Σύγκρουση ΗΠΑ – Ευρώπης για τις επιδοτήσεις καθαρής ενέργειας

Των Phred Dvorak, Jenny Strasburg, Kim Mackrael

Πολυεθνικές εταιρείες κάνουν κούρσα να επενδύσουν δισεκατομμύρια δολάρια στις ΗΠΑ για να λάβουν γενναιόδωρα κίνητρα καθαρής ενέργειας, πυροδοτώντας αντιδράσεις μεταξύ των κυβερνήσεων στην Ευρώπη και την Ασία και προκαλώντας την κίνηση ορισμένων επίσημων φορέων να παρουσιάσουν τις δικές τους πράσινες επιδοτήσεις.

Την Τετάρτη, η Margrethe Vestager, επικεφαλής ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χαρακτήρισε τοξικά τα νέα κίνητρα από τις ΗΠΑ και είπε ότι περιέχουν αμφισβητούμενες διατάξεις που διατρέχουν τον κίνδυνο να μειώσουν την κοινή αίσθηση σκοπού για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Τα κίνητρα των ΗΠΑ, που περιλαμβάνονται στον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού του περασμένου έτους έχουν ωθήσει τις εταιρείες να ξανασκεφτούν πού τοποθετούν τα χρήματά τους και ώθησαν όλο και περισσότερο τους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής να εξετάσουν να δώσουν μια απάντηση.

Η ΕΕ εξετάζει πολιτικές που «θα είναι σταθερές, αλλά φυσικά θα παραμείνουν αναλογικές» ως προς την απάντηση προς τις ΗΠΑ, είπε η κ. Vestager σε συνέδριο καθαρής τεχνολογίας στις Βρυξέλλες. Περιλαμβάνουν σχέδιο χαλάρωσης των κανόνων για τις κρατικές επιδοτήσεις και αναμένεται σε γενικές γραμμές να επικεντρωθούν στους ίδιους τομείς καθαρής τεχνολογίας με τη νομοθεσία των ΗΠΑ. Οι προσαρμογές στους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις «πρέπει να στοχεύουν στους τομείς που είναι πραγματικά στρατηγικοί», είπε.

Όμιλοι όπως η ελβετική εταιρεία κατασκευής ηλιακών πάνελ Meyer Burger Technology AG και η μονάδα παραγωγής μπαταριών της τουρκικής Kontrolmatik Technologies Energy and Engineering λένε ότι τα κίνητρα των ΗΠΑ τους έχουν ήδη ωθήσει να αλλάξουν τις επενδύσεις τους. Λένε επίσης ότι οι μελλοντικές επενδύσεις στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να γίνουν εις βάρος των δικών τους περιοχών.

«Μπορεί να ξοδέψει κανείς ένα δολάριο ή ευρώ μόνο μία φορά», δήλωσε ο Gunter Erfurt, διευθύνων σύμβουλος της Meyer Burger.

Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού περιλαμβάνει κίνητρα και χρηματοδότηση 369 δισεκατομμυρίων δολαρίων για καθαρή ενέργεια, κυρίως μέσω φορολογικών πιστώσεων για έργα που κυμαίνονται από ηλιακά πάρκα έως την κατασκευή μπαταριών και εγκαταστάσεις που απομακρύνουν το διοξείδιο του άνθρακα που προκαλεί την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Οι παγκόσμιοι παραγωγοί ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχουν ανακοινώσει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε νέες επενδύσεις στις ΗΠΑ μόνο το τελευταίο εξάμηνο, με πολλούς να λένε ότι οι επιδοτήσεις ώθησαν τις αποφάσεις τους αυτές.

Το μεταβαλλόμενο επενδυτικό τοπίο έχει προκαλέσει αντιδράσεις στην Ευρώπη, την Ασία και τον Καναδά, με ορισμένες κυβερνήσεις να διερευνούν πολιτικές για να διατηρήσουν τις πράσινες επενδύσεις μέσα στη χώρα. Πολιτικοί και εταιρείες όπως η Hyundai Motor Co. της Νότιας Κορέας υποστηρίζουν ότι ορισμένα από τα κίνητρα είναι άδικα ευνοώντας παραγωγούς που κατασκευάζουν στις ΗΠΑ και πως ασκούν πιέσεις για την ερμηνεία των κανόνων με τρόπους που θα τους έδινε μεγαλύτερο κομμάτι υποστήριξης.

