Τρόφιμα: Οι καταναλωτικές συνήθειες των Ελλήνων

Η οικονομική κρίση και η πανδημία έφεραν στο προσκήνιο νέες τάσεις στην αγορά και κατανάλωση τροφίμων για τους Έλληνες. Για παράδειγμα, το γεύμα στο σπίτι και το delivery παρέμειναν πολύ δημοφιλείς επιλογές, ακόμα και μετά το πέρας της πανδημίας. Επίσης, τα «farm-to-table» εστιατόρια, εκτός από μία διεθνή τάση, έχουν κερδίσει το ενδιαφέρον των Ελλήνων καθώς οι καταναλωτές φαίνεται να δίνουν όλο και μεγαλύτερη έμφαση στην ποιότητα και προέλευση των πρώτων υλών.

Επιπλέον, σύμφωνα με την έρευνα Foodservice Market Monitor της Deloitte για το 2022, για λόγους εξοικονόμησης χρημάτων, παρουσιάζει άνοδο και το λεγόμενο «food-on-the go» και «fast dining», τάση που προβλέπεται να ακολουθήσει σταθερά ανοδική πορεία και τα επόμενα χρόνια. Σε αντίθεση με τις συνήθειες των Ελλήνων καταναλωτών, οι τουρίστες που επισκέπτονται την Ελλάδα φαίνεται να προτιμούν τα κλασικά εστιατόρια, με τα higher end να γνωρίζουν σημαντική αύξηση.

Πώς μπορούν να γίνουν πιο φθηνά τα τρόφιμα;

Η ανάπτυξη του κλάδου στην Ελλάδα

H αγορά του επισιτιστικού κλάδου είναι πολύ σημαντική για την Ελλάδα, καθώς σε τζίρο φτάνει κοντά στα 10 δισ. ευρώ (10,9 δισ. ευρώ το έτος 2019), ένα νούμερο που φαίνεται να πλησιάζει αυτό του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων στη χώρα. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ο επισιτιστικός κλάδος έχασε περίπου το 30% του τζίρου του, ενώ παράλληλα έπρεπε να προσαρμοστεί όσο το δυνατό πιο γρήγορα στα νέα δεδομένα.

Ωστόσο, τα αποτελέσματα του 2022 μοιάζουν ενθαρρυντικά καθώς η αγορά του foodservice φαίνεται να ανακάμπτει σε μεγάλο βαθμό πλησιάζοντας τα 9,7 δισ., ανακτώντας τα 2 από τα 3 δισ. ευρώ που έχασε το 2020 και 2021. Συγκεκριμένα, προβλέπεται να γνωρίσει ανάπτυξη με μέσο ετήσιο ρυθμό (CAGR) +10,7% το διάστημα 2021-2024 (+26% για το 2022) φτάνοντας σε συνολικό κύκλο εργασιών περίπου 10,5 δισ. ευρώ το 2024, έναντι περίπου 7,7 δισ. ευρώ το 2021. Αυτή η δυναμική ανάκαμψη που ξεκίνησε την προηγούμενη χρονιά οφείλεται στην υψηλή τουριστική κίνηση που παρατηρήθηκε μέσα στο έτος, αλλά και στη χαλάρωση των μέτρων για την πανδημία.

Τα χαρακτηριστικά της παγκόσμιας αγοράς

Μπορεί η Ευρώπη να επλήγη πολύ έντονα από την πανδημία σε σχέση με άλλες γεωγραφικές περιοχές, παρ’ όλα αυτά διαφαίνεται ότι ο κλάδος του Foodservice θα ανακάμψει τα επόμενα έτη. Η Βόρεια Αμερική, ωστόσο, επέστρεψε στα επίπεδα προ-πανδημίας μέσα στο 2022, ενώ η περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, όπως και η Ευρώπη, αναμένεται να επιστρέψουν στα επίπεδα αυτά μέσα στο 2023. Οι υπόλοιπες γεωγραφικές περιοχές αναμένεται να ανακάμψουν μέσα στο 2024.

Πιο συγκεκριμένα, διαφαίνεται ότι τα καφέ, τα μπαρ, το street food και τα Full Service Restaurants (FSR) θα οδηγήσουν τον Επισιτιστικό κλάδο σε ανάπτυξη με τον μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης (CAGR) για τα έτη 2021 – 2026 να κυμαίνεται μεταξύ +5,6% και +8,1%. Τα Quick Service Restaurants (QSR) εκτιμάται ότι επέστρεψαν στα επίπεδα προ-πανδημίας μέσα στο 2022, τα FSR και το Street Food αναμένεται να ανακάμψουν το 2023, ενώ ο κλάδος των καφέ-μπαρ θα ακολουθήσει το 2024.

