Ο πολιτικός και οικονομικός κίνδυνος για την Ελλάδα

Στη νέα της έκθεση για την ελληνική οικονομία (Greece Country Risk Report – Q2 2023) η Fitch Solutions σημειώνει ότι η ελληνική οικονομία κατέγραψε μεγέθυνση του ΑΕΠ για το 2022 της τάξης του 5% με κύριους παράγοντες που ώθησαν σε αυτό να είναι ο τουρισμός και η αύξηση της κατανάλωσης.

Προβλέψεις για μεγάλη επιβράδυνση του ΑΕΠ το 2023

Μάλιστα η Fitch Solutions αναθεώρησε προς τα κάτω την εκτίμησή της για το ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ το 2022 (από 6,6% σε 5%), λόγω της συρρίκνωσης της οικονομικής δραστηριότητας για το τρίτο τρίμηνο του 2022.

Τα επόμενα τρίμηνα, θα πρέπει να αναμένεται ότι -στον απόηχο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία- οι υψηλές τιμές ενέργειας θα επιβαρύνουν όλο και περισσότερο την κατανάλωση και την επενδυτική δραστηριότητα στην ελληνική οικονομία καθώς και ότι η κρίση που σχετίζεται με το αυξημένο κόστος ζωής θα καταπνίξει τη ζήτηση για μετακινήσεις και ταξίδια. Ως εκ τούτου, η Fitch Solutions εκτιμά ότι η αύξηση του ελληνικού πραγματικού ΑΕΠ θα επιβραδυνθεί απότομα στο 0,6% το 2023 (από 0,7% που ήταν προηγούμενη πρόβλεψη).

Οι προβλέψεις για το δανεισμό και την ελάφρυνση του χρέους

Ταυτόχρονα, στην εν λόγω έκθεση σημειώνεται ότι η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει μια σειρά από διαρθρωτικές προκλήσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν ένα μη βιώσιμο δημόσιο χρέος, μια προβληματική εξέλιξη του δημογραφικού προφίλ και μια μικρή μόνο βελτίωση της παραγωγικότητας τα τελευταία χρόνια. Εκτιμάται πως αν και η Ελλάδα αναμένεται να επιδιώξει να έχει πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα τα επόμενα χρόνια, καθώς τα δημοσιονομικά ισοζύγια σταδιακά θα ανακάμψουν από τις επιπτώσεις της πανδημίας Covid-19 και του πολέμου στην Ουκρανία, θα παραμείνει εξαρτημένη από τα κεφάλαια διάσωσης και τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους από τους πιστωτές της, προκειμένου να είναι σε θέση να μειώσει το τεράστιο δημόσιο χρέος της.

Ως βασικοί κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία παρουσιάζονται ο πλήρης αντίκτυπος της σύγκρουσης Ρωσίας-Ουκρανίας ο οποίος παραμένει εξαιρετικά αβέβαιος και οι αρνητικές δευτερογενείς επιπτώσεις θα μπορούσαν να κάνουν την ελληνική μεγέθυνση να είναι χαμηλότερη των σημερινών εκτιμήσεων.

O πολιτικός και οικονομικός κίνδυνος για την ελληνική οικονομία

Ο δεύτερος βασικός κίνδυνος είναι πολιτικός και σχετίζεται με την επανεκλογή ή όχι του κυβερνώντος κόμματος στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση, κάτι που αναμένεται να επηρεάσει την επιστροφή ή όχι στη δημοσιονομική πειθαρχία μεσοπρόθεσμα.

Ο οικονομικός κίνδυνος

Σχετικά με τους οικονομικούς κινδύνους που αντιμετωπίζει η οικονομία, φαίνεται ότι οι οικονομικές προοπτικές παραμένουν υποτονικές για τα επόμενα τρίμηνα. Το 2021, η οικονομία σημείωσε περίπου 24,5% μικρότερη παραγωγή από ό,τι πριν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, υποδηλώνοντας ότι οι οριακά θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης που προβλέπονται για τα επόμενα χρόνια δεν θα είναι επαρκείς για να επαναφέρουν το βιοτικό επίπεδο στα επίπεδα του 2008. Αντανακλώντας αυτά τα ζητήματα, η Ελλάδα βαθμολογείται με 54 (με άριστα το 100) στο Δείκτη Βραχυπρόθεσμου Οικονομικού Κινδύνου (Διάγραμμα 1)

Ο πολιτικός κίνδυνος

Ο πολιτικός κίνδυνος αναμένεται να παραμείνει μέτριος στην Ελλάδα. Η Ελλάδα βαθμολογείται με 65,8 (με άριστα το 100) στο δείκτη βραχυπρόθεσμου πολιτικού κινδύνου (Διάγραμμα 2). Ωστόσο, το ότι ο πληθωρισμός βρίσκεται σε μακροπρόθεσμα υψηλά επίπεδα κινδυνεύει να πυροδοτήσει εκ νέου την κοινωνική δυσαρέσκεια και την κοινωνική αναταραχή, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν και οι μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι προέρχονται από τις συνεχιζόμενες εντάσεις με την Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο.

Πηγές:

Ρυθμός μεγέθυνσης ΑΕΠ, Πληθωρισμός, Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Ενέργειας, Τιμές ενέργειας: Πετρέλαιο, Αέριο: Oxford Economics – Global Economic Model.

Δείκτης PMI στη μεταποίηση: HIS Markit.

Δείκτης οικονομικού κλίματος: Διεύθυνση Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Σημειώσεις:

Ρυθμός μεγέθυνσης ΑΕΠ: Πρόκειται για τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές.

Πληθωρισμός: Πρόκειται για τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του γενικού επιπέδου τιμών.

Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Ενέργειας: Πρόκειται για τον εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή ή αλλιώς τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του επιπέδου τιμών προϊόντων ενέργειας.

Τιμές ενέργειας: Πετρέλαιο, Αέριο: Πρόκειται για δείκτες που παρουσιάζουν την τιμή του πετρελαίου και του αερίου με έτος βάσης το 2015, το οποίο λαμβάνει την τιμή 100.

Δείκτης PMI στη μεταποίηση: Πρόκειται για το Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών στον κλάδο της μεταποίησης που καταγράφει τόσο τα επίπεδα παραγωγής, όσο και τις προσδοκίες για την εξέλιξή της στο άμεσο μέλλον (περίπου 6 μήνες προβλεπτική ικανότητα). Τιμές άνω του 50 σημαίνουν ότι η τιμή είναι καλύτερη σε σχέση με του προηγούμενου μήνα και σηματοδοτεί καλές προοπτικές για τους επόμενους 6 περίπου μήνες.

Δείκτης οικονομικού κλίματος: Ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI) είναι ένας σύνθετος δείκτης που στόχο έχει να παρακολουθεί τη μεταβολή του ΑΕΠ είναι ένας σταθμισμένος μέσος όρος απαντήσεων σε επιλεγμένες ερωτήσεις που απευθύνονται σε επιχειρήσεις και σε καταναλωτές και σκοπό έχουν να προσδιορίσουν το οικονομικό κλίμα.

Τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης του Προγράμματος Συμπληρωματικής Εκπαίδευσης (E-learning) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Βάση Δεδομένων για Οικονομικές Προβλέψεις

* Επιστημονικός Υπεύθυνος Π.Ε. Πετράκης (Καθηγητής), Συνεργάτες Δρ. Π.Χ. Κωστής και Δρ. Κ.Η. Καυκά με ομάδα ερευνητών