ΚΑΠ: Ποιοι και πώς θα λάβουν την αναδιανεμητική ενίσχυση – Οι «κόφτες» και τα ποσά

Πάνω από το 55% των εκμεταλλεύσεων της χώρας και το 32,3% των συνολικών επιλέξιμων εκτάσεων της χώρας, θα ενταχθούν στην παρέμβαση της αναδιανεμητικής ενίσχυσης, που εφαρμόζεται πλέον υποχρεωτικά για τη χώρα μας με τη νέα ΚΑΠ 2023-2027.

Η παρέμβαση αυτή στοχεύει στη βελτίωση της βιωσιμότητας των μικρών και μεσαίων εκμεταλλεύσεων καθώς και στη δικαιότερη κατανομή των ενισχύσεων, ενώ βασική προϋπόθεση για να λάβει ένας ενεργός αγρότης την αναδιανεμητική ενίσχυση είναι να λαμβάνει και την βασική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα.

ΚΑΠ: Η ακτινογραφία των αγροτικών πληρωμών – Όλες οι αλλαγές

Η αναδιανομή θα γίνει από τις «μεγαλύτερες σε μικρότερες ή μεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις» και εφαρμόζεται σε επίπεδο των τριών αγρονομικών περιφερειών (αροτραίων καλλιεργειών, μόνιμων καλλιεργειών, βοσκότοπων), λόγω των σημαντικών διαφορών τους ως προς την παραγωγικότητα του εδάφους, τα χαρακτηριστικά των εφαρμοζόμενων γεωργικών παραγωγικών συστημάτων, του οικονομικού μεγέθους και του οικονομικού αποτελέσματος, στο σύνολο της εκμετάλλευσης και ανά εκτάριο.

Από την κατανομή του προϋπολογισμού του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ 2023 – 2027 στις διάφορες κατηγορίες παρεμβάσεων, προκύπτει ότι, για την τετραετία αυτή, το συνολικό διαθέσιμο ποσό για την αναδιανεμητική ενίσχυση ανέρχεται σε 885.297.896 ευρώ. Το συνολικό αυτό ποσό θα κατανεμηθεί σε 174.032.724 ευρώ για κάθε έτος από το 2023 έως το 2026 και 189.167.000 ευρώ για το 2027.

Η κατανομή ανά αγρονομική περιφέρεια

Από το κονδύλι των 174.032.724 ευρώ κατ’ έτος, στην περιφέρεια αροτραίων καλλιεργειών θα κατευθυνθούν τα 79.358.922 ευρώ/έτος για 678.691 εκτάρια, στην περιφέρεια μόνιμων καλλιεργειών τα 47.858.999 ευρώ/έτος για 439.305 εκτάρια και στην περιφέρεια βοσκότοπων τα 46.814.803 ευρώ/έτος για 476.885 εκτάρια.

Ο μέσος όρος της αναδιανεμητικής στήριξης ανά εκτάριο, υπολογίστηκε σε 116,93 ευρώ ανά εκτάριο (11,693 ευρώ/στρέμμα) για τις αροτραίες καλλιέργειες, 108,95 ευρώ ανά εκτάριο (10,895 ευρώ/στρέμμα) για τις μόνιμες καλλιέργειες και 98,16 ευρώ ανά εκτάριο (9,816 ευρώ/στρέμμα) για τους βοσκότοπους.

Τα όρια

Οι ενεργοί γεωργοί θα θεωρούνται δικαιούχοι αναδιανεμητικής στήριξης, εάν οι  εκτάσεις που δηλώνουν σε κάθε αγρονομική περιφέρεια, βρίσκονται ανάμεσα σε συγκεκριμένα ανώτερα και κατώτερα όρια εκταρίων.

Για τις αροτραίες καλλιέργειες η ελάχιστη έκταση καθορίζεται στα 2 εκτάρια και η μέγιστη στα 11 εκτάρια. Στις δενδρώδεις καλλιέργειες τα όρια είναι από ένα έως 4 εκτάρια και στα βοσκοτόπια από ένα έως 17 εκτάρια.

Πώς θα χορηγηθεί

Τα κατώτερα και ανώτερα όρια επιλέξιμης έκτασης των εκμεταλλεύσεων θα είναι αυτά που θα καθορίσουν τους δικαιούχους της αναδιανεμητικής ενίσχυσης.

Σύμφωνα με μελέτη, προέκυψαν οι εξής κατηγορίες οικονομικού μεγέθους των εκμεταλλεύσεων:

Οι μεσαίες εκμεταλλεύσεις έχουν οικονομικό μέγεθος από 25.000 έως 50.000 ευρώ, επομένως το οικονομικό μέγεθος των 50.000 ευρώ (από το οποίο αρχίζει η κατηγορία των μεγάλων εκμεταλλεύσεων) είναι το άνω όριο για τις εκμεταλλεύσεις που θα πάρουν αναδιανεμητική ενίσχυση.

