύβει αρκετές παγίδες. Ταυτόχρονα όμως έχει και πολλές ευκαιρίες, αρκεί κανείς να τις δει. Το πολιτικό μας προσωπικό οφείλει να αξιολογήσει τις συνθήκες και να κάνει τις δικές του υπερβάσεις. Εύκολο; Καθόλου, καθώς οι προεκλογικές στρατηγικές, δυστυχώς, ενδέχεται να υπονομεύσουν κάθε προσπάθεια συνεννόησης ακόμα και για τα αυτονόητα.

Η χώρα πέρασε από διάφορες Συμπληγάδες τα τελευταία χρόνια με αφετηρία το μνημόνιο. Οι κρίσεις πολλαπλές, όπως και η παρούσα ενεργειακή που έχει αλλάξει άρδην τους σχεδιασμούς. Όμως, και η παρούσα κρίση εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία, ενισχύει την αναγκαία διαδικασία αναστοχασμού και παράλληλα μας δείχνει τον δρόμο και για ευκαιρίες.

Εκλογές: Αυτή είναι η επικρατέστερη ημερομηνία για να στηθούν κάλπες – Τα εναλλακτικά σενάρια

Κάθε οικονομία, πέρα από αδυναμίες, έχει και συγκριτικά πλεονεκτήματα και σε αυτά πρέπει να εστιάσουμε. Και αυτό πρέπει να γίνει στο πλαίσιο ενός νέου πατριωτισμού που χρειάζεται η χώρα σε αυτή τη νέα περίοδο που εισέρχεται. Αυτός ο νέος πατριωτισμός όμως πρέπει να έχει στη βάση του ως κεντρικό στοιχείο την συνεννόηση και την συνεργασία.

Ουδείς υποστηρίζει ότι δύναται να εξαφανιστούν οι διαχωριστικές γραμμές των κομμάτων. Υπάρχει όμως περιθώριο συνεννόησης και παραγκωνισμού του διαλυτικού λόγου ένθεν κακείθεν που δεν οδηγεί πουθενά. Το είδαμε έντονα τη δεκαετία της κρίσης των τριών μνημονίων.

Η επιμονή στον διχαστικό λόγο θα οδηγήσει μόνο στην περαιτέρω διεύρυνση της κρίσης, σε έναν δρόμο χωρίς επιστροφή που θα μας εγκλωβίσει σε ένα λαβύρινθο μισαλλοδοξίας του παρελθόντος, χωρίς προοπτική για το μέλλον.

Η χώρα έχει πόρους και χρηματοδοτικά εργαλεία, αλλά και αναγκαίες βοήθειες από την Ε.Ε. Ταυτόχρονα όμως έχει πλούσιο δυναμικό σε πάρα πολλά πεδία επιστημονικά και αυτό πρέπει να αξιοποιηθεί και να του δοθούν ευκαιρίες.

Το 1983, στο αμερικανικό περιοδικό The New Yorker, υπήρχε μια γελοιογραφία του David Fradon, στην οποία απεικονίζονταν δυο καλοντυμένοι κύριοι σε ένα μπαρ και λέει ο ένας: «Θυμάστε τις παλιές καλές μέρες όπου το μόνο που χρειάζονταν η οικονομία ήταν λίγο συντονισμό;». Αυτό που χρειάζεται η ελληνική οικονομία στην επόμενη φάση δεν είναι απλά ο συντονισμός, αλλά ένας ευρύτερος σχεδιασμός για το πού πρέπει να κινηθεί.

