Οι πιο έξυπνοι φόροι θα μπορούσαν να εκτονώσουν την κρίση παραγωγικότητας στο Ηνωμένο Βασίλειο

Η Βρετανία βρίσκεται στα πρόθυρα μιας ύφεσης που θα διαρκέσει έως το 2024, σύμφωνα με την Τράπεζα της Αγγλίας. Αλλά η αδιαθεσία της χώρας είναι βαθύτερη από μια κυκλική συρρίκνωση.

Από το 2008, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει υποστεί απότομη επιβράδυνση της παραγωγικότητας. Για να αντιμετωπιστεί αυτό, ο πρωθυπουργός Ρίσι Σουνακ θα χρειαστεί να λάβει αντιδημοφιλή μέτρα.

Η υποτονική παραγωγικότητα της Βρετανίας – το ποσό της παραγωγής ανά ώρα εργασίας – αποτρέπει τις επενδύσεις και περιορίζει την ανάπτυξη, μειώνοντας με τη σειρά της τους μισθούς.

Αφού συμβάδιζε με άλλες ανεπτυγμένες χώρες για δεκαετίες, η παραγωγικότητα του Ηνωμένου Βασιλείου έχει αυξηθεί κατά 0,3% ετησίως από το 2008. Αυτό είναι το ένα τρίτο του 0,9% κατά μέσο όρο από τα μέλη της G7 και πολύ κάτω από το ποσοστό 1,2% που καταγράφουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Το 2021, οι εργαζόμενοι στο Ηνωμένο Βασίλειο παρήγαγαν 20% λιγότερη παραγωγή από τους συναδέλφους τους στις ΗΠΑ.

Η κάλυψη του κενού απαιτεί καλύτερη εκπαίδευση και κατάρτιση του εργατικού δυναμικού. Η χώρα χρειάζεται επίσης να ενισχύσει τις επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες, όπως η αυτοματοποίηση στον τομέα της μεταποίησης.

Σύμφωνα με την Παγκόσμι Τράπεζα, το 2021, ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου, ένα μέτρο των επενδύσεων, αντιπροσώπευε το 17% του ΑΕΠ του Ηνωμένου Βασιλείου, σε σύγκριση με 24% στη Γαλλία και 21% στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Για να φτάσει στο μέσο επίπεδο των άλλων χωρών της G7, η Βρετανία θα χρειαζόταν επιπλέον 115 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως σε ετήσιες επενδύσεις.

Η κυβέρνηση σχεδιάζει ήδη να διατηρήσει τις καθαρές επενδύσεις του δημόσιου τομέα σε περίπου 2,5% του ΑΕΠ για τα επόμενα πέντε χρόνια.

Η πρόκληση είναι να πείσουμε τις εταιρείες να επενδύσουν περισσότερα. Το να επιτραπεί στις εταιρείες να αντισταθμίσουν νέες επενδύσεις με φόρους θα ήταν πιο αποτελεσματικό από μια ακατέργαστη μείωση του εταιρικού φόρου.

Το ΗΒ προσφέρει ήδη τέτοια κίνητρα, αλλά πρέπει να είναι πιο τολμηρό. Παρά το μακροχρόνιο πρόγραμμα έρευνας και ανάπτυξης, οι επιχειρήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου εξακολουθούν να χρηματοδοτούν μόνο το 55% των συνολικών δαπανών Ε&Α, κάτω από το 63% των Ηνωμένων Πολιτειών, σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ . Η προσφορά εκπτώσεων φόρου σε ένα ευρύτερο φάσμα δαπανών πνευματικής ιδιοκτησίας και κεφαλαίου μπορεί να βοηθήσει. Ένα άλλο απλό βήμα θα ήταν η παράταση και μετά τον Απρίλιο μιας «υπερέκπτωσης» από την εποχή της Covid, η οποία επιτρέπει στις εταιρείες να αντισταθμίσουν το 130% των επενδύσεων με φόρους.

Για να πληρώσει για τέτοια κίνητρα, ο Σούνακ θα μπορούσε να φορολογήσει τον πλούτο. Ο ιδιωτικός πλούτος έχει αυξηθεί από το τριπλάσιο του ΑΕΠ σε σχεδόν οκτώ φορές από το 1965, ωστόσο οι κρατικοί φόροι στην περιουσία, τα κέρδη κεφαλαίου, τις κληρονομιές και τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές έχουν ισοπεδωθεί περίπου στο 2% του ΑΕΠ, σύμφωνα με το Resolution Foundation. Ο διπλασιασμός τους θα συγκέντρωνε 45 δισεκατομμύρια λίρες.

Αυτό μπορεί να μην πάει καλά με τους ψηφοφόρους. Αλλά αν ο Σουνάκ ή ο πιθανός διάδοχός του, ο ηγέτης των Εργατικών Κιρ Στάρμερ, αποτύχουν να κάνουν τολμηρές ενέργειες, οι οικονομικοί φόβοι της Βρετανίας θα παραμείνουν.