Οι πολυεθνικές εταιρείες εκμεταλλεύονται τη συγκυρία για να πιέσουν ξένους νομοθέτες για επιδοτήσεις παρόμοιες με αυτές στις ΗΠΑ.

Στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, στην ελβετική ορεινή πόλη του Νταβός, πολλά στελέχη συγκεντρώθηκαν γύρω από τον γερουσιαστή Joe Manchin (D., W.Va.), έναν από τους κύριους υποστηρικτές της νομοθεσίας αυτής των ΗΠΑ. Ο Χένρικ Άντερσεν, διευθύνων σύμβουλος της δανικής εταιρείας Vestas Wind Systems A/S, μιας από τις μεγαλύτερες στην κατασκευή ανεμογεννητριών στον κόσμο, είπε ότι κάλεσε άλλους ηγέτες στην Ευρώπη να αντιγράψουν τον νόμο των ΗΠΑ και απλώς να του δώσουν ένα νέο όνομα. «Είναι ήρωας», είπε, δείχνοντας τον κύριο Μάντσιν.

«Αντί να γκρινιάζει η Ευρώπη θα πρέπει να κάνει κάτι παρόμοιο», είπε αργότερα ο κ. Άντερσεν σε συνέντευξή του στη Journal.

Αλλά ο κ. Manchin αντιμετώπισε επίσης αντιδράσεις από Γάλλους, Γερμανούς και άλλους εκπροσώπους στο φόρουμ, οι οποίοι φοβούνται ότι οι εταιρείες και οι κοινότητές τους θα χάσουν εάν τα χρήματα και οι θέσεις εργασίας συνεχίσουν να ρέουν πέρα από τον Ατλαντικό.

«Δεν γράψαμε αυτό το νομοσχέδιο με σκοπό να βλάψουμε κανέναν», είπε ο κ. Manchin σε συνέντευξή του. «Μιλάω στη Γαλλία, στο Ηνωμένο Βασίλειο, σε όλους».

Ο κ. Manchin συγκρούεται επίσης μέσα στις ΗΠΑ με την κυβέρνηση Μπάιντεν καθώς το Υπουργείο Οικονομικών θέτει κανόνες για το ποιος ακριβώς πληροί τις προϋποθέσεις για τα φορολογικά κίνητρα του νόμου. Σχεδιάζει να εισαγάγει ένα νομοσχέδιο για να εμποδίσει το Υπουργείο Οικονομικών να εκδώσει νέες εκπτώσεις φόρου για ηλεκτρικά οχήματα ή άλλα εξαρτήματα που κατασκευάζονται εκτός των ΗΠΑ. Ο νόμος αυτός αντιμετωπίζει μια δύσκολη μάχη.

Ορισμένοι οικονομολόγοι και υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής προειδοποιούν ότι η ευρεία κρατική υποστήριξη, όπως αυτή που περιέχεται στην πράξη, δεν είναι πάντα αποτελεσματική και δεν δημιουργεί απαραίτητα τις ισχυρές βιομηχανίες που υποτίθεται ότι δημιουργεί. Τα έργα μπορεί να μην κατασκευαστούν και οι εταιρείες να καταλήξουν να αποτύχουν, να σπαταλήσουν χρήματα, υποστηρίζουν.

Ωστόσο, προς το παρόν, στελέχη και ειδικοί του κλάδου λένε ότι το κόστος εγκατάστασης έργων καθαρής ενέργειας στις ΗΠΑ έχει πέσει κατακόρυφα, καθιστώντας τη χώρα ένα από τα πιο ελκυστικά μέρη στον κόσμο για επενδύσεις. Οι πιστώσεις θα μπορούσαν να μειώσουν το κόστος κατασκευής πτερυγίων για ανεμογεννήτριες στις ΗΠΑ κατά 34%, ηλιακούς συλλέκτες κατά 29% και στοιχεία μπαταρίας κατά 28%, σύμφωνα με εκτιμήσεις της εταιρείας συμβούλων ενέργειας Wood Mackenzie.

Περισσότερα από 35 δισεκατομμύρια δολάρια σε επενδύσεις στην κατασκευή για ηλιακά, αιολικά και εξαρτήματα μπαταριών στις ΗΠΑ έχουν ανακοινωθεί από την υπογραφή του νόμου, σύμφωνα με ανάλυση της Wall Street Journal. Το τελευταίο τρίμηνο του 2022, οι εταιρείες μεγάλης κλίμακας ηλιακής, αιολικής και μπαταρίας παρουσίασαν έργα άνω των 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων, περισσότερα από τη συνολική επένδυση για όλα τα ανάλογα έργα του 2021, σύμφωνα με εκτιμήσεις του επιχειρηματικού λόμπι της Αμερικανικής Ένωσης Καθαρής Ενέργειας.

