Καταπατημένα: Λύση για τις διεκδικήσεις του Δημοσίου σε ακίνητα ιδιωτών

Ρύθμιση που θέτει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες το Δημόσιο θα απέχει από την άσκηση αγωγών για πρώην δασικά ακίνητα, τα οποία πλέον βρίσκονται εντός σχεδίων πόλεως ή οικισμού  και ανήκουν σε ιδιώτες, περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για τα κατεχόμενα ακίνητα του Δημοσίου, το οποίο έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση έως τις 2 Φεβρουαρίου.

Πώς είχε προκύψει το πρόβλημα; Το 2017 χιλιάδες ιδιοκτήτες διαμερισμάτων σε περιοχές της Αττικής,  όπως το Ψυχικό, το Γαλάτσι, η Νέα Ιωνία, το Νέο Ηράκλειο και το Περιστέρι, αλλά και σε πολλές άλλες εντός σχεδίου περιοχές της χώρας (π.χ. Καλαμαριά, Χαλκιδική κ.ά.), είχαν αρχίσει να λαμβάνουν «ραβασάκια» της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Περιουσίας που διεκδικούσε την περιουσία τους. Κι αυτό διότι το Δημόσιο προέβαλε ίδιο δικαίωμα κυριότητας, στη φάση της κτηματογράφησης, καθώς επρόκειτο για δάση, δασικές και χορτολιβαδικές εκτάσεις, οι οποίες είχαν συμπεριληφθεί σε σχέδιο πόλης πριν το 1975 και παρότι είχαν απολέσει  τον δασικό τους χαρακτήρα, παρέμεναν δημόσια κτήματα, εφόσον δεν είχαν  αναγνωριστεί ως ιδιωτικές.

Καταπατημένα ακίνητα: Τίτλοι ιδιοκτησίας με έκπτωση έως 80% στην αντικειμενική αξία και 100 ευρώ το μήνα

Έτσι, ιδιοκτήτες ακινήτων (κυρίως διαμερισμάτων σε πολυκατοικίες) τα οποία βρίσκονται σε εκτάσεις εντός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως,  έχοντας χάσει τον δασικό τους χαρακτήρα, έχουν οικοπεδοποιηθεί, έχουν εκδοθεί νόμιμα (στην πλειονότητα των περιπτώσεων) οικοδομικές άδειες, έχουν γίνει μεταβιβάσεις, έχουν χορηγηθεί δάνεια κλπ.  βρίσκονται τα τελευταία χρόνια σε δικαστικές περιπέτειες.

Τι προβλέπει η ειδική διάταξη

Σήμερα, έπειτα από ταλαιπωρία μιας πενταετίας, προωθείται ειδική διάταξη με την οποία  ρυθμίζονται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες το Δημόσιο θα απέχει από την άσκηση αγωγών, αναφορικά με τα ακίνητα που  διαχειρίζεται το Υπουργείο Οικονομικών και τα οποία βρίσκονται σε εκτάσεις εντός σχεδίων πόλεως ή οικισμού όπου δεν εφαρμόζεται η δασική νομοθεσία (ν. 998/1979).

Ουσιαστικά πρόκειται για εκτάσεις που έχουν περιέλθει στη διαχειριστική αρμοδιότητα του Υπουργείου Οικονομικών, με πρωτόκολλα παράδοσης-παραλαβής, και αφορούν  περιοχές για τις οποίες υφίστανται εγκεκριμένα σχέδια πόλεως ή καταλαμβάνονται από οικισμούς, τα όρια των οποίων έχουν εγκριθεί με πράξεις της Διοίκησης, ή βρίσκονται εντός ορίων εγκεκριμένων πολεοδομικών μελετών ή ρυμοτομικών σχεδίων ή   αποτελούν εκτάσεις Οργανωμένων Υποδοχέων Μεταποιητικών και Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων κλπ.

Επειδή όμως τα πρωτόκολλα παράδοσης-παραλαβής συνοδεύονταν μόνο από στοιχεία εδαφικού εντοπισμού, κατά την υποβολή δηλώσεων και ενστάσεων σύμφωνα με την κτηματολογική διαδικασία, οι Κτηματικές Υπηρεσίες δεν έχουν επαρκή στοιχεία για τα ακίνητα αυτά και επομένως δεν υπάρχουν βάσιμες ελπίδες δικαίωσης των θέσεων του Ελληνικού Δημοσίου, εφόσον τυγχάνει εφαρμογής και το άρθρο 4 του ν. 3127/2003 (Α΄ 67), με το οποίο είχαν τεθεί οι προϋποθέσεις για τα ακίνητα στα οποία ο νομέας τους θεωρείται κύριος έναντι του Δημοσίου.

Μάλιστα, στα εν λόγω ακίνητα υφίστανται σήμερα (κυρίως) δομημένες επιφάνειες και δη πολυκατοικίες. Ο νομοθέτης, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση της ρύθμισης, σταθμίζοντας όλες τις παραμέτρους, καθώς και, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά «την αναστάτωση που προκαλείται και θα συνεχίσει να προκαλείται στην κοινωνική και οικονομική ζωή εκ των ως άνω εν πολλοίς ανυποστήρικτων ενστάσεων και αγωγών του Δημοσίου» επιλέγει να απέχει στο εξής από την άσκηση των αγωγών  για τα συγκεκριμένα ακίνητα, εφόσον:

α) ο ιδιώτης έχει αναγραφεί ως κύριος στις πρώτες κτηματολογικές εγγραφές δυνάμει του άρθρου 4 του ν. 3127/2003 (Α΄ 67),

β) δεν έχει εκδοθεί και κοινοποιηθεί σε αυτόν ή τους δικαιοπαρόχους από την οικεία Κτηματική Υπηρεσία Πρωτόκολλο Διοικητικής Αποβολής (Π.Δ.Α.) ή Πρωτόκολλο Καθορισμού Αποζημίωσης Αυθαίρετης Χρήσης (Π.ΚΑ.Α.Χ.) για τα ακίνητα αυτά λόγω του χαρακτήρα τους και

γ) δεν προβάλλονται δικαιώματα του Δημοσίου εξ άλλης αιτίας.

Οι ρυθμίσεις θα εφαρμόζονται και για τα ανταλλάξιμα ακίνητα εντός σχεδίου πόλεως ή οικισμού με στόχο την αποφυγή πρόκλησης αναστάτωσης στην κοινωνική και οικονομική ζωή και την ομαλή εκπλήρωση του σκοπού που εξυπηρετούν τα ανταλλάξιμα ακίνητα. Σε κάθε περίπτωση, οι προωθούμενες ρυθμίσεις δεν ισχύουν για εκτάσεις που στο σχέδιο πόλεως ή οικισμού αποτελούν κοινόχρηστους χώρους, πάρκα ή άλση.