Ασφαλιστικές εισφορές: Να «παγώσουν» οι αυξήσεις ζητούν οι φορείς των ελευθέρων επαγγελματιών

Τεράστιες αντιδράσεις έχει προκαλέσει αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών  το 2023 για περίπου δύο εκατομμύρια ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες. Τα νέα βάρη στις ασφαλιστικές εισφορές ελεύθερων επαγγελματιών και αγροτών, είναι αποτέλεσμα των πληθωριστικών πιέσεων και αναμένεται να είναι ισόποσα με τον πληθωρισμό, δηλαδή περίπου στο 9%.

Συντάξεις: Η οριστική απόφαση για τις αυξήσεις από 1η Ιανουαρίου – Αναλυτικά παραδείγματα

Οι οργανώσεις των επαγγελματιών και αγροτών αντιδρούν στην αύξηση, που προβλέπεται στο νόμο 4670/2020 (νόμος Βρούτση) από 1/1/2023 και συνδέεται με το ύψος του πληθωρισμού.

Αντιθέτως, το υπουργείο Εργασίας τάσσεται υπέρ της ισχύος της συγκεκριμένης διάταξης και θεωρεί πως «είναι άδικο οι ελεύθεροι επαγγελματίες να πληρώνουν λιγότερες εισφορές από αυτές που αντιστοιχούν στους μισθωτούς που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό».

Ταυτοχρόνως, σημειώνει ότι τυχόν «πάγωμα» της αύξησης των εισφορών θα οδηγήσει – χαμηλότερες – συντάξεις «φτώχειας» στο μέλλον χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες.

Επισημαίνει ακόμη το γεγονός ότι το 80% δηλαδή η συντριπτική πλειονότητα των ελευθέρων επαγγελματιών (πάνω από ένα εκατομμύριο) έχουν ασφαλιστεί στην πρώτη ασφαλιστική κλάση και καταβάλουν 210 ευρώ τον μήνα (για σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη). Αυτό σημαίνει ότι ετησίως καταβάλουν λιγότερα από τις εισφορές των μισθωτών αμειβόμενων με τον κατώτατο μισθό.

Η θέση του υπουργείου Εργασίας

Ο πληθωρισμός θα κλείσει φέτος περίπου στο 9%. Η επιβάρυνση των ελευθέρων επαγγελματιών της 1ης ασφαλιστικής κατηγορίας δεν θα ξεπεράσει τα 19 ευρώ τον μήνα (60 λεπτά του ευρώ περίπου την ημέρα).

Η αναγκαιότητα της αύξησης είναι επιβεβλημένη και συνδέεται με την ίδια την βιωσιμότητα του ασφαλιστικού μας συστήματος αλλά και με τη δυνατότητα των ίδιων των ελευθέρων επαγγελματιών να λάβουν μελλοντικά αξιοπρεπείς συντάξεις και όχι συντάξεις φτώχειας.

Συγκεκριμένα:

1. Σήμερα ισχύει το παράδοξο ο εργοδότης που έχει επιλέξει την πρώτη ασφαλιστική κλάση – όπως έχει κάνει η συντριπτική πλειονότητα των ελευθέρων επαγγελματιών – να πληρώνει για δικές του εισφορές λιγότερα χρήματα από τις εισφορές που αντιστοιχούν σε υπάλληλό του και ο οποίος αμείβεται με τον κατώτατο μισθό. Αυτό προκύπτει από τον εξής υπολογισμό: Πάνω από 1 εκατομμύριο ελεύθεροι επαγγελματίες σε σύνολο περίπου 1,3 εκατ. (δηλαδή το 80 % του συνόλου) έχουν επιλέξει την 1η ασφαλιστική κατηγορία καταβάλλοντας 210 ευρώ τον μήνα (για σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη). Το ετήσιο ποσό που καταβάλλεται ανέρχεται επομένως σε 2.520 ευρώ. Αντιστοίχως, οι εισφορές ενός μισθωτού που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό, ανέρχονται σε 225,4 ευρώ τον μήνα (με αναγωγή για 14 μισθούς), δηλαδή 2.705 ευρώ κάθε έτος. Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι πως πάνω από το 80% των ελευθέρων επαγγελματιών (που περιλαμβάνει και πολλούς γιατρούς, δικηγόρους, μηχανικούς, εμπόρους κλπ) που επέλεξαν την 1η ασφαλιστική κατηγορία πληρώνουν 7,3% λιγότερες εισφορές για την ασφαλιστική του κάλυψη απ’ ότι οι μισθωτοί που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό.

