Διασύνδεση της γνώσης με την απασχόληση

Τα τελευταία χρόνια οι δείκτες ανεργίας μειώνονται συνεχώς, με τις επιχειρήσεις να δημιουργούν νέες θέσεις παρά τις προκλήσεις που δημιουργεί το διεθνές περιβάλλον. Παρ’ όλα αυτά, οι επιχειρήσεις παρατηρούν ελλείψεις εξειδικευμένων εργαζομένων είτε σε τεχνικές ειδικότητες στη βιομηχανία είτε σε τεχνολογικές ειδικότητες για τον ψηφιακό ή πράσινο μετασχηματισμό.

Οι ελλείψεις αυτές προέρχεται από την αντικειμενική δυσκολία των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης να προσαρμόζονται άμεσα στην εξέλιξη των αναγκών των επιχειρήσεων, μια και οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις χρειάζονται χρόνο για να αποδώσουν. Βέβαια, η Ελλάδα έχει ακόμα πιο αργούς ρυθμούς. Αυτή η απόσταση των αναγκών της αγοράς εργασίας από τις διαθέσιμες εξειδικεύσεις του ανθρώπινου δυναμικού αλλά και ο χρόνος ανταπόκρισης δημιουργούν εμφανή κενά στην απασχόληση.

Οι προκλήσεις της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, του πράσινου μετασχηματισμού, της ενεργειακής εξοικονόμησης αλλά και της διαχείρισης ομάδων είναι άμεσες και δεν μπορούν να περιμένουν την ωρίμαση εθνικών μεταρρυθμίσεων. Οι επενδύσεις σε τεχνολογίες αιχμής έχουν εκτοξεύσει τη ζήτηση σε ειδικότητες όπως αναλυτές δεδομένων, ηλεκτρολόγοι αυτοματιστές, τεχνικοί δικτύων, χωρίς η διαθεσιμότητα ειδικευμένων εργαζομένων να καλύπτει τη ζήτηση. Οι ελλείψεις αυτές δεν είναι μόνο ποσοτικές αλλά και ποιοτικές, μια και λίγοι πάροχοι κατάρτισης παρέχουν σήμερα εκείνες τις γνώσεις που χρειάζονται οι εργαζόμενοι για να αξιοποιηθούν σε αυτές τις θέσεις.

Η αναντιστοιχία αυτή αποτυπώνεται σε σειρά διεθνών δεικτών. Ενδεικτικά, η Ελλάδα καταλαμβάνει την προτελευταία θέση στην ΕΕ στον δείκτη αντιστοίχισης δεξιοτήτων του CEDEFOP. Επίσης, βρίσκεται στην 22η θέση στην ΕΕ στον δείκτη ανθρώπινου κεφαλαίου ψηφιακής οικονομίας (DESI). Το πρόβλημα αναμένεται να ενταθεί τα επόμενα λίγα χρόνια. Οι ανάγκες απασχόλησης σε τομείς υψηλής τεχνολογίας αναμένεται να αυξηθούν κατά 33% μέχρι το 2030, ενώ το 40% των σημερινών εργαζομένων πρέπει να καταρτίζεται κάθε τρία χρόνια στη χρήση νέων τεχνολογιών αιχμής.

Ενδυνάμωση δεξιοτήτων στην πράξη

Ο ΣΕΒ προκειμένου να βοηθήσει έμπρακτα τα μέλη του στην εύρεση εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, αλλά και για να διευκολύνει τους νέους να ενταχθούν ταχύτερα στην αγορά εργασίας, ξεκίνησε την πρωτοβουλία Skills4Jobs.

Η πρωτοβουλία λειτουργεί ως ένας επιταχυντής διασύνδεσης της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις ανάγκες τις αγοράς με απώτερο στόχο την πρόσβαση στην απασχόληση με καλύτερες προϋποθέσεις. Για να λειτουργήσει η επιτάχυνση αυτή, τα προγράμματα συν-διαμορφώνονται με τις επιχειρήσεις, ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες γνώσεων στην εργασία. Παράλληλα, η εκπαίδευση σε σύγχρονα εργαστήρια, οι επισκέψεις σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις, η συμβουλευτική από έμπειρα στελέχη ενώνουν τους κρίκους της εκπαιδευτικής αλυσίδας.

