Το 2022, μια σειρά σημαντικών και αλληλεξαρτώμενων γεγονότων έπληξαν την παγκόσμια οικονομία, προκαλώντας σημαντικές διαταραχές, κυρίως στην Ευρώπη. Με τις επιπτώσεις της πανδημίας σταδιακά να υποχωρούν, ο πόλεμος στην Ουκρανία πυροδότησε μια νέα κρίση, με συνεχείς ανατιμήσεις στην ενέργεια και τα τρόφιμα, επιδεινώνοντας έτσι την επισιτιστική ανασφάλεια και τη φτώχεια, σε πολλά αναπτυσσόμενα κράτη.
ΕΒΕΘ: Κόστος ενέργειας και πρώτων υλών «καίει» τις επιχειρήσεις
Οι διαρκείς αναταράξεις στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες, εξαιτίας κυρίως των γεωπολιτικών εξελίξεων, έχουν οδηγήσει αναμφίβολα σε μια τάση αποπαγκοσμιοποίησης και ενίσχυσης του προστατευτισμού. Αυτή η τάση δεν είναι πρόσφατη, αλλά έχει αφετηρία τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και συνεχίζεται, εξαιτίας των παγκόσμιων οικονομικών εξελίξεων, όπως ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, το Brexit και οι πρόσφατες κυρώσεις στην Ρωσία.
Ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας συνεχίζεται, παρά τις τελευταίες προσπάθειες αποκλιμάκωσης της έντασης, μετά τη συνάντηση των δύο ηγετών. Η Αμερική, ως πρωτοπόρος δύναμη σε έρευνα και καινοτομία, προσπαθεί να περιορίσει την πρόσβαση και την εξειδίκευση της Κίνας σε ορισμένες από τις σημαντικότερες νέες τεχνολογίες. Προς αυτήν την κατεύθυνση κινείται και ο πρόσφατος νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού των ΗΠΑ (Inflation Reduction Act) που στοχεύει τόσο στην απανθρακοποίηση της αμερικανικής οικονομίας και την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής ενέργειας, όσο και στον επαναπατρισμό επενδύσεων.
Αναμφίβολα, η Κίνα, που αποτελεί την πρώτη εμπορική δύναμη του κόσμου, για την τόνωση του εμπορίου της, αναμένεται να στηριχθεί κυρίως στην εγχώρια κατανάλωση, να διατηρήσει την οικονομία ανοικτή σε ξένες επενδύσεις και να συνάψει νέες συμφωνίες. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, το παγκόσμιο εμπόριο αναμένεται να φθάσει το ρεκόρ των Δολαρίων 32 τρισ. το 2022 (Global Trade, UNCTAD, Δεκέμβριος 2022), αλλά η επιβράδυνση, που ξεκίνησε το δεύτερο εξάμηνο του έτους, αναμένεται να επιδεινωθεί το 2023, καθώς οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι αυστηρές νομισματικές συνθήκες παραμένουν στο προσκήνιο.
Όμως, οι προκλήσεις του γεωπολιτικού ανταγωνισμού δεν πρόκειται να αφήσουν ανεπηρέαστη την Ευρώπη. Το νέο πακέτο (ύψους Δολαρίων 369 δισ.) των ΗΠΑ, που επιδοτεί τις πράσινες επενδύσεις, εγκυμονεί κινδύνους για την ευρωπαϊκή βιομηχανία, αφού παρέχει φορολογικά κίνητρα και χρηματοδοτήσεις, για ενδεχόμενη μετεγκατάστασή τους στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Ειδικότερα, οι ενεργοβόροι κλάδοι, όπως το γυαλί, τα χημικά, το χαρτί, οι μπαταρίες και γενικά τα μέταλλα, με αυξημένα λειτουργικά κόστη και μειωμένη παραγωγή, λόγω της ενεργειακής κρίσης, δεν αποκλείεται να αναζητήσουν νέες ευκαιρίες.
Η πρόκληση για την ευρωπαϊκή βιομηχανία είναι να μπορέσει να αντιμετωπίσει ενωμένη και με ταχύτητα τον εμπορικό προστατευτισμό που προωθούν οι ΗΠΑ και η Κίνα. Άλλωστε, μην λησμονούμε ότι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις ήρθαν αντιμέτωπες με τη ραγδαία αύξηση των τιμών της ενέργειας, εξαιτίας κυρίως της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και των κυρώσεων που της επιβλήθηκαν, αυξάνοντας ραγδαία το κόστος παραγωγής.
Επίσης, υποχρεώθηκαν να περιορίσουν την κατανάλωση φυσικού αερίου, με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας, μειώνοντας όμως την παραγωγή τους. Ταυτόχρονα, η σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής, με στόχο την καταπολέμηση του πληθωρισμού, έχει αυξήσει τα λειτουργικά κόστη των βιομηχανιών και κυρίως τα έξοδα για την αποπληρωμή των δανείων και της ασφάλειας, ενώ η αύξηση των φορολογικών επιβαρύνσεων και της γραφειοκρατίας στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποθαρρύνει τις νέες επενδύσεις στη βιομηχανία.
