Αδριατική: Ο «πράσινος» ακτοπλοϊκός στόλος…απειλή για την Ελλάδα

Ρότα για πιο «πράσινο» ακτοπλοϊκό στόλο χαράζει η γειτονική μας Ιταλία ενώ η χώρα μας είναι ακόμη στη φάση των σχεδίων επί χάρτου, με αρνητικές επιπτώσεις μακροπρόθεσμα -εάν δεν αλλάξει κάτι- στην ανταγωνιστικότητα του ελληνικών ακτοπλοϊκών πλοίων που είναι δρομολογημένα στις διεθνείς γραμμές της Αδριατικής όπου διαγκωνίζονται με τα Ιταλικά πλοία.

Οι Ιταλοί πέτυχαν την έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενός προγράμματος κρατικής βοήθειας (state aid) προς την  ακτοπλοΐα τους συνολικού ύψους 500 εκατ ευρώ μέσω επιχορηγήσεων ενώ στη Ελλάδα ούτε λόγος βέβαια για κρατικές επιδοτήσεις καθώς, όπως αφήνουν να εννοηθεί στο Υπουργείο Ναυτιλίας, «ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος».

Ανταγωνισμός

Ιταλοί και Έλληνες είναι οι μεγάλοι πρωταγωνιστές στις γραμμές της Αδριατικής, με τον  ανταγωνισμό μεταξύ κυρίως του Ιταλικού Ομίλου Grimaldi και τους ελληνικού Ομίλου της Attica Group να είναι στο «κόκκινο». Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία,  ο όμιλος Grimaldi διατηρεί μερίδιο 50% περίπου στη μεταφορά φορτηγών και 35% περίπου τη μεταφορά επιβατών. Ο Ιταλικός όμιλος αναδιαρθρώνει συνεχώς τον στόλο του φέρνοντας στις γραμμές της Αδριατικής μεγαλύτερα πλοία και πιο σύγχρονα με στόχο την αύξηση της χωρητικότητας σε φορτηγά. Επίσης υπενθυμίζεται ότι έναντι 84,7 εκατ. ευρώ ανεδείχθη πλειοδότης στο διεθνή διαγωνισμό για την αγορά  του λιμανιού της Ηγουμενίτσας.

Grimaldi Group: Παρέλαβε το νεότευκτο «Eco Italia»

Από την πλευρά της η ελληνική κοινοπραξία Attica-ANEK κατέχει μερίδιο 60% στη διακίνηση επιβατών και μόλις 39% στα φορτηγά. Παράλληλα οι δυο όμιλοι έχουν παρουσία στις θαλάσσιες γραμμές της που συνδέουν την Ισπανία με το Μαρόκο ενώ στη χώρα μας, στο εσωτερικό, «συγκρούονται» στις γραμμές της Κρήτης όπου Attica και ΑΝΕΚ ανταγωνίζονται την θυγατρική του Ομίλου Grimaldi τις Μινωικές Γραμμές.

Ο ρόλος της πράσινης μετάβασης

Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ που διαθέτουν ακτοπλοϊκό στόλο επενδύουν στην  «πράσινη» μετάβαση  και την απανθρακοποίηση του κλάδου, υλοποιώντας το περιβαλλοντικό πακέτου «Fit for 55»

Στο πλαίσιο αυτό η Ιταλική κυβέρνηση κατάθεσε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχέδιο κρατικών επιχορηγήσεων στην ακτοπλοΐα τους το οποίο εγκρίθηκε, ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ που στοχεύει να βοηθήσει τις εταιρείες στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών να αποκτήσουν καθαρά πλοία με μηδενικές εκπομπές ρύπων.

Όπως διευκρινίζεται το πρόγραμμα θα είναι ανοιχτό σε ναυτιλιακές εταιρείες εγγεγραμμένες στην Ιταλία που παρέχουν θαλάσσιες μεταφορές συνδέσεις μεταξύ ιταλικών λιμανιών και ευρωπαϊκών ή/και μεσογειακών λιμένων, ή συνδέουν μόνο ιταλικά λιμάνια.  Η ενίσχυση θα λάβει τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων (direct grants) . Το μέγιστο ποσό ενίσχυσης ανά δικαιούχο είναι 40% των επιλέξιμων δαπανών, οι οποίες μπορούν να αυξηθούν έως και 60% για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και προς 45% για έργα που αφορούν πλοία μηδενικών εκπομπών.

Ειδικότερα, η ενίσχυση θα υποστηρίξει την απόκτηση πλοίων με μηδενικές εκπομπές ρύπων, συμπεριλαμβανομένων πλοία που κινούνται με ηλεκτρική ενέργεια, υδρογόνο, βιοκαύσιμα κ.α. Το μέτρο υποστηρίζει ένα ευρύ φάσμα τεχνολογιών που εκτείνονται από την εγκατάσταση μπαταριών και κυψελών καυσίμου έως συστήματα αιολικής πρόωσης.

Η ελληνική εξαίρεση

Την ίδια περίοδο αρχικά η χώρα μας κατάφερε να  εξασφαλίσει μία εξαίρεση των πλοίων της ελληνικής ακτοπλοΐας έως τις 31/12/2029 από τον κανονισμό για τη χρήση ανανεώσιμων και χαμηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα καυσίμων στον τομέα των θαλασσίων μεταφορών όταν αυτά δρομολογούνται σε λιμένες νησιών με λιγότερους από 200.000 κατοίκους.

Παράλληλα όπως έχει ανακοινωθεί το Υπουργείο Ναυτιλίας κινείται σε τρεις κατευθύνσεις

-στην αξιοποίηση του ΕΣΠΑ και συγκεκριμένα κονδυλίων  που ξεκινούν από τα 80 εκατ. ευρώ και μπορεί να φτάσουν μέχρι τα 400 εκατ. ευρώ για την δρομολόγηση «πράσινων» πλοίων σε μικρές άγονες γραμμές

-στην αξιοποίηση του προγράμματος «Νέαρχος» για την χρηματοδότηση με την συμβολή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και  του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων των ακτοπλοϊκών εταιρειών με χαμηλότοκα δάνεια και με εγγύηση τα μισθώματα των πολυετών συμβάσεων των  αγόνων γραμμών.

-Τέλος επίκειται ο δημόσιος διαγωνισμός για την επιλογή του συμβούλου που θα καταρτίσει τη μελέτη της δημιουργίας του χρηματοδοτικού μηχανισμού που θα σηκώσει το μεγάλο πρόγραμμα της ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου. Πρόγραμμα που θα προβλέπει την αξιοποίηση χρηματοδοτικών κινήτρων και όχι βέβαια την διάθεση κρατικών επιχορηγήσεων όπως προβλέπει το Ιταλικό πρόγραμμα.