ΕΡΓΟΣΕ: Αίτημα στις Βρυξέλλες για χρηματοδότηση της σιδηροδρομικής παράκαμψης των Βαλκανίων

Η κλεψύδρα για τη χρηματοδότηση από την Ευρώπη τριών κομβικών σιδηροδρομικών έργων, συνολικού ύψους 3 δισ. ευρώ, που θα ενισχύσουν τις αναπτυξιακές προοπτικές και τον γεωπολιτικό ρόλο της χώρας, ξεκίνησε να κυλάει. Σύμφωνα με πληροφορίες, η ΕΡΓΟΣΕ κατέθεσε επισήμως τα αιτήματα χρηματοδότησης στο Connecting Europe Facilities ΙΙ (CEF II) για τα δύο έργα που ανήκουν στην ελληνική πλευρά της Παράκαμψης Βοσπόρου, καθώς και για να φτάσει το τρένο στο λιμάνι της Πάτρας.

Προκειμένου να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό μίγμα χρηματοδότησης για τα δύο μεγάλα έργα της Βορείου Ελλάδος, τα αιτήματα έγιναν τμηματικά, καθώς έχουν τεράστιο τεχνικό αντικείμενο και υψηλό προϋπολογισμό. Τα δύο έργα, που περιλαμβάνονται στο γιγαντιαία πακέτο των 4 δισ. ευρώ της ΕΡΓΟΣΕ, αφορούν στην αναβάθμιση της υφιστάμενης γραμμής Αλεξανδρούπολη-Ορμένιο, προϋπολογισμού 1,07 δισ. ευρώ, και στην κατασκευή νέας σιδηροδρομικής γραμμής στο τμήμα Θεσσαλονίκη-Τοξότες, προϋπολογισμού 1,68 δισ. ευρώ.

Το mega project της ΕΡΓΟΣΕ που παρακάμπτει τον Βόσπορο

Ειδικότερα, το Αλεξανδρούπολη-Ορμένιο «έσπασε» σε δύο τμήματα, τα Αλεξανδρούπολη-Πύθιο και Πύθιο-Ορμένιο. Το αίτημα προς το CEF II έχει να κάνει με το σύνολο του προϋπολογισμού. Όσο για το Θεσσαλονίκη-Τοξότες, το τελικό του τμήμα από Νέα Καρβάλη ως Τοξότες Ξάνθης έχει ήδη ενταχθεί στο CEF II με 250 εκατ. ευρώ. Οπότε το νέο αίτημα, αφορά σε προϋπολογισμό περίπου 1,43 δις. ευρώ για τα τμήματα Θεσσαλονίκη-Νέα Μάδυτος και Νέα Μάδυτος-Νέα Καρβάλη.

Το τελευταίο αίτημα προς τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» είναι για το έργο της ολοκλήρωσης της νέας διπλής σιδηροδρομικής γραμμής της Πάτρας, στο πολύπαθο τμήμα που θα ενώσει το Ρίο με τον νέο λιμένα Πατρών. Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε  477 εκατ. ευρώ.

Διπλό μαξιλάρι ασφαλείας

Το σπάσιμο των αιτημάτων χρηματοδότησης δεν δημιουργεί, σύμφωνα με πληροφορίες, καμία αρρυθμία στην πορεία των εν εξελίξει διαγωνισμών, καθώς και τα τρία έργα έχουν τη διασφάλιση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Ουσιαστικά, οι διαδικασίες για το «κλείδωμα» των πηγών χρηματοδότησης τρέχουν παράλληλα με τους διαγωνισμούς.

Επί του παρόντος, η δέσμη των έξι διαγωνισμών που προχωρούν με τη μέθοδο της μελετοκατασκευής έχει μπει στη Β’ φάση, αυτή του ανταγωνιστικού διαλόγου. Πρόκειται για το κυρίως πιάτο της διαδικασίας. Σε αυτή τη φάση, θα καθοριστούν οι βασικές τεχνικές, χρηματοοικονομικές και νομικές παράμετροι, ώστε να βρεθούν οι βέλτιστες λύσεις σε συνεργασία με τους υποψηφίους αναδόχους. Τα έργα διεκδικούν οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ- Ιντρακάτ, Άκτωρ-Μυτιληναίος και Άβαξ-Alstom. Στόχος είναι η κατάθεση των δεσμευτικών προσφορών να γίνει μέσα στο πρώτο εξάμηνο του έτους. Με προεκλογικές διεργασίες σε εξέλιξη, αυτός είναι βεβαίως ένας φιλόδοξος στόχος.

