Η κυβέρνηση Μπλερ διερευνούσε σχέδια να «σπάσει» τον ΟΠΕΚ για να μειώσει τις τιμές του πετρελαίου, αποκαλύπτουν εφημερίδες

Η κυβέρνηση των Εργατικών του Τόνι Μπλερ διερεύνησε σχέδιο να «σπάσει» το καρτέλ πετρελαίου του ΟΠΕΚ προκειμένου να διατηρήσει τις τιμές των καυσίμων σε χαμηλά επίπεδα, δείχνουν αποχαρακτηρισμένα έγγραφα.

Στα τέλη του 2002, ο Τζέρεμι Χέιγουντ, τότε κύριος ιδιωτικός γραμματέας του Μπλερ, συζήτησε τη χρήση «αλλαγής καθεστώτος» στο Ιράκ για να πλημμυρίσει την παγκόσμια αγορά πετρελαίου ως επιλογή πολιτικής, αποκαλύπτουν οι εφημερίδες.

Σε επίσημο σημείωμα, αξιωματούχοι του Φόρεϊν Όφις πρότειναν επίσης να ενθαρρυνθεί η Βενεζουέλα ή η Νιγηρία να αποχωρήσουν από τον όμιλο των χωρών εξαγωγής πετρελαίου ως τρόπο μείωσης της τιμής του πετρελαίου που καθόριζε ο ΟΠΕΚ.

Εκείνη την εποχή, η κυβέρνηση των Νέων Εργατικών ανησυχούσε για την άνοδο των τιμών του πετρελαίου καθώς η παγκόσμια οικονομία βρισκόταν στο χείλος της ύφεσης μετά το κραχ του dotcom και τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ.

Το Ηνωμένο Βασίλειο ανησυχούσε επίσης για το ενδεχόμενο σοκ από την πλευρά της προσφοράς που θα προέκυπτε από εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ, την οποία υποστήριζεη χώρα κατ’ αρχήν τον Νοέμβριο.

Ο ΟΠΕΚ, ο οποίος αντιπροσωπεύει περίπου το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, στοχεύει να ρυθμίσει τις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου εξισορροπώντας την προσφορά των χωρών μελών του.

Είχε δεσμευτεί να διατηρήσει καλή τροφοδοσία στην αγορά πετρελαίου μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001. Αλλά καθώς η παγκόσμια οικονομία επιβραδύνθηκε, ο ΟΠΕΚ επιβεβαίωσε μείωση κατά 6,5 τοις εκατό στην παραγωγή πετρελαίου τον Δεκέμβριο.

Το 2002, ο ΟΠΕΚ είχε 10 μέλη με δικαίωμα ψήφου. Η Ρωσία δεν είναι μέλος, αν και έχει λάβει μέρος σε εθελοντικές μειώσεις των τιμών του πετρελαίου ως μέρος ενός χαλαρότερου ομίλου του ΟΠΕΚ+ από το 2016.

Σε άτυπο κυβερνητικό σημείωμα με τίτλο «Θα μπορούσαμε ή θα έπρεπε να σπάσουμε τον ΟΠΕΚ;» Από τον Νοέμβριο του 2002, ο Μάικλ Άρθουρ, τότε γενικός διευθυντής για την Ευρώπη και τις οικονομικές υποθέσεις στο Υπουργείο Εξωτερικών, έγραψε στον Χέιγουντ ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε «να επιδιώξει να υπονομεύσει τη συνοχή του ΟΠΕΚ με διάφορους τρόπους».

Το έγγραφο αποτελεί μέρος δέσμης αποχαρακτηρισμένων αρχείων του Υπουργικού Συμβουλίου που κυκλοφόρησαν από τα Εθνικά Αρχεία στο Kew του Λονδίνου αυτή την εβδομάδα.

Στο σημείωμα, αξιωματούχοι του Φόρεϊν Όφις αναφέρθηκαν στη «μοναδική ευκαιρία» από την αλλαγή καθεστώτος στο Ιράκ για να ενθαρρύνει μεγαλύτερη παραγωγή πετρελαίου στη χώρα σε περίοδο «πέντε [έως] οκτώ ετών».

Το έγγραφο πρότεινε επίσης να δοθούν κίνητρα στη Βενεζουέλα ή τη Νιγηρία να αποχωρήσουν από τον ΟΠΕΚ και να δημιουργήσει διχασμό μέσα στον όμιλο προτείνοντας στη Σαουδική Αραβία να πιέσει για αύξηση της ποσόστωσης παραγωγής της, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε άλλα μέλη να λάβουν μικρότερο μερίδιο αγοράς.

Μια χώρα παραγωγής πετρελαίου που θα εγκατέλειπε το καρτέλ θα ήταν ελεύθερη να πουλάει περισσότερα από τη συμφωνηθείσα ποσόστωσή της. Αυτό θα μπορούσε να αυξήσει την προσφορά στην παγκόσμια αγορά, αναγκάζοντας τον ΟΠΕΚ να μειώσει την παραγωγή του προκειμένου να διατηρήσει την προτιμώμενη τιμή του.

Ο Χέιγουντ έγραψε στον Άρθουρ ότι «μια λεπτή ισορροπία μεταξύ σταθερών, βιώσιμων τιμών και μείωσης της κυριαρχίας του ΟΠΕΚ φαίνεται να είναι προς το ευρύτερο συμφέρον μας», προσθέτοντας ότι ο Μπλερ είχε διαβάσει την ενημέρωση «με ενδιαφέρον».

Σε σχολιασμό σε ενημερωτικό σημείωμα του Υπουργείου Οικονομικών σχετικά με την απόφαση του ΟΠΕΚ να διατηρήσει την τιμή του πετρελαίου, που χρονολογείται τον Σεπτέμβριο, ο Χέιγουντ σημείωσε «πολύ κακό για την παγκόσμια οικονομία», δηλώνοντας την οργή των ανώτερων αξιωματούχων για την κατάσταση. «Πρέπει πραγματικά να επιταχύνουμε τις εργασίες για τη μείωση της εξάρτησης από τον ΟΠΕΚ συνάπτοντας μακροπρόθεσμα συμβόλαια σταθερής τιμής με τη Ρωσία».

Οι αξιωματούχοι κατέληξαν επίσης στο συμπέρασμα ότι μια πολύ χαμηλή τιμή πετρελαίου, μακροπρόθεσμα, θα έβλαπτε τα βρετανικά συμφέροντα, καθώς διακυβεύονταν οικονομική και πολιτική αναταραχή σε ασταθείς περιοχές όπως η Ρωσία και η Μέση Ανατολή.

Τον Οκτώβριο του 2022, ο Λευκός Οίκος κατηγόρησε τον ΟΠΕΚ ότι συμπαρατάσσεται με τη Ρωσία αφού ο ΟΠΕΚ+ κινήθηκε να μειώσει την παραγωγή παρά τις παγκόσμιες ανησυχίες για τις υψηλές τιμές ενέργειας που προκλήθηκαν από την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία.

Το αργό πετρέλαιο Brent ξεκίνησε το 2002 στα 19 δολάρια το βαρέλι, πριν αυξηθεί στα 31 δολάρια το βαρέλι τον Ιανουάριο του 2003 και στα 147 δολάρια το βαρέλι μέχρι τον Ιούλιο του 2008.