Τον Δεκέμβριο ολοκληρώθηκαν τα δύο πρώτα προγράμματα που αφορούν την αναβάθμιση των δεξιοτήτων για 30 ηλεκτρολόγους αυτοματιστές και για 30 τεχνικούς εφαρμογών πληροφορικής. Η απονομή των διπλωμάτων έγινε σε μια ζεστή εκδήλωση στα γραφεία του ΣΕΒ. Τα προγράμματα ολοκληρώθηκαν σε συνεργασία με το ΙΒΕΠΕ, τον εκπαιδευτικό βραχίονα του ΣΕΒ, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών αλλά και το ReGeneration. Το σημαντικότερο, τα μέλη του ΣΕΒ προσφέρουν ευκαιρίες πλήρους απασχόλησης στους διπλωματούχους για διάστημα τουλάχιστον έξι μηνών και με προοπτική συνέχισης στους κλάδους τροφίμων, φαρμάκων, μετάλλου, δομικών υλικών και πληροφορικής. Σύντομα θα ξεκινήσει ο δεύτερος κύκλος με περισσότερες ειδικότητες αλλά και εστίαση στις ανάγκες επιχειρήσεων στην περιφέρεια.

Σύνδεση έρευνας και βιομηχανίας στην πράξη

Μια δεύτερη σημαντική πρωτοβουλία του ΣΕΒ για την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού εστιάζει στη επιτάχυνση της διασύνδεσης των ερευνητών με τη βιομηχανία. Η επιδίωξη σε αυτή την περίπτωση δεν είναι φυσικά η απόκτηση τεχνικών ή τεχνολογικών δεξιοτήτων, αλλά η επιτάχυνση της σύγκλισης των ερευνητικών γνώσεων με τις αναπτυξιακές ανάγκες των επιχειρήσεων.

Με πρωτοβουλία της Επιτροπής Καινοτομίας του ΣΕΒ, 22 ερευνητικές ομάδες από πανεπιστήμια και 87 ώριμες startups έχουν ήδη διασυνδεθεί με περισσότερα από 150 μέλη του ΣΕΒ. Αιχμή της διασύνδεσης είναι η αξιοποίηση των καινοτόμων λύσεων, των ερευνητικών γνώσεων και τεχνολογικών προτάσεων απευθείας στην παραγωγή.

Επίσης, η προσπάθεια του ΣΕΒ εστιάζει στην επιτάχυνση των διασυνδέσεων των επιχειρήσεων με πανεπιστήμια ή ερευνητικά κέντρα. Η προσπάθεια βρίσκει γόνιμο έδαφος και έχει ήδη αποδώσει καρπούς μέσα από τα δύο προγράμματα βιομηχανικών διδακτορικών με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο Πατρών που βρίσκονται σε εξέλιξη. Τα προγράμματα αυτά δείχνουν τον δρόμο για την άμβλυνση της εξίσου μεγάλης αναντιστοιχίας ανάμεσα στη γνώση αιχμής στο πλαίσιο της εκπόνησης διδακτορικών και των αναγκών των επιχειρήσεων. Ενδεικτικά, το ποσοστό των κατόχων διδακτορικών τίτλων που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα παραμένει στο 20%, επίδοση πολύ χαμηλότερη από τον μέσο όρο της Ευρώπης. Επίσης, μόλις το 19% των διδακτορικών τίτλων κατευθύνεται σε τεχνολογίες αιχμής έναντι 90% σε χώρες όπως η Δανία.

Η επιτυχία της προσπάθειας αντανακλάται τόσο με τη μεγάλη συμμετοχή μελών του ΣΕΒ όσο και με το νέο θεσμικό πλαίσιο που νομοθετήθηκε αξιοποιώντας την εμπειρία της πρωτοβουλίας του ΣΕΒ.

Συμπερασματικά, σε μια εποχή σύνθετων προκλήσεων, η δημιουργία προοπτικής και ευκαιριών απασχόλησης για τη νέα γενιά περνάει από την αξιοποίηση της γνώσης. Η ταχύτητα διασύνδεσης της βιομηχανικής παραγωγής με τις σύγχρονες τεχνικές δεξιότητες και την επιστημονική έρευνα κρίνει σε σημαντικό βαθμό τη δυνατότητα της χώρας να κτίζει ανταγωνιστικότητα και προοπτική. Επιτρέπει στις επιχειρήσεις να αξιοποιούν το εξειδικευμένο ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας ενισχύοντας την καινοτομική ικανότητα, δημιουργώντας αξία σε διεθνές επίπεδο και βάζοντας πλώρη μεγέθυνσης. Για τον ΣΕΒ, αυτή η διασύνδεση είναι κρίσιμη προτεραιότητα με μόνο αμοιβαίες ωφέλειες για την οικονομία και την κοινωνία.

Ο δρ Γιώργος Ξηρογιάννης είναι γενικός διευθυντής ΣΕΒ.