Smart lockers: Πόσο πιο κοντά φέρνουν το «τελευταίο μίλι»

Τα smart lockers είναι η νέα τάση στην αγορά των ταχυμεταφορών. Η εξοικείωση των καταναλωτών με τις ηλεκτρονικές αγορές, που επιταχύνθηκε μέσα στην πανδημία, φέρνει νέες τάσεις και ευφυείς τεχνολογίες στο προσκήνιο. Οι προκλήσεις για το «τελευταίο μίλι», που έγινε η απόλυτη αιτία για γκρίνιες κατά τη διάρκεια των lockdowns, είναι μεγάλες. Οι έξυπνες θυρίδες ξεφυτρώνουν μαζικά σε όλη την Ευρώπη και κερδίζουν όλο και μεγαλύτερο έδαφος και στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν κοινοποιηθεί στην Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ), τουλάχιστον 4 πάροχοι δραστηριοποιούνται ήδη στη χώρα μας στην ανάπτυξη δικτύων αυτοματοποιημένων ταχυδρομικών θυρίδων. Τα smart lockers εντοπίζονται σε περίπου 850 σημεία στη Ελλάδα, με έμφαση στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ενδεικτικό της τάσης στην εγχώρια αγορά είναι το γεγονός ότι μέσα στο πρώτο ενιάμηνο του 2022, τα εγκατεστημένα smart lockers υπερτετραπλασιάστηκαν και δύο νέοι παίκτες μπήκαν στην αγορά.

Πώς αξιολογούν οι Έλληνες τις εταιρείες Courier

Τα πλεονεκτήματα των smart lockers

Τα smart lockers αποτελούν συστοιχίες θυρίδων μέσα στις οποίες τοποθετούνται δέματα. Με τη χρήση ειδικού κωδικού (pin) ή barckode, που αποστέλλεται στο κινητό ή στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο του παραλήπτη, ο ίδιος μπορεί να παραλάβει στην ώρα που θέλει και από το σημείο που επιλέγει το δέμα του.

Δεδομένου ότι εγκαθίστανται σε πολυσύχναστα σημεία, όπως εμπορικά κέντρα, σουπερμάρκετ, βενζινάδικα, σταθμοί ΜΜΜ, προσφέρουν ευελιξία, εγγύτητα στον καταναλωτή και ασφάλεια σε όλα τα στάδια της διαδικασίας. Εξασφαλίζουν δε ότι το δέμα θα είναι διαθέσιμο προς παραλαβή 24 ώρες την ημέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα, χωρίς να χρειάζεται η μεσολάβηση προσωπικού του παρόχου.

Οφέλη έχει όμως και η εταιρεία ταχυμεταφορών, που μέσα στις σημερινές συνθήκες ενεργειακής ακρίβειας, επιδιώκει μείωση του λειτουργικού κόστους. Η παράδοση κατ’ οίκον κοστίζει έως και 5 φορές περισσότερο από τις παραδόσεις τύπου click and collect που αφορούν στις αυτοματοποιημένες ταχυδρομικές θυρίδες. Επίσης, δεδομένου ότι σε περιοχές με υψηλή οικιστική πυκνότητα, το παράθυρο χρόνου για την παράδοση μιας online παραγγελίας είναι σημαντικό να κυμαίνεται μεταξύ μίας και τεσσάρων ωρών και η υπηρεσία στην οικία μεταξύ́ 10-15 λεπτών, το κόστος αυξάνεται σημαντικά. Επίσης, στις παραδόσεις στο σπίτι, το κόστος των επιστροφών μπορεί να φτάσει ως και 2-3 φορές το κόστος των εξερχομένων παραδόσεων. Σε ορισμένες δε κατηγορίες, οι επιστροφές μειώνουν το κέρδος της συναλλαγής κατά 35%.

Θεωρείται δε πως η ανάπτυξη του δικτύου των smart lockers, με τον στόχο στην Ευρώπη να είναι , θα συμβάλλει στη βελτίωση των παραδόσεων σε περιόδους υψηλού φόρτου, όπως οι γιορτές των Χριστουγέννων και η Black Friday.

