2023: έτος (πολλών) προκλήσεων και (λίγων) ευκαιριών για το ελληνικό εμπόριο

Οι αναταράξεις στην παγκόσμια και την ελληνική οικονομία λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και της ενεργειακής κρίσης δεν αναμένεται να κοπάσουν αισθητά το 2023. Σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές, οι πληθωριστικές πιέσεις και η εξασθένηση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών θα είναι η νέα «κανονικότητα» στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ίσως μέχρι το 2025. Τη νέα χρονιά, τα επιτόκια δανεισμού θα συνεχίσουν -εκτός απροόπτου- να ανεβαίνουν, δυσχεραίνοντας τη χρηματοδότηση και την αποπληρωμή των ανειλημμένων επιχειρηματικών υποχρεώσεων.

Χιλιάδες ελληνικές μικρομεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις καλούνται να ισορροπήσουν και να επιβιώσουν σε αυτό το περιβάλλον, παρά την αύξηση του λειτουργικού κόστους και τη μείωση τζίρου και κερδών, συνέπεια της στροφής των καταναλωτών σε αγορές κυρίως ειδών πρώτης ανάγκης. Παράλληλα, οι ΜμΕ δεν θα πρέπει να μείνουν πίσω στην «κούρσα» του ψηφιακού και του πράσινου μετασχηματισμού, που είναι οι δύο μεγαλύτερες προκλήσεις –που υπό προϋποθέσεις δημιουργούν σημαντικές ευκαιρίες– ολόκληρης της δεκαετίας. Τόσο όμως η ψηφιακή όσο και η πράσινη μετάβαση αποτελούν έως τώρα προνομιακό πεδίο για τις μεγάλες, εγχώριες και πολυεθνικές εταιρείες, με τον κίνδυνο μάλιστα, η ραγδαία ψηφιοποίηση της λειτουργίας τους να μεγαλώσει ακόμη περισσότερο την απόσταση που τις χωρίζει από τις μικρότερες. Στην άμβλυνση αυτών των αντιθέσεων δεν αναμένεται να βοηθήσουν, όσο θα μπορούσαν εαν είχαν δομηθεί με διαφορετικές προτεραιότητες, το Ταμείο Ανάκαμψης και το νέο ΕΣΠΑ. Οι πόροι των Προγραμμάτων που κατευθύνονται προς τις ευάλωτες μικρομεσαίες εμπορικές ΜμΕ είναι δυσανάλογα μικροί, συγκριτικά με τις αυξημένες ανάγκες τους.

Ήδη, πηγή άγχους για το 2023 αποτελεί στις εμπορικές επιχειρήσεις η υποχρέωση εναρμόνισή τους με τη νέα νομοθεσία για την Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας και το Ψηφιακό Ωράριο. Είναι δύο σημαντικές μεταρρυθμίσεις που προωθούν μεν τον υγιή ανταγωνισμό και καταπολεμούν την αδήλωτη εργασία, αλλά προβλέπουν ασφυκτικές προθεσμίες και επισείουν την επιβολή υψηλών προστίμων. Με δεδομένη την ψηφιακή υστέρηση του κλάδου, την έλλειψη τεχνογνωσίας και την αδυναμία πρόσβασης στην τραπεζική χρηματοδότηση, προκύπτει για το αμέσως επόμενο διάστημα η ανάγκη εκτεταμένης ενημέρωσης του εμπορικού κόσμου τόσο για τις σχετικές νομοθετικές προβλέψεις, όσο και γενικότερα για την προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού του λιανικού εμπορίου, καθώς και για τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία που τον υποστηρίζουν. Παράλληλα, είναι ανάγκη η Πολιτεία, το συντομότερο δυνατόν, να επεξεργαστεί ένα ευρύ Πρόγραμμα αναβάθμισης των ψηφιακών δεξιοτήτων των ιδιοκτητών και των εργαζομένων στις εμπορικές επιχειρήσεις.

Η εμπορική δραστηριότητα θα ωφεληθεί τη νέα χρονιά αν η οικονομία συνεχίσει να κινείται σε θετικούς, έστω και πολύ χαμηλότερους, ρυθμούς ανάπτυξης. Σε αυτό θα συντελέσει τυχόν ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας εντός του έτους. Ισχυρό όπλο της χώρας θα είναι και πάλι ο τουρισμός, που όμως χρειάζεται περισσότερες συνέργειες με τις εμπορικές επιχειρήσεις για να αποδώσει υπεραξία στις τοπικές κοινωνίες. Διαχρονικό αίτημα του εμπορικού κόσμου και μεγάλο «στοίχημα» της ελληνικής οικονομίας είναι η εκπόνηση ενός νέου αναπτυξιακού μοντέλου με πρωταγωνιστή την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Σε μία εκλογική χρονιά, όπως το 2023, θα πρέπει να απασχολήσει σοβαρά το δημόσιο διάλογο.

Γιώργος Καρανίκας, πρόεδρος ΕΣΕΕ