Νέες καταναλωτικές συνήθειες

Μετά την πανδημική κρίση, παρατηρήθηκαν αλλαγές στη συμπεριφορά των καταναλωτών που σχετίζονταν με την έμφαση που δίνουν στην υγεία τους, τις καθημερινές τους συνήθειες, την περιβαλλοντική τους συνείδηση και την ανάγκη να δοκιμάσουν νέα προϊόντα και υπηρεσίες.

Η ισορροπημένη διατροφή, τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης, η επαφή με διεθνείς κουζίνες, η επιλογή τροφίμων με μειωμένη ζάχαρη και λιπαρά, η χαμηλή κατανάλωση αλκοόλ και η αγορά αγαθών με πράσινη ετικέτα που ακολουθούν βιώσιμες πρακτικές, μετατράπηκαν στις πιο δημοφιλείς τάσεις που φαίνεται να καθοδηγούν πλέον τις προτιμήσεις των καταναλωτών παγκοσμίως.

Οι πιο σημαντικές προκλήσεις

Εκτός όμως από τις συνήθειες των καταναλωτών, και ο ίδιος ο επισιτιστικός κλάδος υιοθέτησε νέες στρατηγικές μετά την πανδημία, αλλά και μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, ώστε να ανταποκριθεί στις προκλήσεις που εμφανίστηκαν. Το υψηλό κόστος πρώτων υλών, η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού, τα προβλήματα ρευστότητας που δημιούργησε η πανδημία, η ανάγκη εύρεσης ψηφιακών λύσεων στην εμπειρία που προσφέρει η εστίαση στον πελάτη, η απήχηση λύσεων όπως το ghost-kitchen, η αυξημένη διείσδυση αλυσίδων εστιατορίων στην αγορά έναντι μικρών εστιατορίων, η άνοδος του delivery και η χρήση της τεχνολογίας στην εφοδιαστική αλυσίδα και στη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού είναι οι σημαντικότερες συνιστάμενες / προκλήσεις που οφείλει να λάβει υπόψη του ο κλάδος.

Οι τάσεις διαμορφώνουν νέες επιχειρηματικές επιταγές

Οι επαγγελματίες του χώρου θα πρέπει να αφουγκραστούν με ψυχραιμία τις νέες τάσεις και να επανακαθορίσουν τη στρατηγική τους. Καλούνται να ανταποκριθούν στις ανάγκες καταναλωτών με αυξημένες απαιτήσεις, που επιθυμούν υγιεινές και γρήγορες λύσεις, εξασφαλίζοντας ιχνηλασιμότητα και διαφάνεια, και όλα αυτά σε λογικές τιμές. Στο πλευρό τους έχουν νέες ψηφιακές λύσεις και καινοτόμα επιχειρηματικά σχήματα, αλλά θα πρέπει να ξεπεράσουν σημαντικές προκλήσεις που απαιτούν μετασχηματισμό του λειτουργικού τους μοντέλου (οργάνωση, συστήματα, διαδικασίες), αυξημένη έμφαση στη ρευστότητα και άριστο προγραμματισμό για να μειωθεί η αβεβαιότητα.

Η τεχνολογία και ο ψηφιακός μετασχηματισμός αναμένεται να μεταμορφώσουν ολιστικά τη βιομηχανία των καταναλωτικών αγαθών. Σε αυτό το πλαίσιο, και ο επισιτιστικός κλάδος χρειάζεται να υιοθετήσει καινοτόμες λύσεις που να διευκολύνουν τους επαγγελματίες του χώρου. Ιδίως για τα εστιατόρια που πλέον εξελίσσονται και αλλάζουν μορφή, για να μπορέσουν να αναπτυχθούν και να είναι κερδοφόρα, θα πρέπει να υιοθετήσουν πρακτικές που προάγουν τις συνολικές τους δυνατότητες, την εξατομικευμένη εξυπηρέτηση και εμπειρία του πελάτη, την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του εργαζόμενου και όλα αυτά, ενσωματώνοντας στη λειτουργία τους προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες.