Στις αγορές

Ενα από τα διακυβεύματα της νέας χρονιάς είναι να μάθουμε ξανά να ζούμε με τα υψηλότερα επιτόκια. Το θέμα δεν αφορά μόνο νοικοκυριά και επιχειρήσεις, αλλά και ολόκληρες κυβερνήσεις. «Στις κυβερνήσεις γενικά δεν αρέσει πολύ η αύξηση των επιτοκίων» είπε πριν από λίγες μέρες το μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ισαμπέλ Σνάμπελ και δεν έχει άδικο, καθώς περιορίζονται τα δημοσιονομικά τους περιθώρια. Η κυρία Σνάμπελ δεν άφησε πολλά περιθώρια μετριασμού νέων αυξήσεων των επιτοκίων, καθώς, όπως είπε, όσο βλέπουμε πληθωρισμό άνω του 10% απέχουμε πολύ από το να πούμε ότι ελέγχθηκε η κατάσταση. Μέχρι ωστόσο να αλλάξει γνώμη η κυρία Σνάμπελ και οι συνάδελφοί της, πρέπει να μάθουμε να ζούμε με το ακριβότερο χρήμα και να συνεχίσουμε να δανειζόμαστε.

Είναι προφανές ότι βρισκόμαστε ακόμα στη φάση του σοκ. Αν απορείτε γιατί γύρω σας δεν μιλάει κανείς για διάθεση νέου δανείου, φανταστείτε τι βιώνει το ελληνικό Δημόσιο, το οποίο με δεδομένο υψηλό «μαξιλάρι» ρευστότητας προτιμά να καταγράφει μόνο τυπική παρουσία στις αγορές. Από 12 δισ. που στόχευε να αντλήσει το 2022, σήκωσε από τις αγορές περίπου 8,3 δισ. ευρώ… Το πρόβλημα είναι ότι και τα ταμειακά διαθέσιμα του Δημοσίου μειώθηκαν. Στα 30,6 δισ. ευρώ από 37,8 δισ. που ήταν τον περασμένο Σεπτέμβριο.

Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί για πάντα. Οση μαεστρία και αν επιδεικνύει ο επικεφαλής του Οργανισμού Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους Δ. Τσάκωνας, δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ άπειρον η έξοδος στις αγορές με τη μέθοδο της… σταγόνας. Επί χρόνια δανειζόμασταν, με τις δικές μας μικρές δυνάμεις, αλλά κυρίως με τις πλάτες της… Κριστίν Λαγκάρντ και τώρα αυτό τελειώνει. Για το εκλογικό 2023 έχει προγραμματιστεί να αντλήσουμε 8 δισ. από τις αγορές. Φαντάζεται κανείς ότι το διεθνές περιβάλλον θα είναι καλύτερο για την έκδοση νέου χρέους; Σε καμία περίπτωση.

Θα χρειαστεί να βάλουν πλάτη και οι πολιτικοί. Θα πρέπει να τα δώσουν όλα για την επενδυτική βαθμίδα. Χωρίς αυτή δεν υπάρχει μέλλον στις αγορές. Θα καλούμαστε να πληρώνουμε μονίμως επιτόκια ακριβότερα από αυτό που μας αξίζει. Ηδη θα είχαμε επιτόκιο χαμηλότερο της Ιταλίας αν είχαμε την επενδυτική βαθμίδα. Τώρα που μας εγκαταλείπουν σταδιακά τα έκτακτα μέτρα ρευστότητας της ΕΚΤ κάθε πρόβλημα θα φαίνεται τεράστιο. Το κρίμα είναι ότι γνωρίζαμε την έλλειψη. Γνωρίζαμε ότι πλησιάζει και το ορόσημο της αντιστροφής της πολιτικής της ΕΚΤ. Κι όμως είμαστε ακάλυπτοι και στα δύο, εν μέσω επιβράδυνσης της ανάπτυξης, παρατεταμένης ενεργειακής κρίσης και ενδεχόμενης πολιτικής αστάθειας. Η σημερινή κυβέρνηση το πάλεψε και έφτασε μια κλίμακα από την αναβάθμιση. Απλά η έναρξη αυτής της προσπάθειας ξεκίνησε καθυστερημένα, μόλις το 2019, όταν θα έπρεπε να είναι ο καταληκτικός στόχος του τρίτου μνημονίου.

Μην ξεχνάμε και το δεύτερο σημαντικό ορόσημο που έρχεται σε μία 10ετία, το 2032, όταν θα λήξει η περίοδος χάριτος που μας επιτρέπει μέχρι τότε να μην πληρώνουμε τοκοχρεολύσια στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) για τα δάνειά μας. Θα πρέπει όμως από τώρα να προετοιμαστούμε προκειμένου να είμαστε σε θέση να διεκδικήσουμε μια νέα ευνοϊκή ρύθμιση. Αυτά, και τα δύο, απαιτούν μεγάλη προσπάθεια. Κυρίως όμως θα χρειαστεί η κατάλληλη κυβέρνηση για να τα χειριστεί…