Οδικός χάρτης για την ανάπτυξη του δικτύου από την ΕΕΤΤ

Η δυναμική της εναλλακτικής αυτής λύσης παράδοσης στο λεγόμενο last mile των ταχυμεταφορών είναι τεράστια. Εκτιμάται πως η ευρωπαϊκή αγορά θυρίδων παράδοσης έξυπνων δεμάτων θα αυξηθεί από 213,31 εκατομμύρια δολάρια το 2021 σε 531,13 εκατομμύρια δολάρια έως το 2028. Με την τάση να αναμένεται να φουντώσει τα επόμενα χρόνια, η ΕΕΤΤ επιδιώκει να χαράξει τον οδικό χάρτη για την ανάπτυξη της υπηρεσίας στη χώρα μας.

Οι δυνατότητες αξιοποίηση των έξυπνων θυρίδων, ή όπως αναφέρονται parcel lockers, πανελλαδικά αποτελεί το αντικείμενο δημόσιας διαβούλευσης που διεξάγει η ΕΕΤΤ ως τις 10 Μαρτίου 2023. Στόχος της ΕΕΤΤ είναι να αναδειχθούν οι απόψεις χρηστών, εταιρειών και φορέων κυρίως σχετικά με τις απαραίτητες βελτιώσεις στο υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο, την αποδοτική ανάπτυξη δικτύων και τον σχεδιασμό δικτύων ανοιχτής πρόσβασης για όλους τους παρόχους.

Επίσης, αφορά στη γεωγραφική διασπορά, κυρίως σε περιοχές με χαμηλό εμπορικό ενδιαφέρον ή χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα και στον καθορισμό ελάχιστων προδιαγραφών για τη λειτουργία θυρίδων. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει οριζόντιες υποχρεώσεις για την εγκατάσταση θυρίδων σε δημόσιους χώρους, αξιοποίηση θυρίδων από Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και άλλους δημόσιους φορείς.

Είναι χαρακτηριστικό ότι βάσει έρευνας που διεξήχθη στην Ολλανδία από το Authority for Consumers & Markets, η μέγιστη απόσταση που είναι διατεθειμένος να διανύσει ένας καταναλωτής, προκειμένου να αντικαταστήσει τη μέθοδο παράδοσης στο σπίτι είναι 500 μέτρα. Ο μελλοντικός στόχος των μεγάλων ευρωπαϊκών παρόχων είναι η απόσταση μεταξύ των πολιτών μεγάλων αστικών κέντρων και του πλησιέστερου pick- up-box να μην υπερβαίνει τα 300 μέτρα.

Η εικόνα στην Ευρώπη

Με βάση το ERGP Report για την παρακολούθηση της ευρωπαϊκής ταχυδρομικής αγοράς, τα σημεία παρουσίας εταιρειών ταχυμεταφορών στην Ευρώπη αυξήθηκαν από 154.000 το 2015 σε 179.000 το 2019, μία αύξηση δηλαδή της τάξεως του 16,2%. Τα σημεία στα οποία έχουν εγκατασταθεί έξυπνες ταχυδρομικές θυρίδες αυξήθηκαν από 19.000 το 2018 σε 30.000 το 2019, παρουσιάζοντας αύξηση 57% μέσα σε έναν χρόνο.

Επί του παρόντος, υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών ως προς την έκταση των δικτύων που έχουν αναπτυχθεί, με χώρες όπως η Δανία, η Φινλανδία, η Λετονία, η Εσθονία, η Λιθουανία και η Πολωνία να έχουν εγκαταστήσει πάνω από 3 σημεία ανά 10.000 κατοίκους, ενώ 17 από́ τις 27 χώρες της ΕΕ διαθέτουν λιγότερα από 1 σημείο ανά 10.000 κατοίκους. Η Ελλάδα βρισκόταν το 2020 στην τελευταία θέση.

Βεβαίως, η παράδοση στο σπίτι κυριαρχεί ακόμη στην ευρωπαϊκή αγορά. Όπως δείχνει έρευνα της International Post Corporation (Ιανουάριος 2020), που πραγματοποιήθηκε σε 41 χώρες το 2020, η παράδοση στο σπίτι είναι με 66% η μέθοδος που επιλέγεται συχνότερα. Ακολουθούν η παραλαβή από το ταχυδρομείο (21%) και η παραλαβή από κάποιο σημείο εξυπηρέτησης των εταιρειών ταχυμεταφορών (14%). Το ποσοστό́ των καταναλωτών που χρησιμοποίησαν την παραλαβή από έξυπνες θυρίδες ήταν 12%, με τη χρήση τους να είναι πιο δημοφιλής σε αγορές, όπως η Εσθονία, η Φινλανδία και η Λιθουανία.