Επιπρόσθετα, με την αύξηση του κατώτατου μισθού την επόμενη χρονιά, οι ασφαλιστικές εισφορές του μισθωτού θα αυξηθούν, διευρύνοντας ακόμα περισσότερο τη διαφορά με τις εισφορές του ελεύθερου επαγγελματία.

2. Οι καταβαλλόμενες εισφορές συνδέονται άμεσα με το ύψος της σύνταξης που θα λάβει ο κάθε ασφαλισμένος. Με απλά λόγια, όσο υψηλότερες εισφορές καταβάλλει τόσο υψηλότερη σύνταξη θα λάβει. Το 80% των ελευθέρων επαγγελματιών έχει επιλέξει την χαμηλή 1η ασφαλιστική κατηγορία καταβάλλοντας 210 ευρώ τον μήνα.

Ένα ενδεχόμενο πάγωμα στην αναπροσαρμογή των καταβαλλόμενων εισφορών θα οδηγούσε σε συντάξεις φτώχειας θα οδηγούσε σε συντάξεις φτώχειας για τους ίδιους αλλά και σε σοβαρό κίνδυνο βιωσιμότητας του ασφαλιστικού μας συστήματος. Μάλιστα οι συντάξεις που θα λάβουν –αν δεν αυξηθούν οι εισφορές- κινδυνεύουν να είναι σημαντικά χαμηλότερες από εκείνες που θα λάβουν οι μισθωτοί υπάλληλοι τους, ακόμα και οι πλέον χαμηλόμισθοι. Για παράδειγμα, ένας ελεύθερος επαγγελματίας ο οποίος επέλεξε την 1η ασφαλιστική κατηγορία, θα λάβει ανταποδοτική σύνταξη στα 40 έτη 387,6 ευρώ, εφόσον δεν υπάρξει κάποια αύξηση στις καταβαλλόμενες εισφορές του.

Ο μισθωτός που σε όλη του τη ζωή λάμβανε τον κατώτατο μισθό (με την υπόθεση ότι αυτός δεν θα αυξηθεί επίσης στα επόμενα 40 χρόνια) θα λάβει ανταποδοτική σύνταξη 415,9 ευρώ. Άρα ένας γιατρός, ένας δικηγόρος, ένας μηχανικός και ένας έμπορος θα λάβουν μικρότερη ανταποδοτική σύνταξη 28,3 ευρώ το μήνα από έναν μισθωτό με τον κατώτατο μισθό.

3. Το ασφαλιστικό μας σύστημα είναι διανεμητικό, που σημαίνει ότι οι συντάξεις των σημερινών συνταξιούχων καλύπτονται σε μεγάλο βαθμό από τις εισφορές των εν ενεργεία ασφαλισμένων. Οι αυξήσεις των συντάξεων από 1/1/2023 που θα δουν πάνω από 1,6 εκατομμύρια συνταξιούχοι θα πρέπει να καλυφθεί και μέσω των αυξήσεων των ασφαλιστικών εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών και των αυταπασχολούμενων. Διαφορετικά το ασφαλιστικό σύστημα θα μπει και πάλι σε έναν φαύλο κύκλο αυξανόμενων ελλειμμάτων με προφανείς κινδύνους για τη βιωσιμότητά του.