Ευρωζώνη: Με την ένταξη της Κροατίας «ολοκληρώθηκε» η ζώνη του ευρώ;

Με την είσοδο της Κροατίας στο ευρώ την 1η Ιανουαρίου, η νομισματική ένωση της Ευρώπης θα έχει είκοσι κράτη-μέλη. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ καλωσόρισε την κροατική «ψήφο εμπιστοσύνης στη ζώνη του ευρώ», η οποία δεν είχε υποδεχθεί μια νέα χώρα μετά τη Λιθουανία το 2015 (λίγο νωρίτερα είχαν προηγηθεί η Λετονία το 2014 και η Εσθονία το 2011). Σχεδόν 350 εκατομμύρια Ευρωπαίοι χρησιμοποιούν το δεύτερο σε συναλλαγές, μετά το δολάριο, νόμισμα στον κόσμο.

«Και μετά την Κροατία, ποιος;», διερωτάται ο Βενσάν Κολάν της «Les Echos». «Η μηχανή της Ευρώπης μοιάζει πλέον εξουθενωμένη, ανήμπορη να κινήσει την ΕΕ κι άλλο μπροστά. Επτά χώρες της Ένωσης παραμένουν εκτός Ευρωζώνης: η Δανία, η Σουηδία, η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία. Καμία εξ αυτών δεν πρόκειται για διάφορους λόγους να υιοθετήσει το ευρώ βραχυπρόθεσμα», γράφει ο ρεπόρτερ της γαλλικής οικονομικής εφημερίδας.

«Ένα το κρατούμενο» η ύφεση το 2023 λένε οι γερμανικές ενώσεις επιχειρήσεων

Δεν θέλουν, δεν τους θέλουν

Οι χώρες-μέλη της ΕΕ που παραμένουν εκτός Ευρωζώνης μπορούν να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες: εκείνες που δεν θέλουν να ενταχθούν αν και οι εταίροι θα τις υποδέχονταν με ανοικτές αγκάλες, εκείνες που επιθυμούν διακαώς να ενταχθούν αλλά οι εταίροι τις απορρίπτουν (ας είμαστε ειλικρινείς) και τέλος οι χώρες εκείνες που ούτε το θέλουν το ευρώ, ούτε το ευρώ τις θέλει.

Οι πλούσιες χώρες της Σκανδιναβικής Χερσονήσου κατατάσσονται στην πρώτη κατηγορία, αφού έχουν αυτοεξαιρεθεί από την Ευρωζώνη. Η Δανία υπέγραψε το 1992 τη Συνθήκη του Μάαστριχτ για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, όπως και τα υπόλοιπα 11 κράτη-μέλη της ΕΕ τότε, συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας.

Η κυβέρνηση της Κοπεγχάγης είχε υπογράψει εξάλλου, έπειτα από δημοψήφισμα που διενήργησε, την Ενιαία Πράξη του 1986, μια πρωτοβουλία των τότε «12» που οφειλόταν σε ένα μεγάλο βαθμό στον εμβληματικό ευρωπαϊστή πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (1985-1995) Ζακ Ντελόρ και η οποία ουσιαστικά χάραξε την πορεία προς την περίφημη (και ακόμα ανολοκλήρωτη ασφαλώς) ευρωπαϊκή ενοποίηση. Παρά τις υπογραφές, η Δανία και η Βρετανία αρνήθηκαν από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 να ακολουθήσουν τον δρόμο της ΟΝΕ.

Η Σουηδία, η οποία εντάχθηκε στην ΕΕ την 1η Ιανουαρίου του 1995, το 2003 απέρριψε με δημοψήφισμα την υιοθέτηση του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος. «Οι κορόνες της Δανίας και της Σουηδίας, λοιπόν, δεν πρόκειται να αντικατασταθούν από το ευρώ στο ορατό μέλλον. Εξάλλου τα δύο νομίσματα συνδέονται στενά με το ευρώ, ειδικά η δανέζικη κορόνα η οποία αποτελεί μέρος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Συναλλαγματικών Ισοτιμιών και οι διακυμάνσεις της ισοτιμίας της με το ευρώ είναι πολύ μικρές», σημειώνει ο ρεπόρτερ της «Les Echos».

«Η Δανία και η Σουηδία θα μπορούσαν να ενταχθούν στο ευρώ χωρίς κανένα πρόβλημα αν είχαν την πολιτική βούληση, αφού πληρούν όλα τα απαιτούμενα κριτήρια», δηλώνει στην εφημερίδα ο Τσολτ Νταρβάς του Ινστιτούτου Bruegel. «Δεν συμβαίνει το ίδιο με τις πέντε χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Θεωρητικά μπορούν να υιοθετήσουν το κοινό νόμισμα, αλλά ο δρόμος μέχρι να συμβεί αυτό είναι μακρύς», εκτιμά ο αναλυτής του Ινστιτούτου.