Το ζητούμενο είναι η εκάστοτε πολιτική ηγεσία να είναι σε θέση να σχεδιάσει οικονομική πολιτική που θα σταθεροποιεί πρωτίστως την οικονομία και σε δεύτερο χρόνο θα της δίνει ώθηση να αναπτυχθεί, ακόμα και σε περιόδους κρίσης. Ουσιαστικά είναι και ζήτημα τι προτεραιότητες θέτει κάθε ηγεσία και κυρίως θέμα στρατηγικής. Ο πρώην Πρωθυπουργός της Μεγ. Βρετανίας, Γκόρντον Μπράουν το είχε περιγράψει εύστοχα –και αποτελεί οδηγό και για τους δικούς μας πολιτικούς- σε άρθρο του στον «Guardian» πριν από δυόμιση χρόνια: «Ανακάλυψα ότι δεν ήταν αρκετό να διαχειρίζομαι απλώς την κρίση από τη μία μέρα στην άλλη, ούτε καν να βρίσκομαι ένα βήματα μπροστά από τα γεγονότα. Η πραγματική πρόκλησή είναι να περιμένεις το επόμενο πρόβλημα».

Αυτό που περιγράφει ο Μπράουν το κάνουν οι οικονομικοί παράγοντες, οι άνθρωποι της αγοράς και πολλές φορές και απλοί πολίτες στο πλαίσιο της οικιακής οικονομίας. Δυστυχώς δεν το κάνουν οι πολιτικοί μας και ως εκ τούτου πρέπει να αλλάξουν και γραμμή πλεύσης.

Η αλλαγή πλεύσης και η χάραξη στρατηγικής βιώσιμης θα δώσει προοπτική και θα δημιουργήσει συνθήκες για ένα Νew Deal ειδικά σε μια περίοδο που βλέπουμε την 4η βιομηχανική επανάσταση να προχωρά και η χώρα μας να μην έχει ούτε στοιχειώδες σχέδιο προς υλοποίηση για ένα νέο παραγωγικό μοντέλο ώστε να παραχθεί νέος πλούτος. Γιατί «καλά και άγια» τα επιδόματα και το pass κάθε είδους που δίνονται, αλλά η χώρα δεν μπορεί να κινείται με λογικές επιδοματικές μόνο. Είναι ζωτικής σημασίας να παραχθεί νέος πλούτος και να διασφαλιστεί η ανάπτυξη και η κοινωνική ευημερία.

Στο πλαίσιο της λεγόμενης «λογιστικής των γενεών» που ουσιαστικά θεωρεί ότι η οικονομική ευημερία ενός ανθρώπου εξαρτάται από το εισόδημα ολόκληρης της ζωής του, μια κυβέρνηση δεν πρέπει να ασχολείται μόνο με την αναδιανομή πλούτου, αλλά και με την παροχή κινήτρων και διευκολύνσεων και υποδομών για τη δημιουργία πλούτου και για δημιουργική εργασία.

Το κρίσιμο όμως στοίχημα για το πολιτικό σύστημα, εάν πραγματικά θέλει να βοηθήσει και την υγιή επιχειρηματικότητα, είναι να υπάρξει αυτό το εθνικό new deal, η νέα συμφωνία που θα προωθήσει το νέο παραγωγικό μοντέλο που θα δίνει βάρος στα πλεονεκτήματα της χώρας.

Και αυτό για να οδηγήσει σε διατηρήσιμη, σταθερή και υγιή ενδογενή ανάπτυξη (δίκαιη, έξυπνη και βιώσιμη) με έμφαση και στην ενίσχυση δημοσίων πολιτικών και δεν θα οδηγηθούμε σε καταστάσεις που θα ευνοούν τα διαχρονικά παρασιτικά κυκλώματα με τάσεις «κοτσαμπασισμού».

Το 2023, αν και εκλογικό έτος, είναι ευκαιρία να σταλεί μήνυμα πολιτικής υπευθυνότητας, νέας κοινωνικής ενσυναίσθησης, εθνικής αυτογνωσίας και της αναγκαίας συλλογικότητας και συνεργασίας όπου είναι εφικτό.

Η ευθύνη είναι ατομική και συλλογική και τα προβλήματα δεν έχουν χρώματα. Είναι η ώρα για να προχωρήσει το εθνικό New Deal και η εθνική συνεννόηση, να αναλάβουν πραγματικά τις ευθύνες τους κυρίως οι πολιτικοί.

Ο Αρης Ραβανός είναι δημοσιογράφος – δικηγόρος και διαμεσολαβητής. Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Πειραιώς.