YΠΕΝ: Ηλεκτρονικός φάκελος για τα περιβαλλοντικά εγκλήματα

Ένα νέο «εργαλείο» το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση του περιβαλλοντικού εγκλήματος ετοιμάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ). Ουσιαστικά πρόκειται για ένα πληροφοριακό σύστημα, το οποίο θα σχεδιαστεί και θα υλοποιηθεί με χρηματοδότηση του «Πράσινου Ταμείου», το οποίο προκήρυξε και τον διαγωνισμό. 

Η συγκεκριμένη εφαρμογή θα διαλειτουργεί με τα υφιστάμενα πληροφοριακά συστήματα του ΥΠΕΝ, τα οποία θα το τροφοδοτούν με δεδομένα για την περιβαλλοντική αδειοδότηση και τη διαχείριση των αποβλήτων. Ειδικότερα, θα περιλαμβάνει το μητρώο επιθεωρήσεων και τη βάση δεδομένων, μέσω της οποία θα πραγματοποιείται η καταγραφή και η διατήρηση της ιστορικότητας των στοιχείων.  Στόχος η διαχείριση των υποθέσεων περιβαλλοντικού εγκλήματος. 

Υποστελέχωση

Την ίδια στιγμή, η υπηρεσία περιβαλλοντικής επιθεώρησης του ΥΠΕΝ παραμένει υποστελεχωμένη και υποβαθμισμένη, με αδυναμία να πραγματοποιήσει συστηματικό έλεγχο των επικίνδυνων για το περιβάλλον δραστηριοτήτων. Παράλληλα, ο ελεγκτικός της ρόλος έχει μετατραπεί κυρίως σε συμβουλευτικό, περιορίζοντας τις δυνατότητες επιβολής κυρώσεων. Είναι επίσης αξιοσημείωτο, ότι το έργο των «Ράμπο» του περιβάλλοντος εδώ και μια δεκαετία, παραμένει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, καθώς το ΥΠΕΝ επικαλείται την προστασία προσωπικών δεδομένων των παρανομούντων.

Σκρέκας: Πράσινες επενδύσεις 44 δισ. ευρώ έως το 2030

Θλιβερή πρωτιά

Η συνεχής αποδυνάμωση του συστήματος περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων, δηλαδή του συστήματος ελέγχου τήρησης της νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, καταδεικνύεται και από το γεγονός ότι η Ελλάδα κατατάσσεται στην πρώτη θέση σε παραβιάσεις του ενωσιακού περιβαλλοντικού δικαίου, σύμφωνα με τα ετήσια δεδομένα που δημοσιεύει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με 22 «ανοιχτές» υποθέσεις παραβάσεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας κατά το 2022, η Ελλάδα κατέλαβε, για άλλη μια χρονιά την πρώτη θέση, μαζί με την Ισπανία.

Έκθεση

Σύμφωνα με έκθεση του WWF Ελλάς, «το γεγονός ότι το 77% των ανοιχτών υποθέσεων παραβίασης από την Ελλάδα αφορούν κακή εφαρμογή, δείχνει ότι τα προβλήματα πρέπει να αντιμετωπιστούν ως δομικά (όπως π.χ. η σοβαρή υποστελέχωση των υπηρεσιών περιβαλλοντικών ελέγχων) και πολιτικά, καθώς δεν αφορούν απλώς καθυστερήσεις στη μεταφορά οδηγιών». Όπως προκύπτει από τις καταχωρήσεις στο Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο, στον ιστότοπο για την περιβαλλοντική αδειοδότηση, στο οποίο αναρτώνται υποχρεωτικά τα αποτελέσματα αυτοψιών και επιθεωρήσεων σχετικών με τη συμμόρφωση εγκαταστάσεων και έργων με τους περιβαλλοντικούς όρους, το σώμα επιθεωρητών περιβάλλοντος διενεργεί ολοένα και λιγότερους ελέγχους. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το WWF:

-κατά το 2022, δεν φαίνεται να έχει διενεργηθεί κανένας έλεγχος.

-το 2021, φαίνεται να διενεργήθηκε ένας μόνο έλεγχος, κατά τον οποίο διαπιστώθηκαν ευρήματα (δεν αναφέρεται άλλη σχετική πληροφορία).

-Το 2020 δεν διενεργήθηκε κανένας έλεγχος.

-Το 2019 διενεργήθηκαν τέσσερις επιθεωρήσεις, από το Σώμα Επιθεωρητών Βορείου Ελλάδος, στις οποίες διαπιστώθηκαν ευρήματα.

Η αποτελεσματική λειτουργία ενός ανεξάρτητου και κατάλληλα στελεχωμένου συστήματος περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων αποτελεί υποχρέωση κάθε κράτους μέλους της Ε.Ε. στο πλαίσιο εφαρμογής σημαντικής νομοθεσίας, όπως είναι οι Οδηγίες Seveso 2012/18/ΕΕ για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες (άρθρο 20), 2012/19/ΕΕ σχετικά με τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (άρ. 23), 2010/75/ΕΕ περί βιομηχανικών εκπομπών (άρθρο 23), 2010/63/ΕΕ περί προστασίας των ζώων που χρησιμοποιούνται για επιστημονικούς σκοπούς, (άρθρα 34 και 35), 1999/31/ΕΚ περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων (άρθρα 11 έως 13),  2009/31/ΕΚ σχετικά με την αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα σε γεωλογικούς σχηματισμούς, (άρθρο 15), ο κανονισμός 1005/2009 για τις ουσίες που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος (άρ. 28) κλπ.

Ο διαγωνισμός του Πράσινου Ταμείου

Η υποβολή των προσφορών στον ηλεκτρονικό διαγωνισμό για τη δημιουργία ενός πληροφοριακού συστήματος για την αντιμετώπιση του περιβαλλοντικού εγκλήματος έχει  καταληκτική ημερομηνία τη 17η Φεβρουαρίου 2022. Η διάρκεια της σύμβασης θα είναι 10 μήνες, ενώ η χρηματοδότηση του έργου με προϋπολογισμό σύμβασης 230.000 ευρώ (με ΦΠΑ)  γίνεται από το «Πράσινο Ταμείο» στο πλαίσιο του έργου LIFE PROWhIBIT το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.