Πιο συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των εκτάσεων της κατηγορίας οικονομικού μεγέθους 25.000 έως 50.000 ευρώ, αποτελεί αυτό το άνω όριο. Με βάση την ανάλυση των στοιχείων του ΟΣΔΕ (2019) το όριο αυτό αντιστοιχεί σε επιλέξιμη έκταση 11 εκταρίων, 4 εκταρίων και 17 εκταρίων, στις αγρονομικές περιφέρειες των αροτραίων καλλιεργειών, των μόνιμων καλλιεργειών και των βοσκοτόπων, αντίστοιχα. Επίσης, από τον πληθυσμό-στόχο εξαιρούνται οι πάρα πολύ μικρές εκμεταλλεύσεις, αυτές δηλ. που έχουν οικονομικό μέγεθος μέχρι 2.000 ευρώ.

Οι εκμεταλλεύσεις αυτές ανήκουν κυρίως σε συνταξιούχους ή ετεροεπαγγελματίες, και δεν έχουν κάποια προοπτική οικονομικής βιωσιμότητας. Οι εκμεταλλεύσεις με οικονομικό μέγεθος κάτω των 2.000 ευρώ διαθέτουν κατά μέσο όρο επιλέξιμες εκτάσεις 2 εκταρίων, 1 εκταρίου και 1 εκταρίου, στις αγρονομικές περιφέρειες των αροτραίων καλλιεργειών, των μόνιμων καλλιεργειών και των βοσκοτόπων, αντίστοιχα, με βάση την ανάλυση των στοιχείων του ΟΣΔΕ (2019). Οι εκτάσεις αυτές αποτελούν το κάτω όριο για τις εκμεταλλεύσεις που θα δικαιούνται αναδιανεμητική ενίσχυση.

Επομένως, κάθε χρόνο, οι ενεργοί γεωργοί θα θεωρούνται δικαιούχοι αναδιανεμητικής στήριξης, εάν οι εκτάσεις που δηλώνουν σε μια (εκ των τριών) αγρονομική περιφέρεια, βρίσκονται ανάμεσα στα προαναφερθέντα ανώτερα και κατώτερα όρια εκταρίων.

Ποιοι δεν δικαιούνται αναδιανεμητική

Δεν δικαιούνται αναδιανεμητική στήριξη όσοι έχουν επιλέξιμες εκτάσεις, μικρότερες από τις προαναφερθείσες ελάχιστες εκτάσεις.

Παρομοίως, δεν δικαιούνται αναδιανεμητική στήριξη όσοι έχουν επιλέξιμες εκτάσεις σε μια (εκ των τριών) αγρονομική περιφέρεια, μεγαλύτερες από τις προαναφερθείσες μέγιστες εκτάσεις.

Οι εκμεταλλεύσεις αυτές, δεν δικαιούνται αναδιανεμητική στήριξη ούτε και για τα «πρώτα» εκτάρια που διαθέτουν, αυτά δηλαδή που βρίσκονται ανάμεσα στην ελάχιστη και μέγιστη έκταση που προαναφέρθηκε.

Επιλέξιμες εκτάσεις

Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα είναι η χορήγηση αναδιανεμητικής ενίσχυσης στις εκμεταλλεύσεις που διαθέτουν επιλέξιμες εκτάσεις σε περισσότερες από μία αγρονομικές περιφέρειες. Όπως φαίνεται στον επόμενο πίνακα, το 64,4% του συνόλου των εκμεταλλεύσεων της χώρας έχουν επιλέξιμες εκτάσεις μόνο σε μία από τις τρεις αγρονομικές περιφέρειες, για τις οποίες ισχύουν τα ελάχιστα και μέγιστα όρια που προαναφέρθηκαν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα άνω όρια που προαναφέρθηκαν, αντιπροσωπεύουν μια έκταση μεγαλύτερη από την μέση έκταση των εκμεταλλεύσεων σε κάθε αγρονομική περιφέρεια, επομένως, για μεγάλο αριθμό εκμεταλλεύσεων, η εφαρμογή της αναδιανεμητικής ενίσχυσης εκτιμάται ότι δεν αποτελεί κίνητρο για διαίρεση των εκμεταλλεύσεων. Παρόλα αυτά, δεν χορηγείται πλεονέκτημα σε γεωργούς, οι οποίοι αποδεδειγμένα διαιρούν την εκμετάλλευσή τους με μοναδικό σκοπό την είσπραξη αναδιανεμητικής ενίσχυσης. Το ίδιο ισχύει επίσης για τους γεωργούς των οποίων οι εκμεταλλεύσεις προήλθαν από τέτοια διαίρεση.

Επίσης, η αναδιανεμητική στήριξη αφορά τις επιλέξιμες εκτάσεις και όχι τις εκτάσεις που αναλογούν στα δικαιώματα που κατέχουν οι ενεργοί γεωργοί, επομένως η συμπληρωματική στήριξη θα χορηγηθεί στους γεωργούς για τα εκτάρια για τα οποία ενεργοποιούν δικαιώματα ενίσχυσης αλλά και για τα επιπλέον επιλέξιμα εκτάρια που δηλώνουν.