Σε κάθε περίπτωση, η ΕΡΓΟΣΕ έχει προχωρήσει σε επαφές και με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), ώστε να έχει στη διάθεσή της μια ακόμη δυνατότητα χρηματοδότησης. Αυτές έχουν καταλήξει σε μια κατ’ αρχήν προέγκριση μελλοντικής χρηματοδότησης των εν λόγω έργων μέσω δανειακής σύμβασης, η οποία όμως προβάλει ως έσχατη λύση.

Ο ρόλος του πολέμου στην Ουκρανία

Η αναπτυξιακή σημασία και των τριών σιδηροδρομικών έργων είναι μεγάλη. Αυτά πατούν στα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών, διασυνδέοντας μάλιστα και τρία ενταγμένα λιμάνια: της Πάτρας, της Θεσσαλονίκης και της Αλεξανδρούπολης, που πρόσφατα μπήκε στον χάρτη των ευρωπαϊκών διαδρόμων. Χαρακτηριστικά που σε συνδυασμό με την καλή προετοιμασία και τη βιωσιμότητα των έργων αποτελούν και το κλειδί για τη χρηματοδότησή τους από το CEF II.

Η εισβολή όμως της Ρωσίας στην Ουκρανία άλλαξε τις ισορροπίες στην Ευρώπη. Παρότι, σύμφωνα με πληροφορίες, όλες οι επιμέρους προϋποθέσεις για την έγκριση των έργων είχαν το «πράσινο φως», τελικά έμειναν εκτός της προηγούμενης πρόσκλησης. Αυτό εξηγείται διότι εμπροσθοβαρώς διοχετεύθηκε το μεγαλύτερο μέρος των διαθέσιμων πόρων στην Πολωνία, δεδομένου του μεγάλου βάρους που σηκώνει εξαιτίας του πολέμου στη γειτονική της χώρα. Ανατροπή η οποία και δεν μπορούσε να προβλεφθεί.

Η αξία των έργων για τη Βόρεια Ελλάδα

Τα δύο έργα της Βόρειας Ελλάδας συνθέτουν τη λεγόμενη ανατολική σιδηροδρομική Εγνατία. Θα βελτιώσουν τις διασυνοριακές συνδέσεις με τη Βουλγαρία στο Ορμένιο και την Τουρκία στο Πύθιο. Παράλληλα, θα δημιουργήσουν τη δυνατότητα λειτουργίας προαστιακής γραμμή για τις περιοχές κατά μήκος του Έβρου.

Παράλληλα, εντάσσονται στο φιλόδοξο διασυνοριακό Sea2Sea Project που θα συνδέσει τα τρία μεγάλα λιμάνια της Βόρειας Ελλάδας σε Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη με τα τρία μεγάλα λιμάνια της Βουλγαρίας, Μπουργκάς, Βάρνα και Ρούσε σε Μαύρη Θάλασσα και Δούναβη.

Το εγχείρημα αναβίωσε τον περασμένο Νοέμβριο, οπότε η ελληνική πλευρά πρότεινε τον άμεσο ορισμό νέων μελών στην αρμόδια Task Force από την πλευρά και των δύο κρατών, ώστε να επικαιροποιηθούν στόχοι και ορόσημα, προκειμένου καταλήξει το σχέδιο συμφωνίας για την κοινοπραξία που θα τρέξει το διακρατικό έργο.

Το mega project θα δημιουργήσει μία χερσαία γέφυρα εμπορευματικών μεταφορών, η οποία θα παρακάμπτει τα Στενά του Βοσπόρου. Σε αυτό το πλάνο, η Θεσσαλονίκη και η Καβάλα θα γίνουν λιμάνια εξόδου για όλα τα προϊόντα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ενώ η Αλεξανδρούπολη θα αναδειχθεί ως κόμβος μεταφορών και υποδομών, αλλά και ενεργειακός κόμβος της ευρύτερης περιοχής. Το συνολικό σχεδιαζόμενο έργο στοχεύει στην αύξηση ικανότητας σιδηροδρομικής μεταφοράς εμπορευματικών φορτίων στην Ανατολική Ευρώπη μέσω εναλλακτικής διαδρομής, η οποία αποφεύγει τη συμφόρηση στα στενά του Βοσπόρου, μειώνοντας παράλληλα τον χρόνο και το κόστος των εμπορευματικών μεταφορών.