Ο Andrés Gluski, Διευθύνων Σύμβουλος της Arlington δήλωσε ότι η εταιρεία επενδύει ήδη περίπου το 70% των κεφαλαίων της στις ΗΠΑ, από 50% πριν από μερικά χρόνια. «Το IRA θα κλίνει περισσότερο προς τις ΗΠΑ», είπε ο κ. Gluski, χρησιμοποιώντας αρκτικόλεξο της ονομασίας του νόμου των ΗΠΑ.

Τον Δεκέμβριο, η εταιρεία AES και ο παραγωγός βιομηχανικού αερίου Air Products & Chemicals Inc. ανακοίνωσαν σχέδια για την κατασκευή εργοστασίου υδρογόνου με ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές αξίας 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Τέξας, το οποίο είπαν ότι οι εκπτώσεις φόρου το καθιστούν συμφέρων.

Η First Solar Inc. που εδρεύει στο Tempe της Αριζ., ο μεγαλύτερος κατασκευαστής ηλιακών συστημάτων στις ΗΠΑ, λέει επίσης ότι εστίασε σύντομα στη χώρα αφήνοντας άλλες αγορές όπως η Ινδία και η Ευρώπη. Ανακοίνωσε επενδύσεις 1,3 δισ. δολάρια σε νέες ή διευρυμένες εγκαταστάσεις στην Αλαμπάμα και το Οχάιο.

«Δυστυχώς, οι προκλήσεις της Ευρώπης δεν μπορούν να επιλυθούν μόνο με κίνητρα», δήλωσε ο Mark Widmar, Διευθύνων Σύμβουλος της First Solar, αναφερόμενος στην ασφυκτική γραφειοκρατία και το υψηλό ενεργειακό κόστος της περιοχής, που έχουν αυξηθεί ως αποτέλεσμα του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Πριν από την έλευση των αμερικανικών επιδοτήσεων, η τουρκική Kontrolmatik εξέταζε το ενδεχόμενο επέκτασης για το πρώτο της εργοστάσιο μπαταριών, το οποίο κατασκευάζει στην Άγκυρα, καθώς και ένα νέο εργοστάσιο στις ΗΠΑ, λέει ο Bahadir Yetki, διευθύνων σύμβουλος του αμερικανικού βραχίονα της Kontrolmatik.

Η Kontrolmatik κινήθηκε όμως στην πορεία για να αυξήσει την προτεινόμενη δυναμικότητα του εργοστασίου των ΗΠΑ και έχει δηλώσει ότι αναμένει να λάβει φορολογικές εκπτώσεις ύψους σχεδόν ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων έως το 2032.

«Αντί να επενδύουμε σε άλλα εργοστάσια αλλού, θα επενδύσουμε περισσότερα στις Ηνωμένες Πολιτείες», είπε ο κ. Yetki.

Η Meyer Burger αποφάσισε επίσης να υπερτριπλασιάσει το μέγεθος του σχεδιαζόμενου εργοστασίου κατασκευής ηλιακών πάνελ στις ΗΠΑ στην Αριζόνα, αφού είδε πρώτα την ψήφιση της νομοθεσίας εκεί για την καθαρή ενέργεια.

Η ελβετική εταιρεία έχει ήδη εργοστάσια στην ανατολική Γερμανία και εξακολουθεί να βρίσκεται σε καλό δρόμο για μεγάλη αύξηση της χωρητικότητας εκεί. Αλλά ο κ. Erfurt, ο Διευθύνων Σύμβουλος, είπε ότι σύντομα η Meyer Burger θα λάβει αποφάσεις για το πού θα εγκαταστήσει το επόμενο εργοστάσιό της και θα πρέπει να επιλέξει μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης.

Ανέφερε ότι ενθαρρύνεται από τις πρώιμες ανακοινώσεις από την ΕΕ, οι οποίες έχουν «την πιθανότητα να αποτελέσουν μια ισχυρή απάντηση στον IRA» -τον αμερικανικό νόμο κινήτρων.

Αλλά αν αυτή η απάντηση αποδειχθεί ανεπαρκής για να μπορέσει η Meyer Burger να ανταγωνιστεί εταιρείες από τις ΗΠΑ και την Κίνα, τότε «είναι πιο απίθανο να συμβεί περαιτέρω επέκταση στην Ευρώπη», είπε.