Υψηλός πληθωρισμός για άλλα δύο χρόνια στη Γερμανία

Η περίπτωση της Βουλγαρίας

Αντίθετα από ό,τι θα φανταζόταν κανείς, η Βουλγαρία βρίσκεται πιο κοντά στην ένταξη της Ευρωζώνης από όσο η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Ρουμανία. «Η πιο φτωχή χώρα της Ένωσης είχε υποβάλει αίτηση και από το 2020 προετοιμαζόταν πυρετωδώς για να αντικαταστήσει τα λέβα της με ευρώ. Αλλά οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ αποφάσισαν, το περασμένο καλοκαίρι ότι, σε αντίθεση με την Κροατία, δεν πληροί δύο βασικά κριτήρια: η σταθερότητα των τιμών δεν είναι ικανοποιητική, ενώ η ανεξαρτησία της βουλγαρικής Κεντρικής Τράπεζας κρίθηκε ανεπαρκής», σημειώνει η «Les Echos».

«Πρόκειται για μια απαράδεκτη και αυθαίρετη απόφαση», εκτιμά ο Τσολτ Νταρβάς, ο οποίος υπογραμμίζει τη σημαντική πρόοδο στην πορεία προς την ένταξη στην Ευρωζώνη που σημείωσαν οι διαδοχικές κυβερνήσεις στη Σόφια τα τελευταία χρόνια. «Πέτυχαν να σταθεροποιήσουν την ισοτιμία του εθνικού τους νομίσματος, να ισοσκελίσουν τα δημόσια οικονομικά τους, να μειώσουν το χρέος… Πότε θα έχει η χώρα αυτή μια δεύτερη ευκαιρία;», ρωτά ο ούγγρος οικονομολόγος του Bruegel.

Παρατηρεί βέβαια κανείς ότι ο βουλγαρικός πληθωρισμός, που ήταν 14,6% το Νοέμβριο, φαντάζει υψηλός στα ισχυρά και επιδραστικά μέλη τη ΕΕ. Αλλά ο πληθωρισμός της νεοεντασσόμενης Κροατίας είναι 14,2%. Όσο για τα αντίστοιχα ποσοστά των τριών εταίρων της Βαλτικής που μοιράζονται αισίως το ευρώ, ήταν τον ίδιο μήνα 21,4% στη Λιθουανία και την Εσθονία και 21,7% στη Λετονία. Όσο για το δημόσιο χρέος της Βουλγαρίας, τον Οκτώβριο είχε διαμορφωθεί στο 22,5% του ΑΕΠ.

Η Ρουμανία, λιγότερο προετοιμασμένη από τη Βουλγαρία, περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να ξεκινήσει τη διαδικασία υποβολής αίτησης για ένταξη στο ευρώ. «Η δημοσιονομική εικόνα της είναι λιγότερο ευνοϊκή από εκείνη της Βουλγαρίας, ο πληθωρισμός της είναι υψηλός (16,8% το Νοέμβριο) και η συναλλαγματική ισοτιμία του εθνικού της νομίσματος πιο ασταθής», σημειώνεται στο δημοσίευμα της γαλλικής εφημερίδας.

Μόλις προ ολίγων εβδομάδων εξάλλου απορρίφθηκε η αίτηση της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας να ενταχθούν στη ζώνη του Σένγκεν που επιτρέπει την ελεύθερη διασυνοριακή μετακίνηση, δίχως ελέγχους διαβατηρίων και άλλες διαδικασίες. Η Κροατία θα ενταχθεί στη Σένγκεν την 1η Ιανουαρίου 2023 ταυτόχρονα με την είσοδό της στην Ευρωζώνη – κάτι διαφορετικό θα ήταν τελείως παράλογο.

Το 2023 φέρνει ύφεση για την παγκόσμια οικονομία

Οι ευρωσκεπτικιστές

Για την Πολωνία, την Ουγγαρία και τη Δημοκρατία της Τσεχίας, πάνω από όλα λείπει η πολιτική βούληση των κυβερνήσεών τους για να ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ. Ιδιαιτέρως οι εθνικιστικές κυβερνήσεις της Βαρσοβίας και της Βουδαπέστης «επιδεικνύουν περήφανα τον ευρωσκεπτικισμό τους και θέλουν να διατηρήσουν τα εθνικά τους νομίσματα», γράφει ο ρεπόρτερ της «Les Echos».
Ο πρωθυπουργός της λιγότερο «αντιευρωπαϊκής» Τσεχίας, Πετρ Φιάλα, με δηλώσεις του το καλοκαίρι που πέρασε ξεκαθάρισε ότι η χώρα του δεν σχεδιάζει να υποβάλει στο άμεσο μέλλον αίτημα ένταξης στην Ευρωζώνη. «Το θέμα δεν είναι στο τραπέζι αυτή τη στιγμή», είπε ο Φιάλα.