Καθαρή ενέργεια
Αναμφισβήτητα, η Ευρώπη θα πρέπει να δώσει βάρος στην ανάπτυξη της καθαρής ενέργειας, επιταχύνοντας τις διαδικασίες αδειοδότησης σε ορισμένους βασικούς τομείς, όπως η αιολική ενέργεια, η ηλιακή ενέργεια, οι αντλίες θερμότητας και το καθαρό υδρογόνο. Επιπλέον, οφείλει να προωθήσει ένα μίγμα επιδοτήσεων και προσαρμογής των κανόνων κρατικών ενισχύσεων που θα επιτρέψουν στα κράτη μέλη να στηρίξουν τους εγχώριους παραγωγούς τους, χωρίς να προσκρούσουν στους περιορισμούς δαπανών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). Μόνο έτσι η Ευρώπη θα καταφέρει να αντιστρέψει το αρνητικό κλίμα και να παραμείνει ένας ελκυστικός επενδυτικός προορισμός για τη μεταποίηση, διατηρώντας παράλληλα τον στόχο της πράσινης ανάπτυξης.
Εν κατακλείδι, τα κράτη της Ε.Ε. φαίνεται να έχουν συνειδητοποιήσει ότι, σε αυτό το ευμετάβλητο οικονομικό περιβάλλον, θα πρέπει να πορευτούν με δικά τους μέσα, προστατεύοντας τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους. Για να επιτευχθεί αυτό χρειάζεται ένα ολιστικό σχέδιο στήριξης της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, παρόμοιο με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), που να στοχεύει στην ενίσχυση των επενδύσεων, στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και την παροχή κινήτρων για την ενθάρρυνση της πράσινης βιομηχανίας. Η δημιουργία ενός «Ταμείου Ευρωπαϊκής Κυριαρχίας» (European Sovereignty Fund) έχει ήδη ανακοινωθεί και θα στοχεύει σε μια σειρά μέτρων, όπως η απλοποίηση των αδειοδοτήσεων, οι φοροαπαλλαγές και οι κρατικές ενισχύσεις για πράσινες επενδύσεις. Όμως, οι διαπραγματεύσεις για τους όρους και την υλοποίησή του πρέπει να είναι ολιστική και χωρίς καθυστερήσεις, με κατεύθυνση κυρίως τα λιγότερο εύπορα κράτη μέλη, ειδάλλως πολλές βιομηχανικές επιχειρήσεις θα μεταναστεύσουν, κυρίως προς τις ΗΠΑ.
Latest News
Για πρώτη φορά μετά το 2022 - Αύξηση ζήτησης καταναλωτικών δανείων βλέπει η ΕΚΤ
Η ΕΚΤ άρχισε να μειώνει τα επιτόκια τον Ιούνιο, αλλά το κόστος δανεισμού στις χρηματοπιστωτικές αγορές άρχισε να μειώνεται πολύ νωρίτερα
«Λουκέτο» στο γραφείο της Kaspersky στις ΗΠΑ - Απολύσεις εργαζομένων
Η εξέλιξη έρχεται αφού το αμερικανικό υπουργείο Εμπορίου ανακοίνωσε ότι απαγορεύει την πώληση λογισμικού της Kaspersky στις ΗΠΑ από τις 20 Ιουλίου
Γιατί τα "brand" ειδών πολυτελείας στην Κίνα κάνουν μεγάλες εκπτώσεις
Οι εκπτώσεις στη χώρα προσφέρονται κυρίως από σημαντικές φίρμες όπως η Versace και η Burberry, καθώς οι άλλοτε...αδηφάγοι καταναλωτές της μεσαίας τάξης της Κίνας γίνονται πιο λιτοί
Μήνυμα Ντίμον για ενότητα και εναντίωση σε πράξεις μίσους
Ο Τζέιμι Ντίμον έστειλε email στους εργαζόμενους της JPMorgan μετά την απόπειρα δολοφονίας Τραμπ
Κι όμως η Ιαπωνία έχει τη λύση για τις επιχειρήσεις-ζόμπι: Αφήστε τις να αποτύχουν
Η κυβέρνηση βρίσκεται σε δίλημμα: συγχωνεύσεις και εξαγορές ή χρεοκοπίες και απολύσεις μεγάλης κλίμακας;
Σε «έκρηξη» παραγγελιών προσβλέπει η ολλανδική ASML
Αναλυτές θεωρούν ότι η σύσταση για την εταιρεία θα αναβαθμιστεί καθώς κορυφαίοι κατασκευαστές ημιαγωγών ενδέχεται να αυξήσουν αλλά και να επιταχύνουν τις αγορές σχετικού εξοπλισμού
Βρετανία προς G7: Είμαστε έτοιμοι για μια πιο ώριμη, πιο ισότιμη σχέση με την ΕΕ
Η νέα κυβέρνηση στη Βρετανία αναμένεται να προωθήσει πιο μετριοπαθείς μεταρρυθμίσεις και σε πιο ζεστό τόνο με τις Βρυξέλλες
Κάτι (δεν) τρέχει με την Macy's - Τι συμβαίνει με την εξαγορά
Ο αμερικανικός κολοσσός του λιανεμπορίου επενδύσει σε νέα στρατηγική, αφού έκοψε τις σχέσεις με τους επίδοξους αγοραστές, Arkhouse και Brigade
Πλαφόν 5% στις αυξήσεις των ενοικίων υπόσχεται ο Μπάιντεν
Τα ενοίκια έχουν αυξηθεί σημαντικά μετά την πανδημία επιβαρύνοντας σημαντικά τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ
Η σύγκρουση ΕΚΤ - τραπεζών για τους φακέλους των «κόκκινων» δανείων- Γιατί αναβλήθηκε η ανακοίνωσή τους
Σύμφωνα με αποκλειστικό δημοσίευμα του Bloomberg η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μετατοπίζει την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων για τον Σεπτέμβριο